Ratio of biologically vital area in local spatial plans as an instrument of green infrastructure creation in single- and multi-family residential in small and medium-sized towns in Poland

• Autorzy: Szulczewska Barbara , Blaszke Małgorzata , Giedych Renata , Wójcik-Gront Elżbieta , Legutko-Kobus Paulina , Nowak Maciej

Identyfikatory

DOI

10.24425/tkuia.2022.144850

Warianty tytułu

PL

Wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego jako instrument tworzenia zielonej infrastruktury na obszarach zabudowy jedno- i wielorodzinnej w małych i średnich miastach w Polsce

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

One of the principles of green infrastructure (GI) design is a multi-scale approach. Each scale requires taking into account various, differently aggregated GI building blocks. Eco-spatial indices are an important tool for implementing GI. These planning tools make it possible to define the proportion between built-up areas and blue-green areas of a project site. The Ratio of Biologically Vital Area (RBVA) is an indicator that is widely used in Polish spatial planning practice. The objective of this study was to determine how the RBVA is shaped in existing local spatial plans for single- and multi-family residential areas in 20 small and medium-sized towns, and to analyse whether and under what conditions the ratio used would guarantee the implementation of GI. The subject of the study were 814 local spatial plans of residential areas. The authors applied a document analysis method using the READ approach. In addition, statistical analyses of the data obtained and a detailed analysis of three selected plans were carried out. The most common ratio for multi-family residential areas was found to be at the level of 30%, while for single-family residential areas, it was 40%. Statistical analysis showed no significant differences between small and medium-sized towns for single-family residential areas. In turn, considerable differences were observed for multi-family residential areas (RBVA higher in medium-sized towns). The research corroborates that RBVA is a commonly used indicator. However, it guarantees only to a limited extent the possibility of GI implementation at the local scale.

PL

Jedną z zasad projektowania zielonej infrastruktury (ZI) jest podejście wieloskalowe. Każda skala wymaga wzięcia pod uwagę różnych, inaczej zagregowanych składowych ZI. Wskaźniki ekoprzestrzenne są ważnym narzędziem w realizacji ZI. Owe narzędzia planistyczne umożliwiają zdefiniowanie proporcji między terenem zabudowanym a niebiesko-zielonymi obszarami w obrębie działki zamierzenia budowlanego. Wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej (WPBC) jest często stosowany w polskiej praktyce planistycznej. Celem niniejszego badania było ustalenie, jak WPBC został ukształtowany w istniejących planach zagospodarowania dla zabudowy jedno- i wielorodzinnej w 20 małych i średnich miastach, oraz przeanalizowanie, czy i w jakich warunkach wskaźnik ten zagwarantowałby implementację ZI. Obiektem badań było 814 miejscowych planów zagospodarowania w obszarach mieszkaniowych. Autorzy wykorzystali metodę analizy dokumentów READ. Ponadto wykonano analizę statystyczną pozyskanych danych oraz szczegółową analizę trzech wybranych planów. Najbardziej powszechną wartością wskaźnika dla zabudowy wielorodzinnej, jaką zaobserwowano, było 30%, natomiast dla zabudowy jednorodzinnej - 40%. Analiza statystyczna nie wykazała znaczących różnic między obszarami jednorodzinnymi w miastach małych i średnich. Zaobserwowano natomiast znaczące różnice w ramach obszarów wielorodzinnych (WPBC wyższe w miastach średnich). Badanie potwierdziło, że WPBC jest powszechnie stosowanym wskaźnikiem, niemniej tylko w niewielkim stopniu zapewnia on możliwość wprowadzenia ZI w skali lokalnej.

Słowa kluczowe

EN

spatial planning; green spaces; residential areas

PL

planowanie przestrzenne; tereny zielone; tereny mieszkaniowe

• Wydawca: Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie ; Politechnika Krakowska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie
• Rocznik: 2022
• Tom: T. 50
• Strony: 189--201
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., mapy, rys., tab.

