Trudności w wyznaczaniu osuwisk na obszarach historycznych i zurbanizowanych na przykładzie Twierdzy Przemyśl

Rycio, Edyta

doi:10.7306/2020.39

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Trudności w wyznaczaniu osuwisk na obszarach historycznych i zurbanizowanych na przykładzie Twierdzy Przemyśl

Autorzy

Rycio Edyta

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Rycio_E_Trudnosci_PG_Vol.68_Nr 12_2020.pdf

Pobierz

Identyfikatory

DOI

10.7306/2020.39

Warianty tytułu

Difficulties in determining landslides in historical and urbanized areas : a case study of the Przemyśl Fortress

Języki publikacji

Abstrakty

The Przemyśl Fortress is a huge complex of defensive objects from the turn of the 19th and 20th centuries. Various types of objects, ruins and remains of the fortress and signs of fights have been preserved to different extents in the area to this day. They constitute a huge problem when determining landslides. The greatest difficulties are caused by vegetation-covered ruins of forts, trenches, remnants of ramparts and defense ditches, and signs of fights preserved in places. Such residues can be interpreted as a landslide or a part of it, especially if they occur in a neighbourhood or inside a landslide. The problem then arises of clearly identifying the boundaries of the landslide and the correct identification of its internal forms, e.g. a devastated trench around the fort can be marked as a landslide. Similar difficulties are provided by numerous inactive quarries, excavations, clay pits, e.g. a closed limestone open-pit mine from the 19th century, located in Kruhel Wielki. Elements of the old mine are deceptively reminiscent of intra-fieldforms and they are difficult to separate from the real colluvial forms of the neighbouring landslide. Difficulties in determining landslides arise not only from the history of this region and its geological structure, but also from the degree of urbanization of the area. Strong anthropopression blurs the natural morphology of the slopes, and the limited availability of the area makes cartographic work difficult. It is difficult to distinguish between natural and artificial forms in such areas. Good examples are landslides on the ski slope, on the municipal cemetery, in the castle park and in the area of military areas, housing estates and allotments.

Słowa kluczowe

Twierdza Przemyśl ruiny fortów kamieniołom osuwiska antropopresja Numeryczny Model Terenu NMT

Przemyśl Fortress ruins of forts quarry landslides anthropopression DTM

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2020

Tom

Vol. 68, nr 12

Strony

902--914

Opis fizyczny

Bibliogr. 80 poz., fot., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Rycio Edyta

rycio.edyta@pgi.gov.pl

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Centrum Geozagrożeń, ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków

