Wyzwania w badaniach sieci pozamiejskiego transportu autobusowego na przykładzie powiatów Beskidu Niskiego i Bieszczadów

• Autorzy: Ciechański Ariel

Identyfikatory

DOI

10.4467/2543859XPKG.19.012.11152

Warianty tytułu

EN

Challenges in suburban bus transport research on the example of poviats of Low Beskid and Bieszczady mountains

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Prowadzone przez autora artykułu badania dotyczące wykluczenia transportowego na obszarze powiatów Beskidu Niskiego i Bieszczadów unaoczniły problem braku pełnych i wiarygodnych źródeł umożliwiających nie tylko prześledzenie zmian w sieci pozamiejskiego transportu autobusowego, ale wręcz rozpoznanie jego aktualnej oferty. W toku badań okazało się, że sytuacja w ciągu ostatnich blisko 30 lat uległa diametralnemu pogorszeniu ze względu na znaczne rozproszenie informacji dotyczących rozkładów jazdy przewoźników autobusowych. W związku z tym zgromadzenie oczekiwanego materiału badawczego okazało się znacznie bardziej czasochłonne niż autor zakładał. Skłoniło go to do omówienia w jednym miejscu barier, jakie mogą napotkać naukowcy w swoich badaniach dotyczących sieci publicznego transportu zbiorowego. Szczególnie wiele miejsca poświęcono omówieniu, z perspektywy badacza, skutków podziału pomiędzy poszczególnych organizatorów transportu kompetencji w zakresie zatwierdzania rozkładów jazdy. Wskazywane są także inne zagrożenia dla badaczy zajmujących się przedmiotową tematyką. Artykuł wieńczą rekomendacje mające usprawnić nie tylko badania naukowe, ale także ułatwić życie pasażerom pozamiejskiego transportu publicznego, korzystającym z niego codziennie.

EN

The research carried out by the author on the topic of transport exclusion in the poviats of the Low Beskids and the Bieszczady Mountains highlighted the problem of the lack of complete and reliable sources enabling not only to track changes in suburban bus transport network, but even to recognize its current offer. It was observed in the time of research, that the situation over the last nearly 30 years has dramatically deteriorated due to the significant dispersion of the information on bus timetables. Therefore, gathering the expected research material was much more time-consuming than the author assumed. This prompted him to discuss in one place the barriers that researchers could meet in researching of the public transport networks. He devotes a lot of space for the discussing from the researcher’s perspective the effects of the division of competences in the approval of timetables between individual transport organizers. Other threats to the researchers involved in researching this topic are also indicated. The article is summed up with the recommendations aimed to improve not only scientific research, but also to facilitate the daily lives of the passengers of the suburban public transport.

Słowa kluczowe

PL

Beskid Niski; Bieszczady; bariery badawcze; pozamiejski transport zbiorowy; wykluczenie transportowe

EN

Low Beskid; Bieszczady; research barriers; suburban public transport; transport exclusion

• Wydawca: Komisja Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego ; Uniwersytet Gdański. Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego
• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 22(2)
• Strony: 74--81
• Opis fizyczny: Bibliogr. 42 poz.

Twórcy

autor

Ciechański Ariel

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. St. Leszczyckiego PAN, Twarda 51/55, 00-818 Warszawa

