Metodyka analizy przestrzeni porowej skał łupkowych

Such, P.; Leśniak, G.; Mroczkowska-Szerszeń, M.; Dudek, L.; Cicha-Szot, R.; Spunda, K.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Metodyka analizy przestrzeni porowej skał łupkowych

Autorzy

Such P. , Leśniak G. , Mroczkowska-Szerszeń M. , Dudek L. , Cicha-Szot R. , Spunda K.

Identyfikatory

Warianty tytułu

Metodology of pore space analysis in shale rocks

Języki publikacji

Abstrakty

Badania petrofizyczne i mineralogiczne stanowią podstawowy zestaw analiz skał zbiornikowych. Standardowe metodyki badawcze stosowane dla skał konwencjonalnych nie sprawdzają się w przypadku skał drobnoziarnistych, dlatego też wymagają modyfikacji w zakresie wykonywania pomiarów i interpretacji w celu sporządzenia poprawnego opisu potencjalnych „sweet spotów" w skałach łupkowych. Celem książki jest przegląd metodyk metodyk badawczych stosowanych do scharakteryzowania parametrów petrofizycznych i składu mineralnego skał łupkowych. Prace te zostały wykonane w ramach projektu pt. „Metodologia wyznaczania sweet spotów na podstawie własności geochemicznych, petrofizycznych, geomechanicznych w oparciu o korelację wyników badań laboratoryjnych z pomiarami geofizycznymi i model generacyjny 3D", dofinansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu Blue Gas – Polski Gaz Łupkowy, nr umowy BG1/MWSSSG/13. W pracy przedstawione zostały: • metody doboru i przygotowania próbek, • metody badania składu mineralnego z zastosowaniem metod mikroskopii optycznej, skaningowej (SEM), spektroskopii w podczerwieni (FTIR – ang. Fourier Transformed Infrared Spectroscopy) oraz badań rentgenostrukturalnych (XRD), • metody badania przestrzeni porowej: porometria helowa, porozymetria rtęciowa (MICP – ang. Mercury Intrusion Capillary Pressure), gęstość materiałowa, szkieletowa, objętościowa, rozkład wielkości porów, badania sorpcji, • pomiary współczynnika przepuszczalności metodą Pulse Decay, • metody interpretacji wyników dla skał łupkowych (skały drobnoziarniste). Zaprezentowane metodyki zostały opracowane na podstawie analiz wykonanych dla skał syluru i ordowiku basenu bałtyckiego opisanych w rozdziale 1. Przygotowane w ramach programu Blue Gas metodyki i interpretacje znajdą zastosowanie również w badaniach innych typów złóż niekonwencjonalnych. Mogą one zostać wykorzystane w badaniach złóż typu tight (o przepuszczalnościach do 100 razy większych od przepuszczalności złóż łupkowych) i CBM (Coal Bed Methane) / CMM (Coal Mine Methane) (przepuszczalności do 1000 razy większe od przepuszczalności skał łupkowych, przestrzeń porowa będąca mieszanką przestrzeni porowej typu tight i CBM).

Petrophysical and mineralogical studies constitute a basic set of reservoir rock analysis. Standard research methods for conventional rocks do not work in the case of fine grained rocks, and thus require verification in terms of conducting measurements and interpretation, for a proper sweet spots description in shale rock formations. The aim of this book is to review methodologies of methodologies for petrophysical and mineralogical shale rocks characterization. These works were carried out in the frame of scientific project: "Methodology to determine sweet spots based on geochemical, petrophysical and geomechanical properties in connection with correlation of laboratory tests with well logs and generation model 3D" financed by National Center for Researches and Development in the frame of Blue Gas – Polish Shale Gas, no BG1/MWSSSG/13. The book contains: • methods of selection and preparation of samples, • methods of mineral composition analyses with the use of optical microscopic methods, scan microscopic methods (SEM), infrared investigations (FTIR – Fourier Transformed Infrared Spectroscopy) and x-ray measurements (XRD), • methods of pore space investigations: helium porometry, mercury porosimetry (MICP – Mercury Intrusion Capillary Pressure), material, skeletal and bulk densities, pore size distribution, adsorption analysis, • permeability coefficient analysis with the use of Pulse Decay method • methods of interpretation of obtained results for shale rocks (fine grained rocks). All presented methodologies were performed on the base of the Silurian and the Ordovician shale rocks from the Baltic basin descripted in the Chapter 1. Prepared in the frame of Blue Gas project methodologies and interpretation procedures will be also useful for other types of unconventional reservoirs. They might be apply for tight rocks reservoirs (permeabilities 100 time greater than permeabilities in shale rocks) and CBM (Coal Bed Methane)/CMM (Coal Mine Methane) (permeabilities up to 1000 times greater than permeabilities in shale rocks – pore space forms mix of tight and CBM pore spaces).