Bibliografia

1. ALEKSANDROWICZ S.W. 1965 - Rozwój zapadliska przedkarpackiego w świetle wyników badań nad stratygrafią miocenu Polski południowej. Geof., Geol. Naft., 7-9 (103-105): 243-247.
2. BATOR J. 2005 - Wojna galicyjska. Działania armii austro-węgierskiej na froncie północnym (galicyjskim) w latach 1914-1915. Libron, Kraków.
3. BOBER L. 1985 - Mapa osuwiskowości polskich Karpat fliszowych skala 1 : 200 000. Państw. Inst. Geol. Oddz. Karpacki.
4. BOBER L. 1990 - Monografia osuwisk karpackich. Państw. Inst. Geol. Oddz. Karpacki.
5. BORYSŁAWSKI A., GUCIK S., PAUL Z., ŚLĄCZKA A., WÓJCIK A., ŻYTKO K. 1979 - Mapa Geologiczna Polski w skali 1 : 200 000. Arkusz Przemyśl-Kalników. A - Mapa Utworów Powierzchniowych. Wyd. Geol.
6. BORZĘCKI J. 2017 - Czy uda się zabezpieczyć osuwisko? Problem na stoku narciarskim. TVP3 Rzeszów. https://rzeszow.tvp.pl
7. BULANDA J., CZUDEC G. 2017 - Projekt robót geologicznych na rozpoznanie warunków geologiczno-inżynierskich dla potrzeb opracowania koncepcji zabezpieczenia osuwiska na terenie stoku narciarskiego w rejonie ulicy Pasteura w Przemyślu. GEOTECH Sp. z o.o. Rzeszów.
8. BUKOWY S., GEROCH S. 1957 - O wieku zlepieńców egzotykowych w Kruhelu Wielkim. Rocz. PTG, 26 (4): 297-334.
9. BURZYŃSKA J. 2002 - Twierdza Przemyśl w okresie I wojny światowej. Przemyśl.
10. CHOWANIEC J., KOLASA K., NAWROCKA D., WITEK K., WYKOWSKI A. 1975 - Katalog Osuwisk. Województwo Przemyskie wraz z zestawem map podstawowych i zbiorczych w skali 1 : 100 000. Nar. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Oddz. Karpacki, Kraków.
11. CISZKOWSKI B., HAŁOŃ R. 2005 - Dokumentacja geologiczno-inżynierska określająca warunki geologiczno-inżynierskie w rejonie projektowanej nartostrady w Przemyślu. GEO-HAR Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe. Usługi Geologiczne. Rzeszów.
12. FORSTNER F. 2000 - Twierdze i zamki obronne w Polsce - Twierdza Przemyśl. Warszawa.
13. GARECKA M., OLSZEWSKA B. 1997 - O stratygrafii jednostki stebnickiej w Polsce. Prz. Geol., 45 (8): 793-798.
14. GARLICKI A. 1973 - Wyniki badań miocenu solonośnego na południe od Przemyśla. Kwart. Geol., 17 (1): 92-105.
15. GĄSKA P. 2011 - Błąd dokumentowania geologiczno-inżynierskiego i jego skutki dla budowy stoku narciarskiego w Przemyślu. Biul. PIG 446:49-52.
16. GEROCH S., GUCIK S., KOTLARCZYK J. 1988 - Pozycja skałek jurajskich Kruhela Wielkiego profilu Formacji z Ropianki(fm). Przewodnik Zjazdowy LIX Zjazdu PTG w Przemyślu.
17. GEROCH S., MORYCOWA E. 1966 - Przyczynek do znajomości facji i skamieniałości wapienia tytońskiego z Kruhela Wielkiego koło Przemyśla. Rocz. PTG, 36 (3): 295-303.
18. GŁOWACKI E. 1964 - Aktualny przekrój geologiczny przez jednostkę stebnicką na południe od Przemyśla. Geof. i Geol. Naftowa, 10-12.
19. GŁOWACKI E., KARNKOWSKI P. 1964 - Warunki akumulacji bituminów w strefie miocenu karpackiego między Przemyślem a Tarnowem. Prz. Geol., 22 (3): 126-129.
20. GLOWACKI E., JURKIEWICZ H., KARNKOWSKI P. 1966 - Geologia regionu Przemyśla w świetle głębokich wierceń. Kwart. Geol., 10 (1): 211-249.
21. GUCIK S. 1962 - Budowa geologiczna północnego brzegu jednostki skibowej między Pruchnikiem i Ujkowicami. Kwart. Geol., 6 (4): 794-795.
22. GUCIK S. 1963 - Profil kredy dolnej z okolic Bełwina w Karpatach przemyskich. Kwart. Geol., 7 (2): 257-268.
23. GUCIK S. 1977 - Rozwój serii menilitowej w skibie brzeżnej Polskich Karpat fliszowych. Kwart. Geol., 21 (4): 940-941.
24. GUCIK S. 1986a - Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1 : 50 000. Akusz Krzywcza (1026). Warszawa.
25. GUCIK S. 1986b - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1 : 50 000. Arkusz Krzywcza (1026). Warszawa
26. GUCIK S. 1986c - Nowe dane o rozwoju paleocenu w jednostce skolskiej Polskich Karpat Zewnętrznych. Kwart. Geol., 30 (2): 408.
