Zarządzanie kryzysowe a teoria organizacji i zarządzania

• Autorzy: Ścibiorek Z.

Identyfikatory

DOI

10.12845/bitp.39.3.2015.2

Warianty tytułu

EN

Crisis Management – Contrast with Organization and Management Theory

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Cel: Wykazać uwarunkowania i znaczenie zarządzania podczas zaistnienia zdarzeń niekorzystnych dla ludzi i (lub) środowiska. Wprowadzenie: Zarządzanie kryzysowe odbywa się w nader złożonych warunkach. Jest uwarunkowane szeregiem czynników. One to w różny sposób wpływają na podejmowane działania i ich efektywność. Praktyka jednoznacznie ukazuje, że wiele zależy od tego jaka jest procedura oddziaływania na ludzi, zwłaszcza ratowników. Nie mniejsze znaczenie ma sposób wykorzystania posiadanego sprzętu i innych rzeczy. W zarządzaniu kryzysowym można wykorzystywać osiągnięcia teorii organizacji i zarządzania. Taki jest cel artykułu. Nie można jednak zapominać o tym, że akcje ratownicze prowadzone są przez organizacje publiczne, najczęściej zhierarchizowane, jak np. Państwowa Straż Pożarna. Fakt ten w pewien sposób ogranicza możliwości stosowania rozwiązań „cywilnych”, ale ich nie wyklucza. Wiele zależeć będzie od warunków zaistniałej sytuacji i od tego jaka jest skala potencjalnego zagrożenia dla ludzi i środowiska. Chociażby dlatego bardzo istotne jest szybkie rozpoznanie (zdiagnozowanie) zdarzenia, aby stosownie do tego zaangażować niezbędne siły i środki oraz dążyć do ich efektywnego wykorzystania. Niebagatelny wpływ na proces zarządzania kryzysowego ma fakt, że w porównaniu z minionymi laty, obecnie postęp cywilizacyjny powoduje, że coraz szybciej powstają (pojawiają się) nowe czynniki, zmienia się zakres ich znaczenia. Taki wniosek wysnuto po przeprowadzonych analizach możliwych zdarzeń niekorzystnych dla otaczającej nas rzeczywistości. Zmianie ulegają również wzajemne zależności między poszczególnymi czynnikami. W takiej sytuacji nader trudne staje się precyzyjne przedstawienie w jaki sposób rozwiązywać pojawiające się problemy. Można i trzeba sięgać do zdobyczy nauki i to niezależnie od tego przez kogo i gdzie zostały wygenerowane rozwiązania. Twórczo trzeba rezygnować z tego co kiedyś przynosiło sukcesy. Współcześnie skala zjawisk jest całkiem inna. Nieodzowne jest analizowanie zjawisk kategoriami strategicznymi, niejednokrotnie w wymiarze międzynarodowym. Wnioski: 1) Podczas zarządzania kryzysowego można wykorzystywać wiedzę z zakresu teorii organizacji i zarządzania. 2) Nie ma i nie zostanie wygenerowane rozwiązanie uniwersalne do zastosowania podczas zdarzeń niekorzystnych dla ludzi i (lub) środowiska. 3) W procesie zarządzania kryzysowego wiele zależeć będzie od inwencji ludzi kierujących akcją ratowniczą i biorących w niej udział.

EN

Aim: Demonstrate the conditions and importance of managing incidents, which have an adverse impact on the environment and people. Introduction: Crisis management is conducted in very complex conditions. It is conditioned by a range of factors, which in a variety of ways influence the measures taken and their ultimate outcomes. Practice reveals that much depends on procedures, which impact on people, especially personnel engaged with rescue operations. Equally important is the way in which equipment and other resources are utilised. Crisis management can exploit the achievements in organization and management theory. It should be borne in mind that rescue operations are conducted by public organizations, usually with a hierarchical structure, such as the National Fire Service. To some extent this limits the application of "civil" solutions, but it does not rule them out. Much will depend on the situation and on the scale of potential risks to humans and the environment. Therefore, it is very important to quickly recognise (diagnose) incidents so that appropriate resources can be selected and utilised in the most effective way. Compared with the past, progressive development of civilisation is accompanied by quickly emerging influences where the span of meaning changes, with a consequential impact on the process of crisis management. Interrelationships between influences are also changing and in such circumstances it becomes extremely difficult to show precisely how emerging problems can be addressed. However, achievements in science provide a wealth of information, which can and should be harnessed, regardless of where and by whom such information was generated. By contrast, the current scale of incidents is quite different, compared with the past. Consequently, there is a need to creatively abandon traditional approaches and importantly, analyse incidents in a strategic context, frequently within an international dimension. Conclusions: 1) It is possible to utilise elements of organisation and management theory during crisis management situations. 2) There is no universal solution, which can be applied to all incidents, which adversely impact on society and the environment. 3) During crisis management situations much will depend on the creativity of commanders and people participating in rescue operations.

Słowa kluczowe

PL

zarządzanie; zarządzanie kryzysowe; uwarunkowania; proces; ludzie

EN

management; crisis management; conditions; process; people

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 3
• Strony: 23--30
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz.

Twórcy

autor

Ścibiorek Z.

• Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych we Wrocławiu

Bibliografia

• [1] Kitler W., System zarządzania kryzysowego w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego RP, [w:] Bezpieczeństwo narodowe i zarządzanie kryzysowe w Polsce w XXI wieku – wyzwania i dylematy, T. Jemioło, K. Rajchel (red.), Warszawa 2008, s. 393.
• [2] Sobolewski G., Zagrożenia kryzysowe, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2011, s. 15.
• [3] Ścibiorek Z., Ludzie – cenny kapitał organizacji, wyd. Adam Marszałek, Toruń 2004.
• [4] Ścibiorek Z., Oddziaływanie na personel służb mundurowych, PTM, Warszawa 2014.
• [5] Urban A., Bezpieczeństwo społeczności lokalnych, Warszawa 2009.
• [6] Kuc R.B., Ścibiorek Z., Podstawy metodologiczne nauk o bezpieczeństwie, Wydawnictwo Menedżerskie PTM, Warszawa 2013, s. 6.
• [7] Pokruszyński W., Teoretyczne aspekty bezpieczeństwa, Wyższa Szkoła Gospodarki im. Alcide De Gasperi w Józefowie, Józefów 2010.
• [8] Determinanty bezp. międzynarodowego (polityczne, ekonomiczne i gospodarcze, cywilizacyjne, militarne), [dok. elektr.], http://cojawiem.pl/pl/articles/ 14693-determinanty-bezp-miedzynarodowego-polityczne-ekonomiczne-i-gospodarcze-cywilizacyjne-militarne, [dostęp: 26.06.2014].
• [9] Scholte J.A., Globalizscja, Humanitas, Sosnowiec 2006, s. 31.
• [10] Klimek J., Etyka biznesu w warunkach silnej konkurencji, [dok. elektr.], http://www.ue.katowice.pl/uploads/media/9_J.Klimek_Etyka_biznesu_w_warunkach_silnej....pdf [dostęp: 22.06.2014]
• [11] Ścibiorek Z., Motywowanie w organizacjach publicznych, WSPol, Szczytno 2014, s. 27–28.
• [12] Kuc R.B., Zarządzanie doskonałe, Wydawnictwo Menedżerskie PTM, Warszawa 2008, s. 121–122.
• [13] Kuc R.B., Od zarządzania do przywództwa, PTM, Warszawa 2004, s. 146–150.
• [14] Klimek J., Społeczna odpowiedzialność biznesu w Polsce, Toruń 2012, s. 121.