Bibliografia

• [1] Bagińska J., 2007, Kilka uwag na temat linii pasażerskich w Polsce w latach 1989-2006, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 14, 157-164.
• [2] Chodkowska-Miszczuk J., 2006, Zmiany na rynku przewozów samochodowym transportem zbiorowym w wybranych miastach Polski, Przegląd Geograficzny, 78(2), 261-284.
• [3] Dej M., 2010, Transport publiczny w wiejskich obszarach peryferyjnych Polski i jego dostosowanie do potrzeb lokalnych rynków pracy, Prace Geograficzne IGiGP UJ, 124, 111-130.
• [4] Dej M., Kołoś A., 2009, Przemiany komunikacji podmiejskiej w Krakowie w ciągu ostatnich 20 lat, [w:] Jażdżewska I. (red.), Strefa podmiejska i małe miasta okresie transformacji, XXII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 11-22.
• [5] Guzik R., Kołoś A., 2015, Dostępność komunikacyjna, [w:] Guzik R., Kołoś A., Relacje funkcjonalnoprzestrzenne między ośrodkami miejskimi i ich otoczeniem w województwie pomorskim, Pomorskie Studia Regionalne, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk, 217-268.
• [6] Guzik R., Kołoś A., Gwosdz K., Biernacki W., Działek J., Kocaj A., Panecka-Niepsuj M., Wiedermann K., 2016, Dostępność, relacje i powiązania przestrzenne w Miejskim Obszarze Funkcjonalnym Olsztyna, IGiGP UJ, Kraków.
• [7] Karamuz P., 2011, Społeczne skutki likwidacji pasażerskich połączeń kolejowych na obszarach wiejskich Północno-Wschodniego Mazowsza, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 18, 61-81.
• [8] Kołoś A., 2010, Dworce komunikacji autobusowej w strukturze urbanistycznej Krakowa, Czasopismo Techniczne, 1A, 311-322.
• [9] Kozanecka M., 1980, Tendencje rozwojowe komunikacji autobusowej w Polsce: studium geograficznoekonomiczne, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Kraków.
• [10] Koziarski S., 1985, Elektryfikacja sieci kolejowej w Polsce, Czasopismo Geograficzne, 56(1), 31-44.
• [11] Koziarski S., 1989, Sieć kolejowa w aglomeracjach miejsko-przemysłowych makroregionu południowego, Instytut Śląski, Opole.
• [12] Koziarski S., 1990, Rozwój sieci kolejowej na Śląsku, Instytut Śląski, Opole.
• [13] Koziarski S., 1993a, Sieć kolejowa Polski w latach 1842-1918, Instytut Śląski, Opole.
• [14] Koziarski S., 1993b, Sieć kolejowa Polski w latach 1918-1992, Instytut Śląski, Opole.
• [15] Koziarski S., 2009, Transport na Śląsku, Stowarzyszenie Instytut Śląski, PIN–Instytut Śląski, Opole.
• [16] Komusiński Sz., 2010, Przekształcenia przestrzenne sieci pasażerskiego transportu kolejowego w Polsce w latach 1988-2008, Uniwersytet Jagielloński, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Kraków, praca doktorska, maszynopis powielony.
• [17] Kretowicz P., 2010, Komunikacja lokalna w obszarach peryferyjnych województwa małopolskiego w dobie przemian rynku przewozów autobusowych, Prace Geograficzne UJ, 124, 131-146.
• [18] Książek S., 2016, Przestrzenny aspekt przekształceń w transporcie autobusowym na Dolnym Śląsku po 1989 r., Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19(1), 52-69.
• [19] Kwarciński T., 2016a, Dostępność publicznego transportu zbiorowego na obszarach wiejskich w Polsce. Aspekty metodyczne i pragmatyczne, Rozprawy i Studia, t. (MXXVI) 947, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• [20] Kwarciński T., 2016b, Elastyczne systemy transportu publicznego: istota, rodzaje, przesłanki rozwoju, Problemy Transportu i Logistyki, 36(4), 79-86.
• [21] Lijewski T., 1959, Rozwój sieci kolejowej Polski, Dokumentacja Geograficzna, 5, IG PAN, Warszawa.
