Carabidae (Coleoptera) wybranych środowisk leśnych w otoczeniu stacji Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego w Szymbarku

• Autorzy: Huruk S. , Huruk A. , Barševskis A. , Wróbel G. , Bochenek W.

Identyfikatory

DOI

10.2429/proc.2014.8(1)021

Warianty tytułu

EN

Carabidae (Coleoptera) selected forest environments inhabiting the area of the Integrated Natural Environment Monitoring station in Szymbark

• Konferencja: ECOpole’12 Conference (10-13.10.2012, Zakopane, Poland)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania prowadzono w ramach monitoringu fauny epigeicznej, realizowanego na terenie Stacji Bazowanej Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego w Szymbarku w latach 2004-2011, w lesie górskim oraz lesie wyżynnym. Odłowy biegaczowatych prowadzono każdego roku od maja do września za pomocą pułapek Barbera napełnianych glikolem etylenowym, dzieląc ten okres na 5 miesięcznych cykli. Celem badań było poznanie struktur zgrupowań biegaczowatych oraz analiza zależności między nimi a wybranymi czynnikami środowiska w lesie wyżynnym i w lesie górskim. W ramach badań odłowiono łącznie 8351 osobników biegaczowatych należących do 25 gatunków, w tym w lesie wyżynnym odłowiono 6072 osobniki, należące do 23 gatunków, natomiast w lesie górskim 2279 osobników, należących do 22 gatunków. Różnorodność gatunkowa mierzona wskaźnikiem Shannona-Wienera (H’) oraz równomierność mierzona wskaźnikiem Pielou (J’) wyniosły w lesie wyżynnym H' = 2,2011; J’ = 0,7020, a w lesie górskim odpowiednio H' = 1,9786; J’ = 0,6401. Wyniki odłowów analizowano na tle takich czynników, jak temperatura powietrza, temperatura gruntu, opad atmosferyczny oraz chemizm opadu atmosferycznego (pH, SEC, S-SO4, N-NO3, N-NH4, Cl, Na, K, Mg, Ca). Stwierdzono istotną statystycznie, dodatnią korelację między liczebnością odłowów Carabidae a temperaturą powietrza na wysokości 2 m w obydwu badanych środowiskach, jak również między temperaturą gruntu na głębokości 0,05 m a liczebnością Carabidae. Biorąc pod uwagę chemizm opadu atmosferycznego w lesie górskim, stwierdzono silną dodatnią korelację między liczebnością Carabidae a średnim miesięcznym stężeniem kationu sodu w opadach – r = 0,62, df = 32, p = 0,0001. Zależności między liczebnością odłowów a wartością pozostałych czynników były słabo wyrażone (skorelowane) oraz statystycznie nieistotne.

EN

The study was part of an epigeic fauna monitoring programme in use within the Integrated Natural Environment Monitoring Base Station in Szymbark. It was carried out in a montane forest site and an upland forest site in the years 2005-2011. Carabidae were captured into glycol-filled Barber pitfall traps between May and September every year in five one-month catch cycles. The aim of the study was to identify structural characteristics of the Carabidae assemblages and analyse correlations between these characteristics and selected environmental factors in an upland and montane forest habitat. The total catch yield was 8351 individuals of ground beetles representing 25 species. The yield in the upland forest site was 6072 individuals belonging to 23 species, and in the montane forest, 2279 individuals representing 22 species. The same ecological preference profile was the same in both types of forest, with a predominance of forest-associated, mesohygrophilous, springbreeding species that were also large zoophages. The assemblages contained representatives of 5 zoogeographical elements out of 8 present in Poland. Two species, namely Carabus violaceus L. and Carabus linnaei Duft., were clear dominants. In the upland forest assemblage, peak activity of the beetles was noted in August, vs. July in the montane forest assemblage. The lowest activity in these assemblages was most often noted in May and September. Species diversity, measured with the Shannon-Wiener index (H’), and evenness, measured with the Pielou index (J’) were H' = 2.2011, J’ = 0.7020 in the upland forest site and H' = 1.9786, J’ = 0.6401 in the montane forest site. Catch results were analysed with regard to such factors as air temperature, ground temperature, precipitation and the chemical composition of precipitation (pH, SEC, S-SO4, N-NO3, N-NH4, Cl, Na, K, Mg, Ca). There was a statistically significant positive correlation between the Carabidae catch yield and air temperature at 2 metres in both habitats: for the upland forest, r = 0.51, df = 32, p = 0.002; for the montane forest, r = 0.54, df = 32, p = 0.01; and between catch yield and ground temperature at a depth of 0.05 m; for the upland forest, r = 0.46, df = 32, p = 0.006; for the montane forest, r = 0.49, df = 32, p = 0.004. With regard to the chemical composition of precipitation, there was a strong correlation between Carabidae abundance in the montane forest and mean monthly sodium concentration in precipitation: r = 0.62, df = 32, p = 0.0001. Correlations between catch yield and the remaining factors were less marked and not statistically significant.

