Petrographic-geochemical characterization of the dispersed organic matter in Menilite shales from the Silesian Unit in the Carpathian Mountains of SE Poland

• Autorzy: Ziemianin K.

Identyfikatory

DOI

DOI: 10.18668/NG.2017.11.02

Warianty tytułu

PL

Charakterystyka petrograficzno-geochemiczna rozproszonej materii organicznej w łupkach menilitowych z jednostki śląskiej w obrębie polskiej części Karpat Zewnętrznych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This article is devoted to the issue of dispersed organic matter present in Menilite shales. A total of 27 samples collected from 8 outcrops, representing various lithological types (mainly shales and mudstones) types, were examined with the use of microscopic (optical microscopy) and geochemical (Rock-Eval pyrolysis) methods. Maceral composition in investigated rocks is relatively monotonous. Liptinite macerals are usually the most numerous, while vitrinite macerals are less common. Inertinite macerals are very rare. The maceral composition suggest brackish environment. Results of both the vitrinite reflectance and the Rock-Eval pyrolysis show that the maturity level of the organic matter changes from the immature to the oil window phase. Maturity increases towards the south-east.

PL

Artykuł poświęcony jest zagadnieniu rozproszonej materii organicznej. Przy użyciu metod mikroskopowych (mikroskopia optyczna w świetle przechodzącym i odbitym) i geochemicznych (piroliza Rock-Eval) przebadano ogółem 27 próbek pobranych z 8 odsłonięć, reprezentujących różne typy litologiczne, głównie różnego rodzaju łupki i mułowce. Przebadane skały charakteryzują się stosunkowo monotonnym składem macerałowym. Dominują macerały grupy liptynitu, mniej licznie obserwuje się macerały grupy witrynitu, natomiast grupa inertynitu jest obecna jedynie incydentalnie. Skład macerałowy sugeruje środowisko brakiczne. Zarówno wyniki pomiarów refleksyjności witrynitu, jak i pirolizy Rock-Eval wskazują, iż stopień dojrzałości materii organicznej jest zmienny i waha się od stadium niedojrzałego po główne okno ropne, przy czym obserwuje się trend wzrostowy w kierunku południowo-wschodnim.

Słowa kluczowe

EN

Menilite shales; organic matter; vitrinite reflectance; liptinite; Rock-Eval pyrolysis

PL

łupki menilitowe; materia organiczna; refleksyjność witrynitu; liptynit; piroliza Rock-Eval

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2017
• Tom: R. 73, nr 11
• Strony: 835--842
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Ziemianin K.

• Zakład Geologii i Geochemii. Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy ul. Lubicz 25 A 31-503 Kraków

