Miejsce pamięci a przestrzenie pamięci

• Autorzy: Barański Marek

Warianty tytułu

EN

Memory places or areas of Memory

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Miejsce pamięci nie jest li tylko topograficznym odniesieniem, czy alokacją pamięci zdarzenia jakie się kiedyś i gdzieś wydarzyło. Ze społecznym, a nie topograficznym odniesieniem związana jest pamięć, która może być sprawą osobistych doznań, czy grupowych - społecznych uczuć. Okazuje się, że pamięć może być przekazem niewiążącym się z samym miejscem lecz jego symboliką, kiedy to nazwy, wybrane fragmenty pamięci, inne dokumenty i formy prezentacji, tworzą pamięć i tym samym wzmacniają odbiór miejsca pamięci. Mówimy o post pamięci jako pokoleniowym przekazem traumy. Na pamięć i miejsce pamięci można spojrzeć z perspektywy odbiorcy nie mającego relacji z taką pamięcią czy miejscem. Jego odniesienia nie zawsze mogą być właściwą interpretacją. Miejsce pamięci to również pamięć zbrodni bez odniesienia do konkretnego miejsca czy osób. Zakwestionować tutaj można określenie Pierra Nora, iż KL Auschwitz wśród europejskich miejsc pamięci jest miejscem symbolicznym. Zbrodnia Holocaustu, gdzie Auschwitz jest jedynie jednym z wielu różnorakich miejsc w przestrzeni pamięci winno wiązać się z jego określeniem jako miejsca fundacyjnego. Nadało ono nie tylko mieszkańcom Europy lecz większości świata trwałe kulturowe odniesienie. Dla Polaków Sybir, Wołyń, czy lasek lub dół gdzieś za miastem, czy wsią to nie mniej ważne miejsca pamięci. Te miejsca i ta pamięć konstytuują nasze społeczeństwo. Rolą konserwatora zabytków nie jest tylko sprawowanie opieki nad miejscem uznanym za zabytek, lecz bycie świadomym pamięci, która przenika przez nas i tworzy różne przestrzenie oddziaływania.

EN

Cultural Heritage consits among others of historic monuments and memorial places or sites. They honors both the material evidence and peoples testimony being of non material character. Its presentation in a proper manner should consider not only inclussion of a vast documentary materials as museal collection, but also create specific forms of their interpretation and presentation. Traveling to shear diffent areas of man’s perception and intelectual interest can be creative and helpful in building the Memory of historic sites.

Słowa kluczowe

PL

architektura; miejsce pamięci; holokaust; Auschwitz

EN

Architecture; memorial sites; holocaust; Auschwitz

• Wydawca: Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS ; Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Ochrona Dziedzictwa Kulturowego
• Rocznik: 2018
• Tom: Nr 5
• Strony: 33--46
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., ryc.

Twórcy

autor

Barański Marek

• Wydział Budownictwa i Architektury Politechniki Świętokrzyskiej Polska

Bibliografia

• 1. Assmann J., Pamięć zbiorowa i tożsamość kulturowa (tł. S. Dyroff, R. Żytyniec) , [w:] Borussia 29/2003.
• 2. Barański M., Extra material heritage in historic monuments preservation, [w:] A. Kadłuczka (red.), Karta Krakowska 2000. Dziesięć lat później, Politechnika Krakowska, Kraków 2011.
• 3. Barański M., Pozamaterialne i nieobecne dziedzictwo kultury, Ochrona zabytków, 3/2005.
• 4. Barański M., Stubbs J. H., Makas E. G., Bouchnaki M., Architectural Conservation in Europe and the Americas: national experience and practice, w: Wiadomości konserwatorskie, 26, 2011.
• 5. Delapierre M., Miejsca pamięci czy pamięć miejsc? Kilka refleksji na temat uobecniania przeszłości w literaturze współczesnej, [w:] Ruch Literacki r. LIV 2013, z. 1(316).
• 6. Halbwachs M., Społeczne ramy pamięci, PWN, Warszawa 1968.
• 7. Hirsch M., Pokolenie postpamięci, [w:] Didaskalia Gazeta Teatralna, nr 105 10/2011.
• 8. Ishiguro K., Nobel Lecture: My Twentieth Century Evening and other Small Breakthrougs, //www.nobelprize.org/nobel_prizes/literaturę/lauteates/2017/Ishiguro-lecture_en.html.
• 9. Kula M., Nośniki pamięci historycznej, DiG, Warszawa 2002.
• 10. Meier C., Od Aten do Auschwitz. Rozważania nad kondycją historii, (tł. Artrwińska A.),Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2013.
• 11. Pierre N., (red.) Kitzman Lawrence D., The Realms of Memory: the Construction of the French Past, t. I-III, Columbia University Press, Nowy Jork 1996-1998.
• 12. Pierre N., (red.), Les lieux de memoire, vol. I-VII, Gallimard, Paryż 1984- 1992.
• 13. Pierre N., (red.), Między pamięcią i historią: les lieux de memoire (tł. M. Borowski, M. Sugiera) w: Didaskalia. Gazeta teatralna, nr 105, 10/2011.
• 14. Pierre N., W poszukiwaniu europejskich miejsc pamięci, (tł. K. Kończał), Borussia 41/2007.
• 15. R. Traba, H. H. Hahn (red.), Polsko – niemieckie miejsca pamięci, t. 2, Warszawa 2015, t. 3, Warszawa 2012, t. 4, Warszawa 2013.
• 16. Recoeur P., Pamięć, historia, zapomnienie (tł. Margański J.), Universitas, Kraków 2006.
• 17. Schultz C. N., Genius loci: Toward a Phenomenology of Architecture, Rizzoli, Nowy Jork 1980.
• 18. Staszczyk S., Stępniak A., Pamięć i miejsce pamięci w dydaktyce historii, [w:] J. Brudzińska, J. Strykowska (red.), Współczesna edukacja historyczna. Doświadczenia i oczekiwania, UAM Poznań 2005.
• 19. Stubbs J. H., Makas E. G., Architectural Conservation in Europe and Americas: national experience and practice, Willey, Hoboken 2011.
• 20. Szpociński A., Miejsca pamięci (Lieux de memoire), Teksty Drugie, 4/2008.
• 21. Tomaszewski A., Polskie miejsca pamięci według Adama Miłobędzkiego, Rocznik Historii Sztuki 30/2005.
• 22. Yates F., Sztuka pamięci, (tł. W. Radwański), PiW, Warszawa 1977.