Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne - charakterystyka, występowanie i identyfikacja źródeł ich pochodzenia w środowisku

Pohl, Alina

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne - charakterystyka, występowanie i identyfikacja źródeł ich pochodzenia w środowisku

Autorzy

Pohl Alina

Identyfikatory

Warianty tytułu

Polycyclic aromatic hydrocarbons - characteristics, occurrence and identification of sources of their origin in the environment

Języki publikacji

Abstrakty

Występowanie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w środowisku ma charakter powszechny. Zanieczyszczenia te powstają głównie w procesach niecałkowitego spalania związków organicznych. Procesy zachodzą zarówno w warunkach naturalnych (np. podczas pożaru lasu), jak i w środowisku człowieka (spalanie odpadów, spaliny pojazdów mechanicznych, działalność przemysłowa). Wielkość emisji WWA do środowiska zdecydowanie przeważa ze źródeł antropogennych. W celu identyfikacji źródeł pochodzenia WWA, często określa się stosunek pomiędzy wybranymi węglowodorami (o podobnych właściwościach fizycznych i chemicznych), stanowiący tzw. wskaźnik diagnostyczny. Jego użycie ma pewne ograniczenia, ale jest szczególnie przydatne do oceny profili emisji WWA dla podejrzanych źródeł emisji obecnych na badanym obszarze.

The occurrence of polycyclic aromatic hydrocarbons in the environment is common. These pollutions are mainly formed in the processes of incomplete combustion of organic compounds. The processes take place both in natural conditions (eg. during a forest fire) and in the human environment (incineration of waste, exhaust gases of motor vehicles, industrial). The volume of PAHs emission to the environment is definitely higher from anthropogenic sources. In order to identify sources of PAHs, the diagnostic ratio - a ratio between selected hydrocarbons (with similar physical and chemical properties) is often determined. Its use has some limitations, but it is especially useful to estimate PAH emission profiles for suspected emission sources present in the investigated area.

Słowa kluczowe

węglowodory aromatyczne wielopierścieniowe WWA wskaźnik diagnostyczny źródła emisji zanieczyszczeń

polycyclic aromatic hydrocarbons PAH diagnostic ratio sources of pollutant emissions