Twórcy

autor

Szulczewska Barbara

• Institute of Urban and Regional Development

• https://orcid.org/0000-0001-8589-7512

autor

Blaszke Małgorzata

• West Pomeranian University of Technology in Szczecin, Real Estate Department

• https://orcid.org/0000-0001-7806-6710

autor

Giedych Renata

• Warsaw University of Life Sciences, Department of Landscape Architecture

• https://orcid.org/0000-0002-2524-5886

autor

Wójcik-Gront Elżbieta

• Warsaw University of Life Sciences, Department of Biometry

• https://orcid.org/0000-0002-7172-0529

autor

Legutko-Kobus Paulina

• Warsaw School of Economics, Department of Public Policy

• https://orcid.org/0000-0003-0380-8913

autor

Nowak Maciej

• West Pomeranian University of Technology in Szczecin, Real Estate Department

• https://orcid.org/0000-0001-6437-3226

Bibliografia

• Besser, A. (2018), ‘Ochrona i kształtowanie środowiska miejskiego na przykładzie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru miasta Świdnica - osiedle Zawiszów’, Przestrzeń Urbanistyka Architektura, 1, pp. 239–253. Available at: https://doi.org/10.4467/00000000PUA.18.017.8625 (accessed: 07.07.2022).
• Dalglish, S.L., Khalid, H. and McMahon, S. (2020), ‘Document Analysis in Health Policy Research: The READ Approach’, Health Policy Plan, 35, pp. 1424–1431. Available at: https://doi.org/10.1093/heapol/czaa064 (accessed: 07.07.2022).
• Hagen, K. and Stiles, R. (2010), ‘Approaches from Landscape Architectural Point of View. Towards a Sustainable and Diverse Urban Space Planning’, [in:] Müller, N., Werner, P. and Kelcey, J.G. (eds.), Urban Biodiversity and Design, Chichester–Hoboken: Wiley-Blackwell Publishing, pp. 580–582.
• Juhola, S. (2018), ‘Planning for a Green City. The Green Factor Tool’, Urban Forestry & Urban Greening, 34, pp. 254–258. Available at: https://doi.org/10.1016/j.ufug.2018.07.019 (accessed: 07.07.2022).
• Khoshkar, S., Balfors, B. and Wärnbäck, A. (2018), ‘Planning for Green Qualities in the Densification of Suburban Stockholm - Opportunities and Challenges’, Journal of Environmental Planning and Management, 61(14), pp. 2613–2635. Available at: https://doi.org/10.1080/09640568.2017.1406342 (accessed: 20.06.2022).
• Krajowe przepisy urbanistyczne. Projekt z dnia 17 sierpnia 2010 r. (2010). Available at: https://grafik.rp.pl/grafika2/572896 (accessed: 11.07.2022).
• OECD (2012), ‘Compact City Policies: A Comparative Assessment’, OECD Green Growth Studies, 14.05.2012. Available at: https://www.oecd.org/cfe/regionaldevelopment/50524895.pdf (accessed: 02.07.2022).
• Ring, Z., Damyanovic, D. and Reinwald, F. (2021), ‘Green and Open Space Factor Vienna: A Steering and Evaluation Tool for Urban Green Infrastructure’, Urban Forestry & Urban Greening, 62, 127131. Available at: https://doi.org/10.1016/j.ufug.2021.127131 (accessed: 16.07.2022).
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (2002), Dz.U. 2022, item 1225 (Legal status current as of: 30.07.2022).
• Stelmach-Fita, B. and Wieczorek, A. (2019), ‘Problemy z ocenianiem zgodności z prawem miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego: definicje pojęć powierzchnia zabudowy i powierzchnia całkowitej zabudowy’, Metropolitan. Przegląd Naukowy, 11(1), pp. 50–59.
• Szczepański, P., Mrozik, K. and Raszka, B. (2014), ‘Wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej jako narzędzie równoważenia struktury przestrzennej gminy miejskiej Luboń’, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 339, pp. 220–228. Available at: https://doi.org/10.15611/pn.2014.339.20 (accessed: 30.07.2022).
• Szpura, A. (2021), ‘Kształtowanie wskaźnika minimalnej powierzchni biologicznie czynnej w dokumentach planistycznych na przykładzie gminy Chrzanów’, Urban Development Issues, 72, pp. 136–148. Available at: https://doi.org/10.51733/udi.2021.72.13 (accessed: 05.06.2022).
• Szulczewska, B. et al. (2014), ‘How Much Green Is Needed for a Vital Neighbourhood? In Search for Empirical Evidence’, Land Use Policy, 38, pp. 330–345. Available at: https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2013.11.006 (accessed: 07.07.2022).
• Szulczewska, B., Giedych, R. and Solarek, K. (2015), ‘Problemy stosowania wskaźnika terenów biologicznie czynnych na tle wyników badań - podsumowanie’, [in:] Szulczewska, B. (ed.) Osiedle mieszkaniowe w strukturze przyrodniczej miasta, Warszawa: Wydawnictwo SGGW, pp. 141–148.
• TIBCO Software Inc. Statistica (Data Analysis Software System) (2017), Version 13, Palo Alto: TIBCO Software Inc. Available online: www.statsoft.com (accessed: 30.06.2022).
• Uchwała Nr VIIk/XXXVI/424/2017 Rady Miasta Wejherowa z dnia 12 września 2017 r. w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Wejherowa dla łącznika drogowego od węzła integracyjnego w rejonie dworca PKP Wejherowo do ul. Łęgowskiego wraz z przyległymi obszarami (2017), Dz. Urz. Woj. Pom. 2017 item 3767.
• Uchwała Nr XXIV.170.2016 Rady Miejskiej w Złotowie z dnia 28 grudnia 2016 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Złotowa w rejonie położonym między ul. Królowej Jadwigi (lewa strona ulicy od budynku nr 45 do torów kolejowych) a Jeziorem Burmistrzowskim (2016), Dz. Urz. Woj. Wlkp. 2017 item 121.
• Uchwała Nr XXXVI/445/02 Rady Miejskiej w Działdowie z dnia 24 maja 2002 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Działdowo (2002). Dz. Urz. Woj. Warm.-Maz. 2002 item 1166.
• Zespół Doradczy ds. Kryzysu Klimatycznego przy Prezesie PAN (2021), Komunikat 04/2021 interdyscyplinarnego Zespołu doradczego do spraw kryzysu klimatycznego przy prezesie PAN na temat zagrożeń miast wobec kryzysu klimatycznego. Available at: https://klimat.pan.pl/wp-content/uploads/2021/10/komunikat_4_zespolu_ds_kryzysu_kliamtycznego_pan.pdf (accessed: 20.06.2022).
• Zgierski, K. and Szulczewska, B. (2009), ‘Wskaźnik terenów biologicznie czynnych jako instrument kształtowania przestrzeni w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego miasta stołecznego Warszawy’, Biuletyn KPZK PAN, 240, pp. 108–124.
• Ziobrowski, Z. (2012), Urbanistyczne wymiary miast, Kraków: Instytut Rozwoju Miast.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023)