Jednostki ochrony przeciwpożarowej podczas epidemii COVID-19. Funkcjonowanie i zadania w pierwszych miesiącach aktywności wirusa SARS-CoV-21

• Autorzy: Zwęgliński Tomasz , Radkowski Radosław

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0014.5980

Warianty tytułu

EN

Fire and rescue units during COVID-19 Epidemic. operational functioning and Ttsks in the first months of SARS-CoV-2 activity2

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Epidemia wirusa SARS-CoV-2 wpisuje się w katalog zagrożeń cywilizacyjno-środowiskowych globalnego oddziaływania w XXI w. Decyzje i działania dotyczące sposobów przeciwdziałania temu niebezpieczeństwu podejmowane są w warunkach niepewności. Rzeczywistość, determinowana warunkami epidemicznymi, stanowi istotne wyzwanie dla władz rożnych szczebli oraz podległych im struktur i systemów bezpieczeństwa (na poziomie międzynarodowym, krajowym i lokalnym). Jest to realny sprawdzian sprawności i skuteczności ich funkcjonowania jako całości, jak i poszczególnych elementów systemów bezpieczeństwa. W niniejszym artykule poddano analizie funkcjonowanie jednostek ochrony przeciwpożarowej (JOP) w początkowym okresie epidemii. Prowadzone badania i czynione w ich trakcie obserwacje ogniskowały się wokół wewnętrznych przeobrażeń organizacyjnych oraz zadań realizowanych w służbie społeczeństwu. Prezentowane w opracowaniu działania podejmowane przez JOP przedstawione są na tle dynamiki zmian społeczno-gospodarczych determinowanych przedmiotowym zagrożeniem. Artykuł opracowany został we wrześniu 2020 r., co w sposób naturalny i oczywisty ogranicza teren badań do danych i informacji aktualnych na ten okres. W badaniach zastosowano metodę studium przypadku, realizowaną przy udziale innych metod i technik badawczych, takich jak analiza krytyczna literatury i aktów prawnych, swobodny wywiad ekspercki, obserwacja, analiza i synteza, a także analogia i abstrahowanie. Problem badawczy podjęty w artykule sprowadza się do następujących pytań: jakie działania podejmowane były na poziomie lokalnym przez JOP, a także na jakie elementy funkcjonowania tych podmiotów warto zwrócić uwagę w przyszłości w kontekście istniejącego stanu JOP w stanie epidemii oraz identyfikacja związanych z nimi problemów. Wyniki pracy wskazują na potrzebę otwarcia na nieszablonowe rozwiązania, decyzje nieprogramowane, czasami odbiegające lub nawet z pozoru sprzeczne z wcześniej stosowanymi, sprawdzonymi praktykami i procedurami wdrażanymi wobec innych zagrożeń. Stan epidemii, występujący dotychczas niezwykle rzadko, tym bardziej wywołany nowym patogenem, generuje szereg niepewności, które wymuszają podejmowanie decyzji z zastosowaniem metod właściwych decyzjom nieprogramowanym, np. heurystycznych i eksperckich.

EN

The SARS-CoV-2epidemic is a civilization and environment related hazard with a global impact. Decisions on how to counteract the hazard are made in conditions of lack of certainty. This makes it a challenge with respect to efficiency and effectiveness of the civil protection system and its individual components. The article refers to the work of fire and rescue units in the initial period of the epidemic. Observations made in that period comprise internal organizational transformations as well as tasks executed by them towards protecting citizens in the epidemic period. The activities undertaken by fire and rescue units are presented in the context of dynamic social and economic changes determined by the hazard. The research has been based on a case study with the use of other methods like a critical analysis of literature and legal acts, free expert interviews, observations, analysis and synthesis, as well as analogy and abstraction. The research problem taken up in the article comes down to such questions, as: what type of activities have been undertaken at the local level by the fire and rescue units in the epidemic period (?), as well as what elements of their work are worthy of reconsideration in the future (?) in the context of the present epidemic state. The objective of the article was systematisation and preliminary analysis of the measures undertaken by Polish fire and rescue units during the epidemic. The results of conducted research point to the need for broader use of out-of-the-box solutions, non-programmed decisions that may at time deviate from the previously applied practices and procedures, or even be in contrary to them. The state of the epidemic, so far extremely rare, and all the more caused by a pathogen unknown to date, gives rise to diverse uncertainties, which to an increasing extent force decision makers to implement processes towards working out non-programmed unconventional decisions.

Słowa kluczowe

PL

epidemia; pandemia; SARS-CoV-2; COVID-19; jednostki ochrony przeciwpożarowej; Państwowa Straż Pożarna; ochotnicze straże pożarne

EN

epidemic; pandemic; SARS-CoV-2; COVID-19; fire and rescue units; State Fire Service; volunteer fire departments

• Wydawca: Szkoła Główna Służby Pożarniczej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
• Rocznik: 2020
• Tom: Nr 76 (tom 4)
• Strony: 93--114
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz.

