Urban green infrastructure models in small and medium-sized urban municipalities in Poland

• Autorzy: Cieszewska Agata , Giedych Renata , Adamczyk Joanna , Szulczewska Barbara

Identyfikatory

DOI

10.24425/tkuia.2024.152196

Warianty tytułu

PL

Modele zielonej infrastruktury w małych i średnich gminach miejskich w Polsce

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Urban morphological research describes the physical form of cities and provides an explanation of the layout and spatial composition of the city structure. Regarding green infrastructure, the morphological studies primarily concern the form, distribution and pattern of urban green spaces. The purpose of this study is to explore the extent to which urban green infrastructure (UGI) models rooted in the urban planning literature can be clearly identified using spatial data on actual land use/land cover in cities. Furthermore, to ascertain whether identified models exhibited unique and statistically significant features in terms of their components. The study included 264 cities, all urban municipalities in Poland, with a population of less than 100,000. UGI was considered to be areas covered by vegetation and waters. Based on the experts analysis, five UGI models were determined: enveloped, ribbon, sectoral, archipelago and perforated. To characterized UGI pattern basic landscape metrics have been calculated using vector data containing land use and land cover (LULC) classes using V-LATE 2.0. Next, a non-parametric Kruskal-Wallis rank-sum statistical test with a post-hoc analysis was conducted to observe models differentiation. The research revealed that using qualitative methods supported by quantitative methods, it is possible to categorize LULC patterns into UGI models. By analysing a large sample of 264 cities, it was possible to indicate the distinctiveness of UGI models in the studied groups of cities (small and medium) while maintaining statistical significance of the samples. The study proved that there are landscape metrics that support the identification of UGI models.

PL

Badania morfologiczne miast opisują formę fizyczną miast oraz wyjaśniają układ i kompozycję przestrzenną struktury miasta. W zakresie zielonej infrastruktury miast (ZIM) badania morfologiczne dotyczą przede wszystkim formy, rozmieszczenia i układu miejskich terenów zieleni. Celem tego badania jest określenie, w jakim stopniu modele ZIM zakorzenione w literaturze urbanistycznej można jednoznacznie zidentyfikować przy użyciu danych przestrzennych dotyczących faktycznego użytkowania/pokrycia terenu w miastach. Ponadto zweryfikowano, czy zidentyfikowane modele wykazywały unikalne i istotne statystycznie cechy pod względem budujących je składowych. Badaniami objęto 264 miast — wszystkie gminy miejskie w Polsce, liczące poniżej 100 tys. mieszkańców. Za elementy ZIM uznano obszary pokryte roślinnością i wodami. Wykorzystując metodę ekspercką zidentyfikowano pięć modeli ZIM: okalający, pasmowy, sektorowy, wyspowy i perforowany. Do scharakteryzowania struktury ZIM obliczono podstawowe metryki krajobrazowe wykorzystując dane wektorowe, zawierające klasy pokrycia i użytkowania terenu (LULC) przy użyciu V-LATE 2.0. Następnie przeprowadzono nieparametryczny test statystyczny sumy rang Kruskala-Wallisa z analizą post-hoc w celu obserwacji zróżnicowania modeli. Badania wykazały, że stosując metody jakościowe wsparte metodami ilościowymi, możliwe jest kategoryzowanie wzorców LULC do modeli ZIM. Objęcie badaniami dużej próby 264 miast pozwoliło wskazać odrębność modeli ZIM w badanych grupach miast (małych i średnich), przy zachowaniu istotności statystycznej. Badanie wykazało, że analiza wskaźników krajobrazowych wspiera identyfikację modeli UGI.

Słowa kluczowe

EN

urban morphology; urban green structure; green infrastructure planning

PL

morfologia miasta; system zieleni miejskiej; planowanie zielonej infrastruktury

• Wydawca: Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie ; Politechnika Krakowska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie
• Rocznik: 2024
• Tom: T. 52
• Strony: 303--325
• Opis fizyczny: Bibliogr. 43 poz., mapy, rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Cieszewska Agata