• [22] Lijewski T., 1962, Geografia komunikacyjna województwa białostockiego, Dokumentacja Geograficzna, 2, IG PAN, Warszawa.
• [23] Lijewski, T., 1986, Geografia transportu Polski, PWE, Warszawa.
• [24] Lijewski T., Koziarski S., 1995, Rozwój sieci kolejowej w Polsce, Kolejowa Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• [25] Lijewski T., Lenk J., Piotrowska H., 1967, Rozwój komunikacji kolejowej i autobusowej w Polsce w okresie 1946-1965, Dokumentacja Geograficzna, IG PAN, Warszawa.
• [26] Rosik P. i inni, 2017, Multimodalna dostępność transportem publicznym gmin w Polsce (MULTIMODACC), Prace Geograficzne, 258, IGiPZ PAN, Warszawa.
• [27] Stawicki M., 2014, Autobusowy transport zbiorowy w dojazdach do pracy do Warszawy z gmin woj. mazowieckiego, Logistyka, 4, 3720-3728.
• [28] Taylor Z., 2006, Railway closures to passenger traffic in Poland and their social consequences, Journal of Transport Geography, 14(2), 135-151.
• [29] Taylor Z., 2007, Rozwój i regres sieci kolejowej w Polsce, Monografie, 7, IGiPZ PAN, Warszawa.
• [30] Taylor Z., Ciechański A., 2007, Przekształcenia własnościowe przedsiębiorstw PKS w nowej sytuacji gospodarczej, Przegląd Geograficzny, 79(1), 5-44.
• [31] Taylor Z., Ciechański A., 2008a, What happened to the national road carrier in a post-communist country? The case of Poland’s State Road Transport, Transport Reviews, 28(5), 619-640.
• [32] Taylor Z., Ciechański A., 2008b, Transformacja własnościowa przedsiębiorstw PKS po roku 1990, Przegląd Komunikacyjny, 47(4), 3-13.
• [33] Taylor Z., Ciechański A., 2010, Przekształcenia organizacyjno-własnościowe pasażerskich przedsiębiorstw komunikacji samochodowej, Transport Miejski i Regionalny, 2, 19-25.
• [34] Taylor Z., Ciechański A., 2013a, Organizacyjno-własnościowe przekształcenia narodowych przewoźników drogowych w Polsce, Czechach i na Słowacji – część I, Przegląd Geograficzny, 85(2), 151-172.
• [35] Taylor Z., Ciechański A., 2013b, Organizacyjno-własnościowe przekształcenia narodowych przewoźników drogowych w Polsce, Czechach i na Słowacji – część II, Przegląd Geograficzny, 85(4), 516-547.
• [36] Taylor Z., Ciechański A., 2017, Deregulacja i przekształcenia własnościowe przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE, Prace Geograficzne, 257, IGiPZ PAN, Warszawa.
• [37] Taylor Z., Ciechański A., 2018, Systemic transformation and changes in surface transport companies in Poland: A synthesis after twenty-five years, Journal of Transport Geography, 70, 114-122.
• [38] Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, 2001, Dz.U, 125, poz. 1371.
• [39] Wolański M., Paprocki W., Mazur B., Soczówka A., Jakubowski B., Czubak M., Pieróg M., 2014, Publiczny transport zbiorowy poza miejskimi obszarami funkcjonalnymi, raport końcowy z realizacji projektu, http://kolegia.sgh.waw.pl/pl/KZiF/struktura/KTr/SiteAssets/Strony/archive_badania/Raport_finalny_kompletny.pdf [15.04.2016].
• [40] Wolański M., Paprocki W., Mazur B., Soczówka A., Jakubowski B., Czubak M., Pieróg M., 2016, Publiczny transport zbiorowy poza miejskimi obszarami funkcjonalnymi, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• [41] Zmuda-Trzebiatowski P., 2016, Dostępność transportowa, a partycypacja w aktywnościach, ubóstwo oraz zagrożenie wykluczeniem społecznym, Autobusy: Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe, 17(12), 754-759.
• [42] Żurkowski A., 2010, Dalekobieżne przewozy autobusowe: stan i tendencje, Autobusy: Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe, 11(1-2), 48-56.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).