Recepcja dźwięków świątyń we współczesnym krajobrazie fonicznym miasta

• Autorzy: Losiak Robert

Warianty tytułu

EN

The reception of temples sound in the contemporary soundscape of the city

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł przedstawia problem miejsca i znaczenia dźwięków świątyń (kościołów) we współczesnym pejzażu kulturowym miasta. Dźwięk świątyń pozostaje trwałym i charakterystycznym zjawiskiem fonicznym ludzkiego życia, zarówno w miastach, jak i na wsiach. Szczególnie istotne wydaje się znaczenie dźwięków dzwonów w tworzeniu – jak określił to R. Murray Schafer – tzw. „społeczności akustycznej”. Należy zadać pytanie, czy współczesny pejzaż dźwiękowy miasta, określony pojęciem „lo‐fi”, wpływa na zmianę znaczenia dźwięków świątyń w przestrzeni fonicznej oraz w kulturowej świadomości odbiorców? Czy dźwięki kościołów spełniają jeszcze funkcję koncentracji fonicznej, a ich obecność buduje poczucie tradycji i wspólnoty mieszkańców miasta? Jak dźwięki świątyń są postrzegane i waloryzowane przez mieszkańców miasta? Artykuł zwraca uwagę nie tylko na tradycyjne dzwonów, ale także ich współczesne odpowiedniki w postaci elektronicznych kurantów i rozważa problem znaczenia tej zmiany. Analiza przeprowadzona została na podstawie badań audiosfery Wrocławia i wybranych miejscowości Dolnego Śląska.

EN

The article present the problem of meaning sounds temples (churches) in the contemporary soundscape. Sounds temples have until recently been very important and characteristic element of the sound environment of human life, both in cities and villages. Were important signals and symbols of integrating local communities, creating ‐ as determined by R. Murray Schafer ‐ the so‐called – “acoustic community.ʺ Do the contemporary soundscape of the city, defined the concept of “lo‐fi”, to has influence of change the sense of the sounds of temples in soundscape and also in the cultural consciousness? Are the sounds of churches still fulfill the function of the phonic concentration, and their presence creates a sense of tradition and community residents? How sounds temples are perceived and valorised by inhabitants city? The article draws attention not only to the traditional bells, but also their contemporary counterparts in the form of electronic chimes and consider the problem of the significance of this change. The analysis was conducted on the basis of research audiosphere city of Wroclaw and the village of Lower Silesia.

Słowa kluczowe

PL

świątynia; dźwięk; miasto; pejzaż dźwiękowy; audiosfera; społeczność akustyczna

EN

temple; sound; city; soundscape; audiosphere; acoustic community

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2011
• Tom: nr 15
• Strony: 38--53
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz.

Twórcy

autor

Losiak Robert

• Uniwersytet Wrocławski, Instytut Kulturoznawstwa, Wrocław, Polska

Bibliografia

• Bernat S., 2001: Krajobraz dźwiękowy miasta Lublina. [w:] Krajobraz kulturowy – idee, problemy, wyzwania, red. U. Myga – Piątek, KKK PTG, Sosnowiec, s. 11‐17
• Bernat S., 2006: Dzwony w krajobrazie. [w:] Aura 8/2006, s. 17‐19.
• Braun K., 2008: Fonosfera tradycyjnej wsi rolniczej w ciągu jednego dnia. Casus Kurpie. [w:] Dźwięk w krajobrazie jako przedmiot badań interdyscyplinarnych, red. S. Bernat, KKK PTG, Lublin, s. 301‐307.
• Chajewski D., 2010: Dzwon to było serce wsi. [w:] Gazeta Lubuska 04.04.2010, http://www.gazetalubuska.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20100404/POWIAT10/6433861.
• Chmura K., 2010: Dźwięki wybranych kościołów Wrocławia i Dolnego Śląska, praca w ramach Konwersatorium Specjalizacyjnego pn. Problemy audiosfery współczesnej, prowadzonego w Instytucie Kulturoznawstwa UWr., Wrocław, maszynopis.
• Gołąb M. 2003: Próba definicji fonosystemu przedstawienia teatralnego. Na przykładzie TIS MW2 Bogusława Schaeffera. [w:] Pamiętnik Teatralny nr 3‐4/2003, s. 305‐319.
• Grabara O., Hejno M., 2008: Fonosfera świątyń Wrocławia – rejon placu Grunwaldzkiego, praca napisana w ramach Obozu Naukowego studentów Kulturoznawstwa UWr., Wrocław, maszynopis.
• Janiak A., 2007: Zdesakralizowane świątynie ciszy – kościół, cmentarz, muzeum, biblioteka. [w:] Przestrzenie wizualne i akustyczne człowieka. Antropologia audiowizualna jako przedmiot i metoda badań, red. A. Janiak, W. Krzemińska, A.Wojtasik‐Tokarz, Wydawnictwo Naukowe DSWE TWP, Wrocław, s. 247‐255.
• Kotarska J., 2010: Przestrzeń dźwiękowa wsi Janówka (pow. augustowski) dawniej i dziś. Próba zastosowania koncepcji R. Murraya Schafera, Praca licencjacka napisana pod kierunkiem dr Tomasz Nowaka w Zakładzie Etnomuzykologii Instytutu Muzykologii UW, Warszawa, maszynopis.
• Michalska A., 2007: Dźwięki wybranych kościołów Wrocławia jako przykład fonosfery miasta, praca w ramach Konwersatorium Specjalizacyjnego pn. Cisza i dźwięk w antroposferze, prowadzonego w Instytucie Kulturoznawstwa UWr., Wrocław, maszynopis.
• Nowicka W., 2010: Dźwięki Głogowa, praca w ramach Konwersatorium Specjalizacyjnego pn. Problemy audiosfery współczesnej, prowadzonego w Instytucie Kulturoznawstwa UWr., Wrocław, maszynopis.
• Schafer M. R., 1982: Muzyka środowiska, tłum. D. Gwizdalanka. [w:] Res Facta nr 9, s. 289‐315.
• Selegrat S., 2009: Pejzaże Dźwiękowe Wrocławia, praca licencjacka napisana pod kier. prof. UWr. dr hab. B. Muszkalskiej w Zakładzie Muzykologii UWr., Wrocław, maszynopis.
• Sielecki T. (b.d.): Dzwon Grzesznika, http://www.slaskwroclaw.info/index3.php?id=dzwon_grzesznika
• Szychliński G. (b.d.): Odbudowa zniszczonych carillonów Gdańska, http://www.mhmg.gda.pl/index.php?view=artykul,5&oddzial=5.
• Thoreau H. D., 1991: Walden czyli życie w lesie, tłum. H. Cieplińska, PIW, Warszawa.