Wydawca

ELAMED Media Group

Czasopismo

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

Rocznik

2019

Tom

nr 4

Strony

10--14

Opis fizyczny

Bibliogr. 27 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Pohl Alina

Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk

Bibliografia

1. https://www.e-biotechnologia.pl/Artykuly/Wielopierscieniowe-weglowodory-aromatyczne-WWA/
2. Kubiak M., Piszcz P., Jankowski P.: Zanieczyszczenia z grupy WWA - występowanie, charakterystyka oraz metody oznaczania w żywności i środowisku. „Postępy techniki przetwórstwa spożywczego”, 2010, 2, 93-97.
3. Koziński J., Saade R.: Effect of biomass burning on the formation of soot particles and heavy hydrocarbons. An experimental study. „Fuel”, 1998, 77(4), 225–237.
4. Bojakowska I.: Produkcja węgla drzewnego - ognisko emisji wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. „Zesz. Nauk. P. Śl. Górnictwo”, 2003, 256, 37–42.
5. Blasco M., Domeño C., Nerín C.: Use of lichens as pollution biomonitors in remote areas: comparison of PAHs extracted from lichens and atmospheric particles sampled in and around the Somport tunnel (Pyrenees).”Environ. Sci. Tech”, 2006, 40(20), 6384–6391.
6. Oros R., Simoneit B.: Identification and emission factors of molecular tracers in organic aerosols from biomass burning Part 2. Deciduous trees. „App. Geochem.”, 2001 ,16(13), 1545–1565.
7. Alves C. i wsp.: Particulate organic compounds emitted from experimental wildland fires in a Mediterranean ecosystem. „Atm. Environ.”, 2001, 44 (23), 2750–2759.
8. Harvey R.: Environmental chemistry of PAHs. W: PAHs and related compounds: 1–54. Springer-Verlag, Berlin Heidelberg, 1998.
9. Howsam M., Jones K.: Sources of PAHs in the environment. W: PAHs and related compounds. Springer-Verlag, Berlin Heidelberg, 1998, 137–174.
10. Neilson A., Hynning P.: PAHs: Products of chemical and biochemical transformation of alicyclic precursors. W: PAHs and related compounds: Springer-Verlag, Berlin Heidelberg, 1998, 223–269.
11. Capaccioni B., Martini M., Mangani F.: Light hydrocarbons in hydrothermal and magmatic fumaroles: hints of catalytic and thermal reactions. „Bull. Volc.”, 1995, 56 (8), 593– 600.
12. Bojakowska I., Sztuczyńska A., Grabiec-Raczak E.: Badania monitoringowe osadów jeziornych w Polsce: wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne. „Biul. Państw. Inst. Geol.”, 2012, 450, 17–26.
13. Kubiak M.: Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) – ich występowanie w środowisku i w żywności. „Probl Hig Epidemiol”, 2013, 94 (1), 31-36.
14. Rusin M., Marchwińska-Wyrwał E.: Zagrożenia zdrowotne związane ze środowiskowym narażeniem na wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA). „Med. Środow.”, 2014, 17 (3), 7-13.
15. Siebielec S., Siebielec G., Smreczak B.: Zanieczyszczenia osadów dennych rzek i zbiorników wodnych. „Studia i Raporty IUNG-PIB”, 2015, 46 (20), 163-181.
16. Kostecki M., Czaplicka M., Węglarz A.: Organic compounds (BTEXs, PAHs) in the battom sediments of dam-reservouir Dzierżno Duże (Upper Silesia). “Arch. Environ. Prot.”, 2000, 26 (4), 95-108.
17. Baran S. i wsp.: Trace metals and polycyclic aromatic hydrocarbons in surface sediment samples from the Narew River (Poland). „Pol J Environ Stud” 2002, 11 (4), 299-305.
18. Dong J. i wsp.: Effect of water–sediment regulation of the Xiaolangdi Reservoir on the concentrations, bioavailability, and fluxes of PAHs in the middle and lower reaches of the Yellow River. “J Hydrol”, 2015, 527,101–112.
19. Ficek A., Czupioł J.: PCB - szkodliwe ksenobiotyki w środowisku. „LAB”, 2013, 5, 28-31.
20. Harrison R.M., Smith D., Luhana L.: Source apportionment of atmospheric polycyclic aromatic hydrocarbons collected from an urban location in Birmingham, UK. „Environ. Sci. Technol”, 1996, 30, 825–832.
21. Guo, J.Y. i wsp.: Anthropogenic input of polycyclic aromatic hydrocarbons into five lakes in Western China. „Environ. Pollut.”, 2010, 158 (6), 2175-2180.
22. Sánez J., Froehner S., Falcão F.: Use of biomarkers indices in a sediment core to evaluate potential pollution sources in a subtropical reservoir in Brazil. „Geochem.” 2013, 73 (4), 555–563.
23. Manoli E., Kouras A., Samara C.: Profile analysis of ambient and source emitted particle-bound polycyclic aromatic hydrocarbons from three sites in northern Greece. „Chemosphere” 2004, 56, 867-878.
24. Tobiszewski M., Namieśnik J.: PAH diagnostic ratios for the identification of pollution emission sources. „Environ Pollut.” 2012, 162, 110-119.
25. Duodu G. i wsp.: Source apportionment and risk assessment of PAHs in Brisbane River sediment, Australia. „Ecol Indic” 2017, 73, 784–799.
26. Evans M. i wsp.: PAH distributions in sediments in the oil sands monitoring area and western Lake Athabasca: Concentration, composition and diagnostic ratios. „Environ Pollut.” 2016, 213, 671-687.
27. Kong S. i wsp.: A seasonal study of polycyclic aromatic hydrocarbons in PM2.5 and PM2.5–10 in five typical cities of Liaoning Province. „J Hazard Mater”, 2010, 183, 70-80

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-393b2e73-613b-4070-8ec9-528b320a288c