Bibliografia

• [1] Bousein B., Stein R.: Black shale formation in the late Paleocene/early Eocene Arctic Ocean and paleoenvironmental conditions: New results from a detailed organic petrological study. Marine and Petroleum Geology 2009, vol. 26, s. 416-426.
• [2] Curtis J.B., Kotarba M.J., Lewan M.D., Więcław D.: Oil/ source rock correlations in the Polish Flysch Carpathians and Mesozoic basement and organic facies of the Oligocene Menilite Shales: insights from hydrous pyrolisis experiments. Organic Geochemistry 2004, vol. 35, pp. 1573-1596.
• [3] Jankowski L., Kopciowski R., Ryłko W. (red.): Geological map of the Outer Carpathians: boreland of Ukraine and Romania. 1:200 000. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2007.
• [4] Koltun Y.V.: Organic matter in Oligocene Menilite Formation rocks of the Ukrainian Carpathians: palaeoenvironment and geochemical evolution. Organic Geochemistry 1992, vol. 18, s. 423-430.
• [5] Kosakowski P., Więcław D., Kotarba M.J.: Charakterystyka macierzystości wybranych utworów fliszowych w przygranicznej strefie polskich Karpat Zewnętrznych. Geologia 2009, vol. 35, pp. 155-190.
• [6] Köster J., Kotarba M., Lafargue E., Kosakowski P.: Source rock habitat and hydrocarbon potential of Oligocene Menilite Formation (Flysch Carpathians, Southeast Poland): an organic geochemical and isotope approach. Organic Geochemistry 1998, vol. 29, pp. 543-558.
• [7] Köster J., Rospondek M., Schouten S., Kotarba M., Zubrzycki A., Sinninghe Damste J.S.: Biomarker geochemistry of a foreland basin: Oligocene Menilite Formation in the Flysch Carpathians of Southeast Poland. Organic Geochemistry 1998, vol. 29, pp. 649-669.
• [8] Kotarba M.J., Więcław D., Kołtun Y.V., Kuśmierek J., Marynowski L., Dudok LV.: Organic geochemical study and genetic correlation of natural gas, oil and Menilite source rocks in the San and Stryi rivers region (Polish and Ukrainian Carpathians). Organic Geochemistry 2007, vol. 38, pp. 1431-1456.
• [9] Kotarba M.J., Więcław D., Kołtun Y.V., Lewan M.D., Marynowski L., Dudok LV: Organic geochemical study and genetic correlations between the Oligocene Menilite source rocks and oil and natural gas from surface seepages and from deep accumulations in the Starunia area (Ukrainian Carpathians). [W:] Kotarba, M.J. (ed.): Polish and Ukrainian geological survey in 2004-2005 years in Starunia at the area of finds of woolly rhinoceroses and other extinct vertebrates. Polish Geological Institute and "Geosphere", Warszawa-Kraków 2005, pp. 125-146.
• [10] Lewan M.D., Kotarba M.J., Curtis J.B., Więcław D., Kosakowski, P: Oil-generation kinetics for organic facies with Type-II and -IIS kerogen in the Menilite Shales of the Polish Carpathians. Geochimica et Cosmochimica Acta 2006, vol. 70, pp. 3351-3368.
• [11] Matyasik I.: Badania geochemiczne warstw menilitowych, inoceramowych i spaskich jednostki skolskiej fliszu karpackiego. Nafta-Gaz 1994, vol. 40, pp. 234-243.
• [12] Matyasik I., Kupisz L.: Geological and geochemical conditions of the hydrocarbon generation in the Menilite Beds from the south part of the Strzyżów Depression. The 2nd Conference on the Geochemical and Petrophysical Investigations in Oil and Gas Exploration, Janowice 10-12.04.1996, pp. 179-197.
• [13] Mroczkowska-Szerszeń M., Ziemianin K., Brzuszek P., Matyasik I., Jankowski L.: The organic matter type in the shale rock samples assessed by FTIR-ATR analyses. Nafta-Gaz 2015, no. 6, pp. 361-369.
• [14] Rospondek M.J., Köster J., Sinninghe Damsté J.S.: Novel C26 highly branched isoprenoid thiophenes and alkane from the Menilite Formation, Outer Carpathians, SE Poland. Organic Geochemistry 1997, vol. 26, pp. 295-304.
• [15] Więcław D.: Geneza oligoceńskiej ropy naftowej polskich Karpat fliszowych - siarka organiczna w kerogenie warstw menilitowych a kinetyka procesu generowania węglowodorów. Rozprawa doktorska, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków 2002.
• [16] Więcław D., Kotarba M.J., Kołtun Y: Identification of kerogen type in the menilite shales of the Skole and Silesian units of the Polish and Ukrainian Carpathians. 23rd International Meeting on Organic Geochemistry, Torquay (England) 09-01.09.2007, P22-M.
• [17] Ziemianin K., Brzuszek P., Słoczyński T, Jankowski L.:Dispersesd organic matter in shales from Menilite Beds within Polish Outer Carpathians - preliminary diagnosis. Nafta-Gaz 2015, no. 9, pp. 615-623.

Uwagi

EN

This paper is based on the results from statutory work entitled: Characteristics of the dispersed organic matter in menilite shales from Silesian Unit within the Polish part of the Carpathian Mts - archive no. SG-4101-7/16.

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).