Minerals of the hydrotalcite group in metasomatically altered carbonate rocks from Zawiercie, S Poland

• Autorzy: Koszowska E. , Salata D.

Warianty tytułu

PL

Minerały grupy hydrotalkitu z metasomatycznie zmienionych skał węglanowych z Zawiercia

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Minerals of hydrotalcite-manasseite group were identified in samples from two borehols in Zawiercie (ZMZ-9, RK-1). The minerals were found in calciphire bodies (RK-1) and in one small, metasomatic veinlet (ZMZ-9) formed in Middle Devonian dolomites. Alternation of dolomitic sediments was genetically connected with infiltration fluids that caused formation of a garnet-pyroxene skarn. Investigations have revealed the presence of both hydrotalcite and manasseite. Besides, in few places of the veinlet there occurs a mineral, which has been recognized as iowaite.

PL

Minerały z grupy hydrotalkitu-manasseitu zidentyfikowane zostały w próbkach pochodzących z dwu otworów wiertniczych z Zawiercia (ZMZ-9, RK-1). Występują one w kalcyfirach (RK-1) gdzie powstały w wyniku przeobrażenia spineli i w metasomatycznej żyłce (ZMZ-9), w której ich obecność wiąże się z procesem serpentynizacji forsterytu. Stwierdzono, że w kalcyfirach dominującą fazę stanowi hydrotalkit, podczas gdy w żyłce występuje mieszanina hydrotalkitu i manaseitu. Stosunek Mg:Al w badanych minerałach jest zmienny i waha się od 1,4:1 do 2,4:1. Poza glinem i magnezem w minerałach tych występują niewielkie domieszki Fe, Zn, Ca, Ti, Cl- , (SO4) 2-, (PO4) 3-. W metasomatycznej żyłce stwierdzono obecność minerału magnezowo-żelazowego o składzie odpowiadającym iowaitowi.

Słowa kluczowe

EN

hydrotalcite-manasseite group; calciphires; skarns; metasomatic veins; Zawiercie; S Poland

PL

minerały; hydrotalkit; skały węglanowe; Zawiercie

• Wydawca: Mineralogical Society of Poland
• Czasopismo: Mineralogia
• Rocznik: 2001
• Tom: Vol. 32, iss. 1
• Strony: 69--83
• Opis fizyczny: Bibliogr. [26] poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Koszowska E.

• Jagiellonian University, Institute of Geological Sciences, Department of Mineralogy and Petrography, Oleandry 2a, 30-063 Kraków, Poland

autor

Salata D.

• Jagiellonian University, Institute of Geological Sciences, Department of Mineralogy and Petrography, Oleandry 2a, 30-063 Kraków, Poland

