Tornada wywołane przez cyklony zwrotnikowe w Stanach Zjednoczonych (1950-2012)

• Autorzy: Popławska J

Warianty tytułu

EN

Tropical cyclone tornadoes in the United States (1950-2012)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy jest scharakteryzowanie rzadkiego zjawiska tornad wywołanych przez cyklony zwrotnikowe (TCT) oraz przedstawienie przebiegu ich występowania w Stanach Zjednoczonych w latach 1950-2012. Przedstawiono także warunki sprzyjające ich powstawaniu. Tego typu zjawiska najliczniej tworzą się w przedniej, prawej ćwiartce w stosunku do toru przemieszczania się cyklonu. W podanych latach na północnym Atlantyku uformowało się 737 cyklonów zwrotnikowych (398 huraganów oraz 339 burz i depresji zwrotnikowych). Ponad 190 z nich dotarło do wybrzeży USA, a 58 wywołało serie wirów (w ramach tych serii zanotowano ok. 1655 tornad). Ponadto zanotowano 356 pojedynczych tornad, niezwiązanych ze zjawiskiem tornado outbreak. TCT najczęściej występowały w godzinach popołudniowych. Najwięcej tornad było jesienią. Wiąże się to ze wzmożoną aktywnością huraganów w tym okresie. Większość przypadków osiągała najmniejszą intensywność w skali Fujity. Huragany docierając nad ląd nie otrzymują już dostatecznej ilości energii, przez co słabną i zanikają. Dlatego zdecydowana większość przypadków TCT była na wybrzeżu, na obszarze stanów Floryda i Teksas.

EN

The aim of this study was to characterise the phenomenon of tornadoes that arise from the transition of tropical cyclones as well as the analysis of their occurrence in the U.S. during 1950-2012. The conditions favouring the formation of Tropical Cyclone Tornadoes are also presented. Tornadoes most often form in the cyclone’s front right quadrant relative to its direction of travel. During the period studied, 737 tropical cyclones formed over the North Atlantic (398 hurricanes and 339 tropical storms or tropical depression), almost 190 of them reached the U.S. coast and 58 resulted in a series of tornadoes (around 1655 tornadoes were recorded overall). Also were noted 356 individual tornadoes, unrelated to the tornado outbreak. TCT usually occurred in the afternoon and most were recorded in autumn due to the elevated hurricane activity in this period. The majority of cases reached the lowest levels of the Fujita scale. Hurricanes reaching land no longer receive enough energy so they weaken and disappear which is why, in the vast majority of cases, TCT affect coastal areas (Florida and Texas).

Słowa kluczowe

PL

tornado; cyklon zwrotnikowy; tornado wywołane przez cyklon zwrotnikowy; huragan; burza zwrotnikowa; depresja zwrotnikowa; inwazja tornad; skala Fujity

EN

tornado; tropical cyclone; tropical cyclone tornado; hurricane; tropical storm; tropical depression; tornado outbreak; Fujita scale

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2014
• Tom: Z. 1-2
• Strony: 57--72
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Popławska J

• Zakład Klimatologii UW

Bibliografia

• 1. Ahrens C.D., 1982, Meteorology Today. West Publishing Company, New York.
• 2. Bluestein, H., 1985. The formation of a “landspout” in a “broken-line’’ squall line in Oklahoma. Preprints, 14th Conference on Severe Local Storms, Indianapolis, 267-270.
• 3. Bluestein H., 1993, Synoptic - Dynamic Meteorology in Midlatitudes. Oxford University Press, Oxford. Galway J.G., 1977, Some climatological aspects of tornado outbreaks. NSSFC, 105, 477-484.
• 4. Gentry R., 1983, Genesis of tornadoes associated with hurricanes. Mon. Wea. Rev., 111, 1793-1805. Glossary of Meteorology, 2000, American Meteorological Society, Boston, Massachusetts.
• 5. Holton J.R., 2004, An Introduction to Dynamic Meteorology. Elsevier Academic Press, New York.
• 6. Lorenc H., 2012, Maksymalne prędkości wiatru w Polsce. IMGW-PIB, Warszawa.
• 7. McCaul E.W., 1991, Buoyancy and shear characteristics of hurricane-tornado environments. Mon. Wea. Rev., 119, 1954-1978.
• 8. Novlan D., Gray W., 1974, Hurricane-spawned tornadoes. Mon. Wea. Rev., 102, 476-488.
• 9. Okołowicz W., 1969, Klimatologia ogólna. PWN, Warszawa.
• 10. Parfiniewicz J., 2010, Tornado w rejonie Częstochowy - 20 lipca 2007 roku. Część I: Analiza synoptyczna, Część II: Symulacje komputerowe i analiza 3D. Prz. Geof., 54, 3-4, 147-181.
• 11. Pearson A., Sadowski A., 1965, Hurricane-induced tornadoes and their distribution. Mon. Wea. Rev., 93, 461-464.
• 12. Schultz L.A., Cecil D.J., 2009, Tropical cyclone tornadoes, 1950-2007. Mon. Wea. Rev., 137, 3471-3484.
• 13. Słownik meteorologiczny, 2003, red. T. Niedźwiedź, PTGeof./IMGW, Warszawa.
• 14. Smith J.S., 1965, The hurricane-tornado. Mon. Wea. Rev., 93, 453-459.
• Źródła elektroniczne
• 1. www.tornadohistoryproject.com,
• 2. www.tornadoproject.com/alltorns/allhurricanes.htm,
• 3. www.wunderground.com/hurricane/at 1950.asp?MR=l,
• 4. www.aoml.noaa.gov/hrd/tcfaq/tcfaqHED.html,.
• 5. www.aoml.noaa.gov/hrd/tcfaq/tcfaqL.htmh
• 6. www.islandnet.com/~see/weather/elements/outbreak.htm,
• 7. www.nhc.noaa.gov/climo/images/peakofseason_sm.gif,
• 8. wwwl.ncdc.noaa.gov/pub/data/cmb/images/tornado/clim/tornadoes_bymonth.png,
• 9. www.spc.noaa.gov/misc/edwards/TCTOR/tctor.xls,
• 10. www. erh. noaa.gov/lwx/ swep/ Spotting.h