Słowa kluczowe

PL

Carabidae; monitoring przyrodniczy; czynniki atmosferyczne; zanieczyszczenia środowiska

EN

Carabidae; nature monitoring; atmospheric factors; environmental pollution

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Proceedings of ECOpole
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 8, No. 1
• Strony: 161--172
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., tab., rys., wykr.

Twórcy

autor

Huruk S.

• Zakład Zoologii i Dydaktyki Biologii, Instytut Biologii, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, ul. Świętokrzyska 15, 25-406 Kielce, tel. [phone]
• Świętokrzyski Park Narodowy, ul. Suchedniowska 4, 26-010 Bodzentyn

autor

Huruk A.

• Zakład Zoologii i Dydaktyki Biologii, Instytut Biologii, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, ul. Świętokrzyska 15, 25-406 Kielce, tel. [phone]

autor

Barševskis A.

• Systematic Biology Institute, Daugavpils University, Vienibas Str. 13, Daugavpils, Łotwa

autor

Wróbel G.

• Zakład Zoologii i Dydaktyki Biologii, Instytut Biologii, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, ul. Świętokrzyska 15, 25-406 Kielce, tel. [phone]

autor

Bochenek W.

• Stacja Naukowo-Badawcza, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Szymbark 430, 38-311 Szymbark