Twórcy

autor

Zwęgliński Tomasz

• Szkoła Główna Służby Pożarniczej

autor

Radkowski Radosław

• Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Pszczynie

Bibliografia

• [1] CRR Community Risk Reduction Radio (New Jersey, USA) wywiad z T. Zwęglińskim nt. COVID-19 – UK and Poland; https://soundcloud.com/user-510212003/ covid-19-special-series-episode-3-the-united-kingdom-and-poland (dostęp: 30.09.2020).
• [2] Kogut B., Zarządzanie w jednostkach organizacyjnych PSP – nowa jakość [w:] Falecki J., Kochańczyk R., Sowizdraniuk P. (red)., Współczesne uwarunkowania zarządzania bezpieczeństwem wewnętrznym państwa, Szkoła Policji w Katowicach, Instytut Nauk o Bezpieczeństwie Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, Katowice 2018.
• [3] Gromek P., Wrobel R., Ochrona obiektów kluczowych. Zarządzanie kryzysowe, ryzykiem i ciągłością działania, SGSP, Warszawa 2018.
• [4] OCHA and slow-onset emergencies, OCHA Occasional Policy Briefing Series – No. 6, OCHA Policy Development and Studies Branch, April 2011.
• [5] Porta M., A Dictionary of Epidemiology, Oxford University Press, New York 2008.
• [6] Radkowski R., Zwęgliński T., Wybrane problemy organizacji długotrwałych działań ratowniczych [w:] Wiśniewski B., Czupryński A., Gikiewicz M. (red.), Racjonalizacja zarządzania jednolitymi formacjami umundurowanymi odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo wewnętrzne – Tom VI, SGSP, Warszawa 2020.
• [7] Radkowski R., Zwęgliński T., Wybrane problemy związane z kierowaniem działaniami ratowniczymi na terenach działania i w obszarach chronionych jednostek ochrony przeciwpożarowej, „Zeszyty Naukowe SGSP” 2020, Nr 73.
• [8] Report of the WHO-China Joint Mission on Coronavirus Disease 2019 (COVID-19), 16–24 February 2020, WHO, 2020.
• [9] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. z 2020 r. poz. 433).
• [10] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 13 marca 2020 r. w sprawie przywrócenia tymczasowo kontroli granicznej osób przekraczających granicę państwową stanowiącą granicę wewnętrzną (Dz.U. z 2020 r. poz. 434).
• [11] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 13 marca 2020 r. w sprawie czasowego zawieszenia lub ograniczenia ruchu granicznego na określonych przejściach granicznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 435).
• [12] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 491).
• [13] Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 sierpnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 poz. 1356 z pózn. zm.)
• [14] Terminology on Disaster Risk Reduction, UN OCHA, August 2015.
• [15] Ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. z 2020 poz. 961 z poźn. zm.).
• [16] Ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. z 2020 poz. 1123 z pózn. zm.).
• [17] Ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374, ze zm.).
• [18] Wiśniewski B. Jakubczak R. (red.), Wyzwania, szanse, zagrożenia i ryzyko dla bezpieczeństwa RP o charakterze wewnętrznym, WSPol, Szczytno 2016.
• [19] Wiśniewski B., Kowalski R., Kozioł J., Szyłkowska M., Bezpieczeństwo procesów decyzyjnych, Obserwatorium Społeczne, TUM, Wrocław 2018.
• [20] Ziobro J., Teoretyczne i praktyczne konteksty funkcjonowania Ochotniczych Straży Pożarnych w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym, aspekty prawno-organizacyjne i geograficzno-przestrzenne, Difin S.A., Warszawa 2019.
• [21] Ziobro J., Teoretyczne i praktyczne konteksty funkcjonowania Ochotniczych Straży Pożarnych w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym. Sprawność systemu – determinanty diagnoza koncepcja doskonalenia, Difin S.A., Warszawa 2020.
• [22] Zwęgliński T., Radkowski R., Organizational Aspects of the Rescue System in Poland [w:] Wiśniewski B., Kobes P., Sander G. (red.), Security and Law in the Cognitive and Utilitarian Context, Verlag Dr. Kovač, Hamburg 2015.
• [23] Zwęgliński T., Smolarkiewicz M., Gromek P., Efekt kaskadowy współczesnym wyzwaniem zarządzania kryzysowego, SGSP, Warszawa 2020.
• [24] https://www.gov.pl/web/koronawirus/wykaz-zarazen-koronawirusem-sars-cov-2#tables (dostęp: 1.09.2020).
• [25] https://www.gov.pl/web/zdrowie/pierwszy-przypadek-koronawirusa-w-polsce (dostęp: 10.09.2020).
• [26] https://www.straz.gov.pl/Koronawirus/index (dostęp: 25.09.2020).
• [27] https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/situation-reports (dostęp: 15.09.2020).
• [28] https://www.pless.pl/wiadomosci/62353-4-samochody-dostawcze-wypelnionedarami-dla-izolatorium-i-szpitala-zakaznego-wola (dostęp: 25.09.2020).
• [29] http://www.zosprp.pl (dostęp: 18.11.2020).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).