Humanistyka problemem nauki. Ujęcie neokantowskie

• Autorzy: Noras A.

Warianty tytułu

EN

Humanities as a problem of science. Neo-Kantianism point of view

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rozwój nauk szczegółowych stanowi wyzwanie dla reprezentantów humanistyki, a konsekwencją jest dyskusja na temat statusu nauk humanistycznych, jaka toczy się w ostatnich dziesiątkach lat dziewiętnastego wieku i na przełomie dziewiętnastego i dwudziestego wieku. To, co nosi nazwę przełomu antypozytywistycznego zostało zainicjowane przez Wilhelma Diltheya, ale istotny wkład w dyskusję na temat statusu nauk humanistycznych mają również neokantyści. Artykuł stanowi próbę krótkiego ukazania stanowisk reprezentantów szkół badeńskiej i marburskiej w tej dyskusji. Jednocześnie analiza ujawnia różnice między ujęciem badeńczyków a marburczyków. Badeńczycy koncentrują się na odrębności nauk humanistycznych od nauk przyrodniczych, natomiast marburczycy chcą ukazać szczególną pozycję filozofii w systemie nauk. Wspólnym mianownikiem tych koncepcji jest jednak potrzeba pokazania wagi nauk humanistycznych w rozwoju cywilizacyjnym ludzkości, świadomość faktu, że rodząca się humanistyka stanowi problem dla nauk przyrodniczych.

EN

The development of specialized sciences is a challenge for representatives of the humanities, and consequence is a discussion on the status of the humanities, which takes place in the last decades of the nineteenth century and at the turn of the nineteenth and twentieth century. What is called N antipositivist turn, was initiated by Wilhelm Dilthey, but an important contribution into discussion on the status of the humanities is made by neo-Kantians. This article is an short attempt to present the position of representatives of Baden and Marburg school in this discussion. Badenians concentrates on the separetness of humanities from the natural sciences, ant the Marburgians wants to show a special position of philosophy in the science system. The common denominator of these concepts, however, is the need to show the importance of the humanities in the development of the civilization of mankind, aware of the fact that the nascent humanities is a problem for science.

Słowa kluczowe

PL

humanistyka; przełom antypozytywistyczny; status nauk humanistycznych

EN

humanities; antipositivistic breakthrough; status of the humanities

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
• Rocznik: 2016
• Tom: z. 95
• Strony: 319--331
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz.

Twórcy

autor

Noras A.

• Uniwersytet Śląski. Wydział Nauk Społecznych. Instytut Filozofii Zakład Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej

Bibliografia

• 1. Bakradze K.: Z dziejów filozofii współczesnej. PWN, Warszawa 1964.
• 2. Cohen H.: Das Princip der Infinitesimal-Methode und seine Geschichte. Ein Kapitel zur Grundlegung der Erkenntnisskritik. Ferd. Dümmlers Verlagsbuchhandlung. Harrwitz und Gossmann, Berlin 1883.
• 3. Cohen H.: Kantowska teoria doświadczenia. Marek Derewiecki, Kęty 2012.
• 4. Cohen H.: Logik der reinen Erkenntniss. Bruno Cassirer, Berlin 1902.
• 5. Comte A.: Metoda pozytywna w szesnastu wykładach. PWN, Warszawa 1961.
• 6. Comte A.: Rozprawa o duchu filozofii pozytywnej, [w:] Comte A.: Rozprawa o duchu filozofii pozytywnej. Rozprawa o całokształcie pozytywizmu. Skarga B. (oprac.). PWN, Warszawa 1973.
• 7. Dilthey W.: Einleitung in die Geisteswissenschaften. Versuch einer Grundlegung für das Studium der Gesellschaft und der Geschichte. Dumcker & Humblot, Leipzig 1883.
• 8. Kołakowski L.: Filozofia pozytywistyczna. Od Hume’a do Koła Wiedeńskiego. PWN, Warszawa 2003.
• 9. Paczkowska-Łagowska E.: Filozofia nauk humanistycznych w ujęciu Wilhelma Diltheya. Uniwersytet Jagielloński, Kraków 1981.
• 10. Rickert H.: Die Grenzen der naturwissenschaftlichen Begriffsbildung. Eine logische Einleitung in die historischen Wissenschaften. Erste Hälfte. Akademische Verlagsbuchhandlung von J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), Freiburg i.B.-Leipzig 1896.
• 11. Natorp P.: Die logischen Grundlagen der exakten Wissenschaften. Verlag von B.G. Teubner, Leipzig-Berlin 1910.
• 12. Natorp P.: Hermann Cohens philosophische Leistung unter dem Gesichtspunkte des Systems. Verlag von Reuther & Reichard, Berlin 1918.
• 13. Noack H.: Die Philosophie Westeuropas. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1962.
• 14. Rickert H.: Die Grenzen der naturwissenschaftlichen Begriffsbildung. Eine logische Einleitung in die historischen Wissenschaften. Zweite Hälfte. Verlag von J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), Tübingen-Leipzig 1902.
• 15. Rickert H.: Die Heidelberger Tradition und Kants Kritizismus, [in:] Deutsche systematische Philosophie nach ihren Gestaltern. Hrsg. von H. Schwarz. Bd. 2. Junker und Dünnhaupt Verlag, Berlin 1934.
• 16. Rickert H.: Geschichtsphilosophie, [in:] Die Philosophie im Beginn des zwanzigsten Jahrhunderts. Festschrift für Kuno Fischer. Hrsg. von. W. Windelband. Bd. 2. Carl Winter’s Universitätsbuchhandlung, Heidelberg 1905,.
• 17. Rickert H.: Kulturwissenschaft und Naturwissenschaft. Ein Vortrag. Verlag von J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), Freiburg 1899.
• 18. Rickert H.: Kulturwissenschaft und Naturwissenschaft. Verlag von J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), Tübingen 1915.
• 19. Rickert H.: Kulturwissenschaft und Naturwissenschaft. Verlag von J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), Tübingen 1926.
• 20. Rickert H.: System der Philosophie. Teil 1: Allgemeine Grundlegung der Philosophie. Verlag von J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), Tübingen 1921.
• 21. Rothacker E.: Einleitung in die Geisteswissenschaften. Verlag von J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), Tübingen 1920.
• 22. Windelband W.: Geschichte der Philosophie. Akademische Verlagsbuchhandlung von J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), Freiburg i.B. 1892.
• 23. Windelband W.: Geschichte und Naturwissenschaft. Rede zum Antritt des Rectorats der Kaiser-Wilhelms-Universität Strassburg. J.H. Ed. Heitz (Heitz & Mündel), Strassburg 1894.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).