Bibliografia

• ARAKCHEEVA A.V., PUSHCHAROVSKII D.Y., RASTSVETAEVA R.K., ATENCIO D., LUBMAN G.U., 1996: Crystal structure and comparative crystal chemistry of Al2Mg4(OH)12(CO3)-3H2O, a new mineral from the hydrotalcite-manasseite group. Crystallography Reports 47, 6,1024-1034.
• BRINDLEY G.W., KIKKAWA S., 1979: A crystal chemical study of Mg, Al and Ni, Al hydroxy-perchlorates and hydroxy-carbonates. Am. Mineral. 64, 836-843.
• BRINDLEY G.W., KIKKAWA S., 1980: Thermal behavior of hydrotalcite and of anion-exchanged forms of hydrotalcite. Clays Clay Miner. 28, 2, 87-91.
• CAVANI F., TRIFIRO F., VACCARI A., 1991: Hydrotalcite-type anionic clays: preparation, properties and applications. Catalysis Today 11,173-301.
• CERNY P., 1963: Hydrotalkit z Vczne na Zapadni Moravc. Ćasop. Moravs. Musea. Acta Musei Moraviae, Vedy Pfirod. 48, 23-30.
• DEER W.A., HOWIE R.A., ZUSSMAN J., 1963: Rock-forming minerals. London., v. I-V
• DRITS V., SOKOLOVA T.N., SOKOLOVA G.V., CHERKASHIN V.I., 1987: New members of the hydrotalcite-manasseite group. Clays Clay Miner. 35, 6, 401-417.
• GASTUCHE M.C., BROWN G., MORTLAND M.M., 1967: Mixed magnesium-aluminium hydroxides. Clay Miner. 7, 177-201.
• HALL A., STAMATAK1S M., 2000: Hydrotalcite and an amorphous clay mineral in high magnesium mudstones from the Kozani Basin, Greece. Journ. Sedim. Res. 70, 3, 549-558.
• HANSEN H.C.B., TAYLOR R.M., 1991: The use of glycerol intercalates in the exchange of CO32" with SO42“, NO3” or СГ in pyroaurite-type compounds. Clay Minerals 26, 311-327.
• KOHLS D.W., RODDA J.L., 1967: lowaite, a new hydrous magnesium hydroxide-ferric oxychloride from the Precambrian of Iowa. Amer. Miner. 52,1261-1271.
• KORITNING S., SÜSSE P., 1975: Meixnerit, Mg6Al2(OH)ls-4H2O, ein neues Magnesium-Aluminium-Hydroxid-Mineral. Tscherm. Mineral. Petr. Mitt. 22, 79-87.
• KOSZOWSKA E., SAŁATA D., 1997a: Nowe wystąpienia rzadkich minerałów z grupy hydrotalkitu. Prace Specjalne PTMin. 9, 110-113 (in Polish).
• KOSZOWSKA E., SAŁATA D., 1997b: Minerals of the hydrotalcite group — the new occurrence in Poland —preliminary results. Abstracts of Modul'97,1st EMU School and Symposium, Budapest, p. 24.
• KOSZOWSKA E., 2001: Spinels from calciphires in Zawiercie, Southern Poland. Min. Soc. Pol. Special Papers. 18, in press.
• MISRA C., PEROTTA A.J., 1992: Composition and properties of synthetic hydrotalcites. Clays Clay Miner. 40, 145-150.
• MIYATA S., 1980: Physico-chemical properties of synthetic hydrotalcites in relation to composition. Clays Clay Miner. 28, 50-56.
• MIYATA S., 1983: Anion exchange properties of hydrotalcite-like compounds. Clays Clay Miner. 31, 4, 305-311.
• MOROZ T.N., ARKHIPENKO D.K., 1991: The crystal-chemical study of natural hydrotalcites. Soviet Geol. Geoph. 4, 52-58.
• MUSZYŃSKI M., WYSZOMIRSKI P., 1998: Przeobrażenia kontaktowe węglanowych skał dewonu w okolicach Dubia koło Krakowa. Geologia 24, 3, 199-217 (in Polish).
• RAMDOHR P., STRUNZ H., 1978: Klockmanns Lehrbuch der Mineralogie. Stuttgart.
• RODGERS K.A., CHISHOLM J.E., DAVIS R.J., NELSON C.S., 1977: Motukoreaite, a new hydrated carbonate, sulphate, and hydroxide of Mg and Al from Auckland, New Zealand. Mineral. Mag. 41, 389-390.
• SCAINI G., PASSAGLIA E., CAPEDRI S., 1967: Hydrotalcite di Tonezza (Vicenza). Period. Mineral. 36, 95-102.
• SERWICKA E.M., BAHRANOWSKI K, DULA R„ GAWEŁ A., MICHALIK A., NOWAK P., 1996: Synthesis of hydrotalcite-like anionic clays pillared with Keggin-type heteropolymolybdates. Miner. Pol. 27, 1, 77-85.
• STRUWE H„ 1958: Leidse. Geol. Mededel., 22, p. 237.
• WACHOWIAK J., 1999: Studium mineralogiczne skał chemicznych i silikoklastycznych złoża solnego Kłodawy. Ph. D. thesis. University of Mining and Metalurgy, Faculty of Geology, Geophysics and Environmental Protections (in Polish).