Słowa kluczowe

skały łupkowe badania petrofizyczne badania mineralogiczne

shale rocks petrophysical studies mineralogical studies

Wydawca

Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

Rocznik

2017

Tom

nr 214

Strony

1--154

Opis fizyczny

Bibliogr. 118 poz., rys., tab., wykr., zdj.

Twórcy

redaktor

Leśniak G.

autor

Such P.

autor

Leśniak G.

autor

Mroczkowska-Szerszeń M.

autor

Dudek L.

autor

Cicha-Szot R.

autor

Spunda K.

Bibliografia

Rozdział 1
[1] Jaworowski K.: Facies analysis of the Silurian shale-siltstone succession in Pomerania (northern Poland). Geol. Quart., 2000, 44, s. 297-316.
[2] Mikołajewski Z.: Dokumentacja wynikowa otworu badawczego Lubocino-1. 2012, Archiwum PGNiG SA.
[3] Mikołajewski Z.: Dokumentacja wynikowa otworu badawczego Tępcz-1. 2014, Archiwum PGNiG SA.
[4] Modliński Z.: Stratygrafia i rozwój ordowiku w północno-wschodniej Polsce. Pr. Inst. Geol., 1973, 72, s. 1-74.
[5] Modliński Z.: Rozwój litofacjalny i paleotektoniczny ordowiku na obszarze platformy Prekambryjskiej w Polsce. Pro Inst. Geol., 1982, 102. s. 1-65.
[6] Modliński Z. (red.): Atlas paleogeologiczny podpermskiego paleozoiku kratonu wschodnioeuropejskiego w Polsce i na obszarach sąsiednich. Państwowy Instytut Geologiczny - PIB, Warszawa 2010.
[7] Modliński Z., Szymański B.: The Ordovician lithostratigraphy of the Peribaltic Depression (NE Poland). Geol. Quart., 1997, 41, s. 273-288.
[8] Modliński Z., Szymański B., Teller L.: Litostratygrafia syluru polskiej części obniżenia perybałtyckiego - część lądowa i morska (N Polska). Prz. Geol., 2006, 54, s. 787-796.
[9] Podhalańska T.: Stratigraphy and development of Middle and Upper Ordovician deposits in the Leba Elevation (NW Poland). Acta Geol. Pol. 1980, 30, 4, s. 327-390.
[10] Szymański B., Modliński Z.: Nowelizacja stratygrafii syluru w wybranych profilach wiertniczych obniżenia bałtyckiego. (Polska północna). Biul. Państw. Inst. Geol., 2003, 405, s. 109-138.
Rozdział 2
[1] Anovitz L.M., Cole D.R.: Characterization and Analysis of Porosity and Pore Structures. Reviews in Mineralogy & Geochemistry 2015, vol. 80, s. 61-164.
[2] Bodi T.: Gas flow in the nano size pore channels of tight and nonconventional gas storage formation. Geosciences and Engineering 2012, vol. 1, no. 1, s. 49-63.
[3] Brown G.P., Dinardo A., Cheng G.K., Sherwood T.K.: The Flow of Gases in Pipes at Low Pressures. Journal of Applied Phys. 1946, vol. 17, s. 802-813.
[4] Cicha-Szot R., Dudek L., Such P.: Charakterystyka fraktalna przestrzeni porowej skał łupkowych. Przemysł Chemiczny 2015, t. 94, nr 12, s. 1000-1007.
[5] Cicha-Szot R., Dudek L., Such P.: Permeability estimation in shale gas formations on the basis of desorption data and radialgas flow. Nafta-Gaz 2015, nr 11, s. 833-839.
[6] Civan E, Rai Ch.S., Sondergeld C.H.: Shale-Gas Permeability and Diffusivity Inferred by Improved Formulation of Relevant Retention and Transport Mechanisms. Transp. Porous Media 2011, vol. 86, s. 925-944.
[7] Clarkson Ch. R., Wood J., Burgis S., Aquino S., Freeman M.: Nanopore structure analysis and permeability prediction for a tight gas siltstone reservoir by use of low-pressure adsorption and mercury-intrusion techniques. SPE-155537 PA, SPE Reservoir Evaluation & Engineering 2012, vol. 15, issue 6.
[8] Curtis M.E., Cardott B.J., Sondergeld C.H., Rai Ch.S.: Development of organic porosity in the Woodford Shale with increasing thermal maturity. International Journal of Coal Geology 2012, vol. 103, s. 26-31.