27. GUCIK S., WÓJCIK A. 1980 - Objaśnienia do Mapy Geologicznej Polski 1 : 200 000. Arkusz Przemyśl-Kalników. Nar. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
28. GUCIK S., PAUL Z., ŚLĄCZKA K., ŻYTKO K. 1979 - Mapa Geologiczna Polski w skali 1 : 200 000. Arkusz Przemyśl-Kalników. B – Mapa bez utworów czwartorzędowych. Wyd. Geol.
29. IDZIKOWSKI T. 2008 - Twierdza Przemyśl. Miniprzewodnik. Przemyśl.
30. IDZIKOWSKI T. 2014 - Twierdza Przemyśl. Powstanie - Rozwój - Technologie. Krosno.
31. JABŁOŃSKA B., DRWIŁA S. 1968 - Opracowanie badań sejsmicznych wykonanych w rejonie Radymno - Kaliników - Przemyśl. Nar. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Kraków.
32. JUCHA S. 1968 - Utwory paleogenu w głębokich wierceniach w rejonie Przemyśla. Sprawozdanie z Posiedz. Kom. Nauk. PAN, 10 (2).
33. KARNKOWSKI P. 1997 - The Przemysl sigmoid and possibilities of hydrocarbon exploration. Kwart. Geol., 38 (1): 41-52.
34. KRZYWIEC P., PIETSCH K. 1996 - Zmienność stylu tektonicznego i warunków sedymentacji na obszarze zapadliska przedkarpackiego między Krakowem a Przemyślem w świetle interpretacji regionalnych profili sejsmicznych. Kwart. AGH, Geologia, 22 (1): 49-59.
35. KSIĄŻKIEWICZ M. 1972 - Budowa Geologiczna Polski. Tektonika. Cz. 3. Karpaty. Wyd. Geol., Warszawa.
36. KUŚMIERK J., BARAN U. 2008 - Wgłębna budowa Karpat w strefie sigmoidy przemyskiej: interpretacja profili sejsmicznych i ocen prognoz naftowych. Kwart. AGH, Geologia, 34 (3): 365-384.
37. LISZKA S., GEROCH S. 1979 - Uwagi o zbiorze mikrofauny K. Wójcika/1903/ z Kruhela Małego koło Przemyśla. Badania paleontologiczne Karpat Przemyskich. Materiały IV Krajowej Konf. Paleontologów. Przemyśl 25-27 czerwca 1979. Kraków.
38. ŁANCZONT M. 1993 - Warunki akumulacji plejstoceńskich utworów lessowych w dolinie Sanu koło Przemyśla. Kwart. AGH, Geologia, 19 (2).
39. ŁANCZONT M. 1997 - Lessy okolic Przemyśla. Rocz. Przemyski, 33 (4): 3-40.
40. MADEJ Ł. 2018 - Przemyśl: likwidacja osuwiska na stoku narciarskim. Geoinżynieria. https://inzynieria.com.
41. MALATA T. 1996 - Analiza formalnych wydzieleni litostratygraficznych oraz propozycja podziału jednostki skolskiej polskich Karpat fliszowych. Prz. Geol., 44 (5): 509-513.
42. MARUSZCZAK H. 1988 - Lessy młodsze i starsze w Orzechowcach. Przewodnik LIX Zjazdu PTG w Przemyślu.
43. MORYCOWA E. 1964 - Korale ze skałki egzotykowej w Kruhelu Wielkim koło Przemyśla (górny Tyton, Karpaty Polskie). Rocz. PTG, 33 (4).
44. MORYCOWA E. 1979 - Jurajskie i kredowe egzotyki wapienne z Kruhela Wielkiego Koło Przemyśla. Badania paleontologiczne Karpat Przemyskich. Materiały IV Krajowej Konf. Paleontologów. Przemyśl 25-27 czerwca 1979. Kraków.
45. MORYCOWA E. 1988 - Wapienie egzotykowe typu sztramberskiego z Kruhela Wielkiego koło Przemyśla. Przewodnik Zjazdowy LIX Zjazdu PTG w Przemyślu.
46. MORYCOWA E. 2008 - Koralowce Scleractinia z wapieni egzotykowych typu sztramberskiego polskich Karpat zewnętrznych. Geologia, 34 (3/1): 129-137.
47. NEY R. 1957a - O miocenie na przedgórzu Karpat między Przemyślem a Chyrowem. Prz. Geol., 5 (1): 12-18.
48. NEYR. 1957b-Oegzotykachwapienijurajskich brzeżnej części Karpat i Przedgórza między Sanem a Wiarem. Acta Geol. Pol., 7 (2).
49. NIEDŹWIEDZKI J. 1901 - Przyczynek do geologii pobrzeża Karpat przemyskich. Kosmos, 26 (244): 538-555.
50. NIEDŹWIEDZKI J. 1908 - O wapieniu jurajskim koło Przemyśla. Kosmos, 33.
51. NIEDŹWIEDZKI J. 1910 - O wieku warstw występujących na zachodniej stronie Przemyśla. Kosmos, 35.
52. NOWAK E. 2011 - Mapa morfologiczna miasta Przemyśla w skali 1 : 2000. Usługowy Zakład Fizjografii i Geologii Inżynierskiej. Rzeszów.
53. OLSZEWSKA B., PAUL Z., RYŁKO W. 2009 - Pozycja tzw. skałek w profilu jednostek brzeżnych Karpat zewnętrznych. Geologia, 35 (3-1): 93-95.
