Masowa likwidacja stopni piętrzących na rzekach w Stanach Zjednoczonych – fakt czy manipulacja?

• Autorzy: Habel M. , Babiński Z.

Warianty tytułu

EN

Mass liquidation of damming stages in the United States - fact or manipulation?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł dostarcza nowych danych, które są niezbędne do prowadzenia rzetelnej dyskusji na temat korzyści i strat związanych z likwidacją stopni wodnych na rzekach. Podano dane liczbowe oraz opisano charakter usuniętych i planowanych do rozbiórki budowli, głównie w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Przedstawiono wyniki badań i opinie instytucji publicznych i organizacji pozarządowych, które dotyczyły przyczyn likwidacji piętrzeń na rzekach. Obszernie wyjaśniono jakie mogą być potencjalne negatywne skutki dla środowiska wodnego związane z prowadzeniem tzw. renaturyzacji rzek, m.in. w rezultacie uruchomienia osadów dennych zgromadzonych w likwidowanych zbiornikach wodnych. We wnioskach artykułu wskazano, że dotychczas prowadzona likwidacja piętrzeń na masową skalę dotyczy wyłącznie niskich budowli, niebędących stopniami wodnymi, a progami spiętrzającymi wodę na małych rzekach oraz wskazano na fakt braku przykładu likwidacji stopni wodnych na szlakach żeglownych.

EN

The article provides new data, which constitute a necessary input for a reliable discussion on the benefits and losses related to liquidation of damming stages on rivers. It presents numerical data and describes the structures that have been or are planned to be removed, mainly in the United States of America. The authors present the results of research and the opinions of public institutions and NGOs regarding the reasons behind liquidation of water damming on rivers. They provide an extensive explanation on the potential adverse impact on the water environment related to the so-called rivers restoration, inter olio as a result of moving the bottom deposits that accumulated in the water reservoirs being liquidated. In its conclusions, the article indicates that the hitherto mass liquidation of damming concerns solely small constructions, which are not damming stages but water barrages on small rivers and it points out to the lack of liquidation of damming stages on navigation routes.

Słowa kluczowe

PL

stopnie piętrzące; budowle piętrzące wodę; Stany Zjednoczone Ameryki; renaturyzacja rzeki; zbiorniki wodne; budowle hydrotechniczne; szlaki żeglugowe

EN

barrages; water engineering; United States of America; river restoration; water reservoirs; hydrotechnics structures; shipping route

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gospodarka Wodna
• Rocznik: 2016
• Tom: Nr 8
• Strony: 250--255
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., fot., rys., tab.

Twórcy

autor

Habel M.

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Instytut Geografii, Katedra Rewitalizacji Dróg Wodnych

autor

Babiński Z.

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Instytut Geografii, Katedra Rewitalizacji Dróg Wodnych

Bibliografia

• [1] AASHTO, 2005, A Summary of Existing Research on Low-Head Dam Removal Projects, Amerykańskie Stowarzyszenie Dróg Stanowych i Transportu Publicznego.
• [2] American Rivers. Background on dam removal. 2002.
• [3] Babiński Z., 2002, Wpływ zapór na procesy korytowe rzek aluwialnych, wyd. Akademii Bydgoskiej.
• [4] Babiński Z., M. Habel, 2013, Wpływ progów korekcyjnych poniżej nizinnych zbiorników wodnych na przebieg wybranych zjawisk hydromorfologicznych na przykładzie wybranych stopni wodnych w Polsce, Journal of Health Sciences, Vol. 3, no 14, s. 52-55.
• [5] Cui Y., G. Parker, J.E. Pizzuto and T.E. Lisle, 2003, Sediment Pulses in Mountain Rivers. Part 2. Comparison between Experiments and Numerical Predictions. Water Resour. Res. 39(9), 1240.
• [6] Dam Removal and Barrier Mitigation, 2008, In New York State Final Draft Guidance for Dam Owners and Project Applicants, Environmental Protection Agency, New York. http://www.dec.ny.gov/docs/remediation_hudson_pdf/damremoval.pdf.
• [7] FEMA, 1999, National Dam Safety Program, Federal Emergency Management Agency, http://www.fema.gov/mit/ndspweb.htm.
• [8] Greimann B., 2006, Hydrology, Hydraulics, and Sediment Studies for the Matilija Dam Ecosystem Restoration Project, Ventura, CA, U.S. Department of the Interior.
• [9] Nijhuis M., 2014, World's Largest Dam Removal Unleashes U.S. River After Century of Electric Production, National Geographic, August 2014. http://news.nationalgeographic.com/news/2014/08/140826-elwha-river-dam-removal-salmon-science-olympic/.
• [10] Rogers P., 2013, California's biggest dam removal project in history begins in Carmel Valley, San Jose Mercury News, 21-06-2013.
• [11] Shuman J.R., 1995, Environmental considerations for assessing dam removal alternatives for river restoration. Regulated Rivers: Research and Management 11: 249-261.
• [12] Walter R., D. Merritts, 2008, Natural Streams and the Legacy of Water-Powered Mills, Science, vol. 319: 299-304.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.