[9] De Wiest R.J.M.: Flow through porous media. Academic Press, New York 1969.
[10] Javadpour F.: Nanopores and Apparent Permeability of Gas Flow in Mudrocks (Shales and Siltstones). JCPT 2009, vol. 48, no. 8, s. 16-21.
[11] Javadpour F., Fisher D., Unsworth M.: Nanoscale gas flow in shale gas sediments. Journal of Canadian Petroleum Technology 2007, vol. 46, no. 10, s. 55-61.
[12] Kuilla U., Prasad M.: Surface area and pore size distribution in clays and shales. SPE - 146869, 2011.
[13] Ma J., Sanchez J.P., Wu K., Couples G.D., Jiang Z.; A pore network model for simulating non-ideal flow in micro- and nano-porous materials. Fuel 2014, vol. 116, s. 498-508.
[14] Mehmani A., Propanovic M., Javadpour F.: Multiscale, Multiphysics Network Modeling of Shale Matrix Gas Flow. Transp. Porous Media 2013, vol. 99, s. 377-390.
[15] Monteiro P.J.M., Rycroft C.H., Barenblatt G.I.: A mathematical model of fluid and gas flow in nanoporous media. PNAS Early edition, Apri12013, vo1. 110, no. 15.
[16] Mroczkowska-Szerszeń M.: The analysis of pore space parameters of shale gas formations rocks within the range of 50 to 2 nm. Nafta-Gaz 2015, nr 12, s. 983-991.'
[17] Raczkowski J. (red. nacz.): Rzeczpospolita łupkowa - studium wiedzy o gazie ż formacji łupkowych. Prace Naukowe INiG nr 183, Kraków 2012.
[18] Shabro V., Torres-Verdin C., Javadpour F.: Numerical simulation of Shale gas Production: from Pore Scale modeling of Slip Flow, Knudsen Diffusion, and Langmuir Desorption to reservoir Modeling of Compressible Fluid. SPE 144355, 2011.
[19] Sheng M.: Shale gas permeability model with effect of multiscale flow based on fractal pore space geometry. Fractals 2015, D-14-00092.
[20] Such P.: Analiza fraktalnej struktury przestrzeni porowej przy wykorzystaniu krzywych ciśnień kapilarnych otrzymywanych metodą porozymetrii rtęciowej. Przegląd Geologiczny 1998, vol. 46, nr 11, s. 1186-1190.
[21] Such P.: Przepływ gazu przez nanopory - próba oceny. Nafta-Gaz 2014, nr 10, s. 671-675.
[22] Such P.: Studium badań przestrzeni porowej skał dla potrzeb geologii naftowej. Prace IGNiG 2000, nr 104.
[23] Such P., Dudek L., Mroczkowska-Szerszeń M., Cicha-Szot R.: The influence of reservoir conditions on filtration parameters of shale rocks. Nafta-Gaz 2015, nr 11, s. 827-833.
[24] Wang S., Javadpour F., Feng O.: Confinement Correction to Mercury Intrusion Capillary Pressure of Shale Nanopores. Scientific Reports 2016, no. 6, article number: 20160.
Rozdział 3
[1] Adesida A.: Pore size distribution of Barnet shale using nitrogen adsorption data. University of Oklahoma, 2011, Norman Oklahoma.
[2] Barrett E.P., Joyner L.S., Halenda P.P.: The determination of pore volume and area distributions in porous substances. I. Computations from nitrogen isotherms. J. Am. Chem. Soc. 1951, vol. 73, s. 373-380.
[3] de Boer J.H.: Studies on pore systems in catalysts II. The shapes of pores in aluminum oxide systems. J. Catal. 1964, vol. 3, s. 38-43.
[4] Broekhoff J.C., de Boer J.H.: The Surface Area Determination in Intermediate Pores. Int. Symp. Surf. Area Determ. 1969, s. 97-121.
[5] Brunauer S., Emmett P.H., Teller E.: Gases in Multimolecular Layers. J. Am. Chem. Soc. 1938, vol. 60, s. 309-319.
[6] Bu H., Ju Y., Tan J., Wang G., Li X: Fractal characteristics of pores in non-marine shales from Huainan Coalfield, eastern China. Journal of Natural Gas Science and Engineering 2015, vol. 24, s. 166-177.