Bibliografia

• [1] Kostrzewski A. Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego - cele zamierzenia, zadania.W: Kostrzewski A, redaktor. ZMŚP, Propozycje programowe. Warszawa: Biblioteka Monitoringu Środowiska; 1995; 7-22.
• [2] Rainio J, Niemelä J. Ground beetles (Coleoptera: Carabidae) as bioindicators. Biodivers Conserv. 2003;12:487-506. DOI:10.1023/A:1022412617568.
• [3] Faliński JB. Długoterminowe badania ekologiczne na stałych powierzchniach. I. Istota, cele i zastosowanie. Wiad Ekol. 1999;45(3):207-226.
• [4] Gutowski JM. Bezkręgowce jako obiekt monitoringu biologicznego w Puszczy Białowieskiej. Leśne Prace Badawcze. 2004;1:23-54. http://www.ibles.pl/web/lesne-prace-badawcze/-/lesne-prace-badawcze-2004-nr-1.
• [5] Huruk S, Huruk A, Bochenek W. Analiza struktury zgrupowania biegaczowatych (Col., Carabidae) w lesie wyżynnym w obrębie Stacji Monitoringu Szymbark. Monitoring Środowiska Przyrodniczego. KTN Kielce; 2007;8:99-104.
• [6] Koch K. Die Käfer Mitteleuropas. Ökologie. Krefeld: Goecke & Evers Verlag; 1989; 413.
• [7] Larsson SG. Entwicklungstypen und Entwicklungszeiten der dänischen Carabiden. Entomol Medd. 1939;20:277-560.
• [8] Lindroth CH. Die fennoskandischen Carabidae. Eine Tiergeographische Studien I - III. Göteb. K. Vetensk. Vitter Hets-Samh. Handl. B, Bd. 4 cz. 1, 2: 709 (1945), cz. 3: 911 (1949).
• [9] Šarova IC. Žiznennye formy žuželic (Coleoptera, carabidae). Moskva: Izd-vo “Nauka”; 1981:360.
• [10] Šarova I. Morfo-ekologičeskie tipy ličinok žuželic (Carabidae). Zool Ž. 1960;39:691-708.
• [11] Szyszko J. State of Carabidae (Col.) fauna in fresh pine forest and tentative valorization of this environment. Warszawa: Warsaw Agricultural University Press; 1983;1-80.
• [12] Aleksandrovich OR. Biegaczowate (Carabidae). W: Bogdanowicz W, Chudzicka E, Pilipiuk I, Skibińska E. (red.). Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Warszawa: MiIZ PAN; 2004;1:28-3. http://www.biologia.apsl.edu.pl/pracownicy/aleksandrowiczaleh/publikacje/71.pdf.
• [13] Leśniak A. Zoogeographical analysis of the Carabidae (Coleoptera) of Poland. Fragm Faun. 1987;30(17):297-312.
• [14] Shannon CE. Weiner W. The Mathematical Theory of Communication. Urbana, Illinois, USA: University of Illinois Press; 1963; 117-118.
• [15] Pielou EC. Ecological Diversity. New York: John Wiley and Sons; 1975; 165-166.
• [16] Leśniak A. Metody analizy zgrupowań biegaczowatych (Carabidae, Col.) w zooindykacji procesów ekologicznych. W: Waloryzacja ekosystemów leśnych metodami zooindykacyjnymi. Warszawa: Wyd SGGW; 1997; 29-41.
• [17] Williams LC, Gormally MJ. The effects of blanket bog management on ground beetles (Carabidae) with particular reference to the threatened Carabus clatratus. Dublin: Department of Environment, Heritage and Local Government; 2010; 25-28. http://www.npws.ie/publications/irishwildlifemanuals/IWM47.pdf.
• [18] Olszewski JL. Catches of Carabidae (Coleoptera) and Geotrupes stercorosus (Sc.) (Scarabeidae, Coleoptera) in the Białowieża National Park, and the ecoclimatic parameters. Ecol Pol. 1979;27(3):437-447.
• [19] Szujecki A. Ekologia owadów leśnych. Warszawa: PWN; 1980; 44-50, ss. 603.
• [20] Thiele HU. Carabid Beetles in Their Environments. Berlin, Heideberg, New York: Springer Verlag; 1977.
• [21] Luka H, Marggi W, Huber C, Gonseth Y, Nagel P. Carabidae. Ecology. Atlas. Fauna Helvetica. 2009;24:1-678.
• [22] Honek A. The effect of temperature on the activity of Carabidae (Coleoptera) in a fallow field. Eur J Entomol. 1997;94(1):97-104. http://www.eje.cz/pdfs/eje/1997/01/10.pdf.
• [23] Saska P, Honek A. Temperature development of central European species of Amara (Coleoptera, Carabidae). Eur J Entomol. 2003;100:509-515. DOI: 10.14411/eje.2003.078.
• [24] Tuf IH, Dedek P, Veselý M. Does the diurnal activity pattern of carabid beetles depend on season, ground temperature and habitat? Arch Biol Sci. Belgrade: 2012;64(2):721-732. DOI:10.2298/ABS1202721T.
• [25] Yuno Do, Ji Yoon Kim, Gu-Yeon Kim, Gea-Jae Joo. Importance of closed landfills as green space in urbanized areas: ecological assessment using carabid beetles. Landscape and Ecological Engineering. 2013. DOI: 10.1007/s11355-013-0223-x.
• [26] Moraes RM, de Souza Mendonça M, Ott R. Carabid beetle assemblages in three environments in the Araucaria humid forest of southern Brazil. Revista Brasileira de Entomologia. São Paulo: 2013;57(1):67-74. DOI: 10.1590/S0085-56262013000100011.