54. OSZCZYPKO N. 2001 - Rozwój zapadliska przedkarpackiego w miocenie. Prz. Geol., 49: 717-723.
55. OSZCZYPKO N. 2006 - Powstanie i rozwój polskiej części zapadliska przedkarpackiego. Prz. Geol., 54: 396-403.
56. POŁTOWICZ S. 1991 - Miocen strefy karpackiej między Dębicą a Przemyślem. Kwart. AGH, Geologia, 17 (4): 5-27.
57. POŁTOWICZ S., STARCZEWSKA-POPOW A. 1974 - Rozwój zapadliska przedkarpackiego między Tarnowem a Przemyślem. Rocz. PTG, 42 (4).
58. ROGALA W. 1921 - Materiały do geologii Karpat cz.I. Nowa górnokredowa fauna z Prałkowiec koło Przemyśla. Kosmos, 46.
59. ROGALA W., KOKOSZYNSKA B. 1948 - Rewizja fauny kredowej z Prałkowiec koło Przemyśla. Biul. Państw. Inst. Geol., 42 (za 1947).
60. ROŻANSKI J. 1983 - Twierdza Przemyśl. Krajowa Agencja Wydawnicza, Rzeszów.
61. ROŻANSKI J. 2000 - Tajemnice Twierdzy Przemyskiej. San-Set, Przemyśl.
62. RYCIO E. 2013 - Karta rejestracyjna osuwiska (numer ewidencyjny 18-62-011-51331) w miejscowości Przemyśl. http://geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/SOPO
63. RYCIO E., CYBULSKA D. 2013a - Mapa osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi w skali 1 : 10 000, gm. Przemyśl Miasto, pow. przemyski, woj. podkarpackie. http://geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/SOPO
64. RYCIO E., CYBULSKA D. 2013b - Mapa osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi w skali 1 : 10 000, gm. Przemyśl, pow. przemyski, woj. podkarpackie. http://geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/SOPO
65. RYCIO E., CYBULSKA D. 2013c - Objaśnienia do mapy osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi w skali 1 : 10 000, gm. Przemyśl Miasto, pow. przemyski, woj. podkarpackie. http://geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/SOPO
66. RYCIO E., CYBULSKA D. 2013 d - Objaśnienia do mapy osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi w skali 1 : 10 000, gm. Przemyśl, pow. przemyski, woj. podkarpackie. http://geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/SOPO
67. SKOMPSKI S. 1990 - Plejstoceńskie ślimaki lądowe ze stanowiska Łuczyce k. Przemyśla. Prz. Geol., 38 (12): 546.
68. STRZĘPKA J. 1975 - Plankton starszego miocenu jednostki stebnickiej w okolicach Przemyśla. Nar. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Kraków.
69. WIELICZKO M. 1992 - Walki w okolicach Twierdzy Przemyskiej w latach 1914-1915 na łamach prasy polskiej. Przemyśl.
70. WILCZYNSKI Z. 1961 - Nasunięcie stebnickie w okolicy Przemyśla i jego element fliszowy. Nafta, 9: 241-245.
71. WIŚNIOWSKI T. 1918 - Fauna małżów górnej kredy karpackiej w okolicy Przemyśla. Kosmos, 43/44.
72. WÓJCIK A., RĄCZKOWSKI W. 2018 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1 : 50 000. Arkusz Przemyśl (1027). Państw. Inst. Geol., Warszawa.
73. WÓJCIK K. 1904 - Dolnooligoceńska fauna Kruhela Małego pod Przemyślem. Rozpr. AU, 42.
74. WÓJCIK K. 1907 - Exotica fliszowe Kruhela Wielkiego koło Przemyśla. Spraw. Kom. Fizyogr. PAU, 42.
75. WÓJCIK K. 1913 - Jura Kruhela Wielkiego pod Przemyślem. Rozpr. AU, 53/54.
76. ZIELINSKI J. 1963 - Odkrycie fliszowego fałdu wgłębnego w rejonie Przemyśla i wnioski stąd płynące. Rocz. PTG, 33 (1-3).
77. ZIĘTAL N. 2018 - W Przemyślu likwidują osuwisko na stoku narciarskim. Wzniesienie wzmacniane jest żelbetowymi palami. https://nowiny24.pl
78. ZIĘTARA T. 1991 - Influence of geological structure on landslide development in the eastern part of the Flysch Carpathians. Folia Geographica, Series Geographica - Physica 22: 71-86.
79. ZUBER R. 1909 - Skałka tytońska w Kruhelu Wielkim koło Przemyśla. Kosmos, 53.
80. ŻYTKO K. 1986 - Podłoże Karpat na południe od Przemyśla a problem fałdów wgłębnych w Polsce. Kwart. Geol., 33 (2): 364-365.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-391230ce-c679-482d-953b-5e233b55cd4b