[7] Choma J., Jaroniec M.: Standardowe dane adsorpcji azotu, argonu i benzenu do charakterystyki,nanoporowatych adsorbentów krzemionkowych. Ochr. Środowiska 2004, t. 26, nr 2, s. 3-10.
[8] Cicha-Szot R., Dudek L., Such P.: Charakterystyka fraktalna przestrzeni porowej skał łupkowych. Przem. Chem. 2015, t. 94, nr 12, s. 229-236.
[9] Clarkson C.R., Jensen J.L., Chipperfield S.: Unconventional gas reservoir evaluation: What do we have to consider? J. Nat. Gas Sci. Eng. 2012, vol. 8, s. 9-33.
[10] Cuerda-Correa E.M., Diaz-Diez M.A., Macias-Garcia A., Ganan-Gomez J.: Determination of the fractal dimension of activated carbons: two alternative methods. Applied Surface Science 2006, vol. 252, s. 6102-6105.
[11] Diduszko R., Świątkowski A., Trznadel B.: On surface of micropores and fractal dimension of activated carbon determined on the basis of adsorption and SAXS investigations. Carbon 2000, vol. 38, s. 1153-1162.
[12] Drake J.M., Yacullo L.N., Levita P., Klafter J.: Nitrogen adsorption on porous silica: model-dependent analysis. Journal of Physical Chemistry 1994, vol. 98, s. 380-382.
[13] Dubinin M.M., Kadlec O.: Novel ideas in the theory of the physical adsorption of vapors on micropore adsorbents. Carbon 1987, vol. 25, s. 321-324.
[14] Dudek B.: Charakterystyka teksturalna adsorbentów. W: Procesy sorpcyjne. Skrypt do ćwiczeń. Kraków 2010, s. 26-35.
[15] Dudek L.: Pore size distribution in shale gas deposits based on adsorption isotherm analyses. Nafta-Gaz 2016, nr 8, s. 603-609.
[16] Dudek L., Kowalska-Włodarczyk M.: Pragmatyczne podejście do adsorpcji w skałach łupkowych złóż typu shale gas, Nafta-Gaz 2014, nr 7, s. 416-424.
[17] Faass G.: Corelation of gas adsorption, Merkury intrusion and electron microscopy pore property data for porous glasses. Georgia Institute of Technology, 1981.
[18] Halsey G.: Physical adsorption on non-uniform surfaces. J. Chem. Phys. 1948, vol. 16, s. 931-937.
[19] Harkins W.D., Jura G.: An Adsorption Method for the Determination of the Area of a Solid without the Assumption of a Molecular Area, and the Area Occupied by Nitrogen Molecules on the Surfaces of Solids. J. Chem. Phys. 1943, vol. 11, s. 431-432.
[20] Horvath G., Kawazoe K.: Method for the calculation of effective pore size distribution in molecular sieve carbon. J. Chem. Eng. Japan. 1983, vol. 16, s. 470-475.
[21] Ismail I.M.K., Pfeifer P.: Fractal analysis and surface roughness of nonporous carbon fibers and carbon blacks. Langmuir 1994, vol. 10, s. 1532-1538.
[22] Jaroniec M., Kruk M., Olivier J.P., Koch S.: A New Method for the Mesoporous, Accurate Pore Size Analysis of MCM-41 and Other Silica-Based Materials. Stud. Surf. Science and Cat. 2000, vol. 128, s. 71-80.
[23] Johansen T.A., Ruud O.B., Jakobsen M.: Effect of grain scale alignment on seismic anisotropy and reflectivity of shales. Geophys. Prospect. 2004, vol. 52, s. 133-149.
[24] Langmuir I.: The adsorption of gases on plane surfaces of glass mica and platinum. J. Am. Chem. Soc. 1918, vol. 40, s. 1361-1403.
[25] Langmuir I.: The constitution and fundamental properties of solids and liquids. J. Am. Chem. Soc. 1916, vol. 38, s. 2221-2295.
[26] Langmuir I.: The Evaporation, Condensation and Reflection of Molecules and the Mechanism of Adsorption. Phys. Rev. 1916, vol. 8, s. 149-176.
[27] Lippens B., de Boer J.H.: Studies on pore systems in catalysts III. Pore-size distribution curves in aluminum oxide systems. J. Catal. 1964, vol. 3, s. 44-49.