• Warsaw University of Life Sciences, Department of Landscape Architecture

• https://orcid.org/0000-0002-3647-1539

autor

Giedych Renata

• Warsaw University of Life Sciences, Department of Landscape Architecture

• https://orcid.org/0000-0002-2524-5886

autor

Adamczyk Joanna

• Warsaw University of Life Sciences, Department of Landscape Architecture

• https://orcid.org/0000-0002-8026-2734

autor

Szulczewska Barbara

• Institute of Urban and Regional Development

• https://orcid.org/0000-0001-8589-7512

Bibliografia

• Abercrombie, P. (1944), Greater London Plan, HM Stationery Office.
• Amati, M. (2016), Urban green belts in the twenty-first century, Routledge.
• Badach, J. et al. (2022), ‘Developing the Urban Blue-Green Infrastructure as a Tool for Urban Air Quality Management’, Sustainability, 14(15), p. 9688. Available at: https://doi.org/10.3390/su14159688 (accessed: 13.03.2024).
• Benedict, M.A., McMahon, E.T. (2012), Green infrastructure: linking landscapes and communities, Island Press.
• Blazy, R., Łysień, M. (2021), ‘Teaching Spatial Planning Using Elements of Design Thinking as an Example of Heuristic in Urban Planning’, Sustainability, 13(8), p. 4225. Available at: https://doi.org/10.3390/su13084225 (accessed: 13.03.2024).
• Bożętka, B. (2008), ‘Systemy zieleni miejskiej w Polsce – ewolucja i problemy kształtowania’, Problemy Ekologii Krajobrazu, p. 22.
• Burke, G.H. (1966), Greenheart Metropolis: Planning the Western Netherlands, New York: St. Martin’s Press.
• Buxton, M., Goodman, R. (2002), Maintaining Melbourne’s green wedges: Planning policy and the future of Melbourne’s green belt, School of Social Science and Planning, RMIT University.
• Cieszewska, A. (2004), ‘Model płatów i korytarzy – dyskusja pojęć’, Problemy Ekologii Krajobrazu, p.14. 324
• Cieślak, I. (2006), ‘Identyfikacja układu terenów otwartych w mieście Olsztynie’, Acta Scientiarum Polonorum Administratio Locorum, 5(1–2), pp. 17–24.
• Czarnecki, W. (1961), Planowanie miast i osiedli: Tereny zielone, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Erickson, D. (2012), MetroGreen: Connecting open space in North American cities, Island Press.
• Evans, C., Freestone, R. (2010), ‘From Green Belt to Green Web: Regional Open Space Planning in Sydney, 1948–1963’, Planning Practice & Research, 25(2), pp. 223–240. Available at: https://doi.org/10.1080/02697451003740254 (accessed: 13.03.2024).
• Forman, R.T., Godron, M. (1981), ‘Patches and structural components for a landscape ecology’, BioScience, 31(10), pp. 733–740.
• Fryd, O., Pauleit, S., Bühler, O. (2012), ‘The role of urban green space and trees in relation to climate change’, CABI Reviews (2011), pp. 1–18.
• Goodspeed, R. et al. (2022), ‘A regional spatial planning model for multifunctional green infrastructure’, Environment and Planning B: Urban Analytics and City Science, 49(3), pp. 815–833.
• GUS (2018), Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2018. Available at: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-rzeczypospolitej-polskiej-2018,2,18.html (accessed: 14.03.2024).
• Haq, S.M.A. (2011), ‘Urban green spaces and an integrative approach to sustainable environment’, Journal of Environmental Protection, 2(5), pp. 601–608.
• Jaeger, J.A.G. (2000), ‘Landscape division, splitting index, and effective mesh size: new measures of landscape fragmentation’, Landscape Ecology, 15(2), pp. 115–130. Available at: https://doi.org/10.1023/A:1008129329289 (accessed: 13.03.2024).
• Kropf, K., Malfroy, S. (2013), ‘What is urban morphology supposed to be about? Specialization and the growth of a discipline’, Urban Morphology, 17(2), pp. 128–132.
• Kühn, M., Gailing, L. (2016), ‘From green belts to regional parks: History and challenges of suburban landscape planning in Berlin’ [in:] Urban Green Belts in the Twenty-first Century, p. 185–202, Routledge.
• Lang, S., Tiede, D. (2003), ‘vLATE Extension für ArcGIS–vektorbasiertes Tool zur quantitativen Landschaftsstrukturanalyse’, ESRI Anwenderkonferenz, pp. 1–10.
• Lee, A. Jordan, H., Horsley, J. (2015), ‘Value of urban green spaces in promoting healthy living and wellbeing: prospects for planning’, Risk Management and Healthcare Policy, pp. 131. Available at: https://doi.org/10.2147/RMHP.S61654 (accessed: 13.03.2024).