[28] Lippens B., de Boer J.H.: Studies on pore systems in catalysts V. The t method. J. Catal. 1965, vol. 4, s. 319-323.
[29] Lippens B., Linsen B., de Boer J.H.: Studies on pore systems in catalysts I. The adsorption of nitrogen; apparatus and calculation. J. Catal. 1964, vol. 3, s. 32-37.
[30] Magee R.W.: Evaluation of the External Surface Area of Carbon Black by Nitrogen Adsorption. Ruber Chem. Technol. 1995, vol. 68, s. 590.
[31] Mroczkowska-Szerszeń M.: The analysis of pore space parameters of shale gas formations rocks within the range of 50 to 2 nm. Nafta-Gaz 2015, vol. 71, s. 983-991.
[32] Pfeifer P., Avnir D.: Chemistry in nonintegral dimensions between two and three. Journal of Physical Chemistry 1983, vol. 79, s. 3369-3558.
[33] Pfeifer P., Wu Y.J., Cole M.W., Krim J.: Multilayer adsorption on a fractally rough surface. Physical Review Letters 1989, vol. 62, s. 1997-2000.
[34] Roque-Malherbe R.M.A.: Adsorption and Diffusion in Nanoporous Materials. CRC Press 2007.
[35] Sing K.S.W., Everett D.H., Haul R.A.W., Moscou L., Pierotti R.A., Rouquerol J., et al.: Reporting physisorption data for gas/solid systems with special reference to the determination of surface area and porosity. Pure Appl. Chem. 1985, vol. 57, s. 603-619.
[36] Such P.: Co to właściwie znaczy porowatość skał łupkowych. Nafta-Gaz 2014, nr 7, s. 411-415.
[37] Such P.: Przestrzeń porowa skał łupkowych. Nafta-Gaz 2012, nr 9, s. 561-565.
[38] Terzyk A.P., Gauden P.A., Kowalczyk P.: Fractal geometry concept in physical adsorption on solids. The Arabian Journal for Science and Engineering 2003, vol. 28, nr 1C, s. 133-168.
[39] Terzyk A.P., Gauden P.A., Rychlicki G., Wojsz R.: Fractal dimension of microporous carbon on the basis of the Polanyi-Dubinin theory of adsorption. Part 3:adsorption and adsorption thermodynamics in the micropores of fractal carbons. Colloids and Surfaces A, Physicochemical and Engineering Aspects 1998, vol. 136, s. 245-261.
[40] Thomson W.: LX. On the equilibrium of vapour at a curved surface of liquid. Philos. Mag. 1871, vol. 4, s. 448-452.
[41] Trznadel B., Lebioda R., Charmas B.: Wpływ obecności pirolitycznego koksu na powierzchni żelu krzemionkowego na jego strukturę. Przemysł Chemiczny 2000, t. 79, nr 6, s. 199-203.
[42] Yao Y., Liu D., Tang D., Tang S., Huang W.: Fractal characterization of adsorption-pores of coals from North China: An investigation on CH4 adsorption capacity of coals. International Journal of Coal Geology 2008, vol. 73, s. 27-42.
Rozdział 4
[1] Adeboye O.O., Bustin R.M.: Variation of gas flow properties in coal with probe gas, composition and fabric: examples from western Canadian sedimentary basin. International Journal of Coal Geology 2013, vol. 108, s. 47-52.
[2] Aronofsky J.S.: Effect of gas slip on unsteady flow of gas through porous media. J. Appl. Phys. 1954, vol. 25, no. 1, s. 48-53.
[3] Aronofsky J.S., Wallick C.G. and Reichertz P.P.: Method of measuring characteristics of porous materials. Patent 2867116, 1959.
[4] Bodi T.: Gas flow in the nano size pore channels of tight and nonconventional gas storage formations. Geoscience and Engineering 2012, vol. 1, no. 1, s. 49-63.
[5] Bourbie T., Walls J.: Pulse decay permeability: analytical solution and experimental test. SPEJ 1982, vol. 22, no. 5, s. 719-721.
[6] Brace W.F., Walsh J.B., Frangos W.T.: Permeability of granite under high pressure. Journal of Geophysical Research 1968, vol. 73, no. 6, s. 2225-2236.
[7] Bruce G.H., Peaceman D.W., Hachford H.H.: Calculation of unsteady-state gas flow through porous media. Trans AIME 221G, 1952, s. 1-16.
[8] Busch A., Gensterblum Y.: CBM and CO2-ECBM related sorption processes in coal: a review. International Journal of Coal Geology 2011, vol. 87, no. 2, s. 49-71.
[9] Cui X., Bustin A.M.M., Bustin R.M.: Measurement of gas permeability and diffusivity of tight reservoir rocks: different approaches and their applications Geofluids 2009, vol. 9, no. 3, s. 208-223.
[10] Freeman C.M., Moridis G.J., Blasingame T.A.: A numerical study of microscale flow behavior in tight gas and shale gas reservoir systems. Transport in Porous Media 2011, vol. 90, s. 253-268.
[11] Ghanizadeh A., Gasparik M., Amann-Hildenbrand A., Gensterblum Y., Krooss B.M.: Experimental study of fluid transport process in the matrix system of the European organic-rich shales: I. Scandinavian Alum Shale. Marine and Petroleum Geology 2014, vol. 51, s. 79-99.
[12] Guidry F.K., Luffel D.L., Curtis J.B.: Development of Laboratory and Petrophysical Techniques for Evaluating Shale Reservoirs. Gas Research Institute Report 1996, GRI-5/0496.
[13] Han F., Busch A., Krooss B.M., Liu Z., van Wageningen N., Yang J.: Experimental study on fluid transport processes in the cleat and matrix systems of coal. Energy Fuel 2010, vol. 24, no. 12, s. 6653-6661.
[14] Heller R., Vermylen J., Zoback M.: Experimental investigation of matrix permeability of gas shales. AAPG Bulletin 2014, vol. 98, s. 975-995.
[15] Javadpour F.: Nanopores and Apparent Permeability of Gas Flow in Mudrocks (Shales and Siltstone). Journal of Canadian Petroleum Technology 2009, vol. 48, no. 8, s. 16-2 L
[16] Javadpour F., Fisher D., Unsworth M.: Nanoscale gas flow in shale sediments. Journal of Canadian Petroleum Technology 2007, vol. 46, no. 10, s. 55-61.
[17] Jiao K., Yao S. Liu C., Gao Y., Wu H., Li M., Tang Z.: The characterization and quantitative analysis of nanopores in unconventional gas reservoirs utilizing FESEM-FIB and image processing: an example from lower Silurian Longmaxi Shale, upper Yangtze region, China. International Journal of Coal Geology 2014, 128-129, s. 1-11.
[18] Jones S.C.: A Technique for Faster Pulse-Decay Permeability Measurements in Tight Rocks. Journal SPE Formation Evaluation 1997, vol. 12, s. 19-26, DOI: 10.2118/28450-PA.
[19] Klinkenberg L.J.: The permeability of porous media to liquids and gases. [W:] API: Drilling Production Practice. 1941, s. 200-213.
[20] Kwon O., Kroneberg A.K., Gangi A.F., Johnson B., Herbert B.: Permeability of illite bearing shale: anisotropy and effects of clay content and loading. Journal of Geophys. Res. 2004, vol. 109 (B 10205).
[21] Letham E.A., Bustin R.M.: Klinkenberggas slippage measurements as a means for shale pore structure characterization. Geofluids 2016, vol. 16, s. 264-278.
[22] Luffel D.L., Hopkins C.W., Holditch S.A., Shettler P.D.: Matrix permeability measurements of gas productive shales. SPE 26633, SPE Annual Technical Conference and Exhibition, Houston, Texas, 3-6 października 1993.
[23] Massarotto P.: 4-D Coal permeability under true triaxial stress and constant volume conditions. Thesis (PhD), The University of Queensland, Brisbane, Australia, 2002.
[24] Metwally Y.M., Sondergeld C.: Measuring low permeabilities of gas sands and shales using a pressure transmission technique. International Journal of Rock Mechanics and Mineral Science 2011, vol. 48, no. 7, s. 1135-1144.