• Lian, Z., Feng, X. (2022), ‘Urban Green Space Pattern in Core Cities of the Greater Bay Area Based on Morphological Spatial Pattern Analysis’, Sustainability, 14(19), p. 12365. Available at: https://doi.org/10.3390/su141912365 (accessed: 13.03.2024).
• McGarigal, K., Marks, B.J. (1995), ‘FRAGSTATS: spatial pattern analysis program for quantifying landscape structure’, PNW-GTR-351, U.S. Department of Agriculture, Forest Service, Pacific Northwest Research Station. Available at: https://doi.org/10.2737/PNW-GTR-351 (accessed: 13.03.2024).
• Meneguetti, K.S., Lemes de Oliveira, F. (2021), ‘Reconsidering green belts, green wedges and greenways’, Acta Scientiarum. Technology, 43(1), pp. 1–13. Available at: https://doi.org/10.4025/actascitechnol.v43i1.55196 (accessed: 13.03.2024).
• Mironowicz, I. (2013), ‘Miasto, jego struktura i kompozycja – definicje, schematy, relacje przestrzenne’ [in:] Lorens, P., Mironowicz, I. (eds.), Wybrane teorie współczesnej urbanistyki, Gdańsk: Politechnika Gdańska, pp. 93–113.
• Mosler, S., Hobson, P. (2021), ‘Close-To-Nature Heuristic Design Principles for Future Urban Green Infrastructure’, Urban Planning, 6(4), pp. 67–79. Available at: https://doi.org/10.17645/up.v6i4.4451 (Accessed: 13.03.2024).
• Oliveira, V. (2019), ‘Urban forms, agents, and processes of change’, The Mathematics of Urban Morphology, pp. 529–535.
• Pezzagno, M., Frigione, B.M., Ferreira, C.S.S. (2021), ‘Reading Urban Green Morphology to Enhance Urban Resilience: A Case Study of Six Southern European Cities’, Sustainability, 13(16), p. 9163. Available at: https://doi.org/10.3390/su13169163 (accessed: 13.03.2024).
• Pietrzak, M. (2023), Podstawy i zastosowania ekologii krajobrazu: Struktura i praktyka, Akademia Nauk Stosowanych im. J. A. Komeńskiego w Lesznie.
• Ptaszycka, A. (1950), Przestrzenie zielone w miastach, Poznań: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Runge, A. (2012), ‘Metodologiczne problemy badania miast średnich w Polsce’, Prace Geograficzne, 129, pp. 83–101.
• Smogorzewski, J. (1974), System terenów otwartych jako element konstrukcji miasta, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Szulczewska, B. (2018), ‘Zielona infrastruktura – czy koniec historii?’, Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, CLXXXIX, p. 189. Available at: https://bibliotekanauki.pl/articles/2023425.pdf (accessed: 13.03.2024).
• Szulczewska, B., Kaliszuk, E. (2005), ‘Koncepcja systemu przyrodniczego miasta: geneza, ewolucja i znaczenie praktyczne’, Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych, 1, pp. 7–24.
• Tang, B., Wong, S., Lee, A.K. (2007), ‘Green belt in a compact city: A zone for conservation or transition?’, Landscape and Urban planning, 79(3–4), pp. 358–373. Available at: https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2006.04.006 (accessed: 13.03.2024).
• Wang, J., Banzhaf, E., (2018), ‘Towards a better understanding of Green Infrastructure: A critical review’, Ecological Indicators, 85, pp. 758–772. Available at: https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2017.09.018 (accessed: 13.03.2024).
• Whitehand, J.W.R. (2019), ‘Green space in urban morphology: a historico-geographical approach’, Urban Morphology, 23(1), pp. 5–17. 325
• Yokohari, M. et al. (2000), ‘Beyond greenbelts and zoning: A new planning concept for the environment ofAsian mega-cities’, Landscape and Urban Planning, 47(3), pp. 159–171. Available at: https://doi.org/10.1016/S0169-2046(99)00084-5 (accessed: 13.03.2024).
• Ying, J. et al. (2022), ‘Green infrastructure: Systematic literature review’, Economic research / Ekonomska istraživanja, 35(1), pp. 343–366.
• Zhu, Y., Ling, G.H.T. (2022), ‘A Systematic Review of Morphological Transformation of Urban Open Spaces: Drivers, Trends, and Methods’, Sustainability, 14(17), p. 10856. Available at: https://doi.org/10.3390/su141710856 (accessed: 13.04.2024).
• Zou, H., Wang, X. (2021), ‘Progress and Gaps in Research on Urban Green Space Morphology: A Review’, Sustainability, 13(3), p. 1202. Available at: https://doi.org/10.3390/ su13031202 (accessed: 13.03.2024).