[25] Pan Z., Connel L.D., Camilleri M.: Laboratory characterization of coal reservoir permeability for primary and enhanced coalbed methane recovery. International Journal of Coal Geology 2010, vol. 82, no. 3, s. 252-261.
[26] Pathi V.S.M.: Factors Affecting the Permeability of Gas Shale. Thesis (M.Sc.), University of British Columbia, Vancouver, Columbia, 2008.
[27] Randolph P.L., Soeder D.J., Chwdiah P.: Porosity and permeability of tight sands. SPE 12836, SPE Unconventional Gas Recovery Symposium, 1984, 13-15 May, Pittsburg, Pennsylvania, USA.
[28] Rezaee R.: Fundamentals of Gas Shale Reservoirs. Wiley 2015, ISBN 978-1-118-64579-6.
[29] Roy S., Raju R., Chuang H.E, Cruden B.A., Meyyappan M.: Modelinggas flow through microchannels and nanopores. Journal of Applied Physics 2003, vol. 93, no. 8, s. 4870-4879.
[30] Saghafi A.: Gas permeation in coal and rocks: Measurement techniques and data processing. 2008 CSIRO Investigation report ET/IR 1015, s. 30.
[31] Saghafi A., Javanmard H., Roberts D.: Parameters affecting coal seam gas escape through floor and roof strata. Proceeding of the 10th Underground Coal Operators Conference, University of Wollongong and the Australian Institute of Mining and Metallurgy, 2010, s. 210-216.
[32] Saghafi A., Pinetown K.: The role of inter-seam strata in the retention of CO2 and CH4 in a coal seam gas system. Energy Procedia 2011, 4, s. 3117-3124.
[33] Sinha S., Braun E.M., Determan M.D., Passey Q.R., Leonardi S.A., Boros J.A., Wood A.C., Zirkle T., Kudva R.A.: Steady-state permeability measurements on intact shale samples at reservoir conditions - effect of stress temperature, pressure and type of gas. SPE Middle East Oil and Gas Show and Exhibition, Manama, Bahrain, SPE 164263, 2013.
[34] Slatt R.M., O'Brien N.R.: Pore types in Barnett and Woodford gas shales: contribution to understanding gas storage and migration pathways in fine grained rocks. AAPG Bulletin 2011, vol. 95, s. 2017-2030.
[35] Sondergeld C., Newsham K., Comiskey J.T., Rice M.C.: Petrophysical considerations in evaluating and producing shale gas resources. SPE Unconventional Gas Conference, Pittsburgh, Pennsylvania, USA, SPE 131768, 2010.
[36] Such P.: Przepływy gazu przez nanopory - próba oceny. Nafta-Gaz 2014, nr 10, s. 671-675.
[37] Such P., Dudek L., Mroczkowska-Szerszeń M., Cicha-Szot R.: The influence of reservoir conditions on filtration parameters of shale rocks. Nafta-Gaz 2015, nr 11, s. 827-832.
[38] Zhang X., Spiers C., Peach C.: Tight Rock Permeability Measurement by Pressure Pulse Decay and Modeling. International Symposium of the Society of Core Analysts, Napa Valley, California, USA, 16-19 September, 2013.
Rozdział 5
[1] Amira-Avizo — 3D Softwarefor Scientific and Industrial Data ~ FEI https:// www.fei.com/software/amira-avizo/ amcl.mst.edu/media/research/.../Helios_ Operation_Manual- V 2.doc.
[2] FEI Helios NanoLab 600 SEM/FIB Basic Operation Procedure.
[3] Avizo 3D Software for Materials Science. FEI https://www.fei.com/software/ avizo-for-materials-science/
[4] Shabro V., Kelly S., Torres-Verdin C.,Sepehrnoori K., Revil A.: Pore-scale modeling of electrical resistivity and permeability in FIB-SEM images of organic mudrock. Geophysics 2014, vol. 79, no. 5, s. 289-299.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-38133eef-1a58-4dd0-8e4f-1782608f07a2