Strukturalny wymiar nierówności społecznychna obszarach wiejskich woj. świętokrzyskiego

• Autorzy: Kiniorska I.

Warianty tytułu

EN

The Structural Approach to Social Inequalities in Rural Areas of the Świętokrzyskie Voivodeship

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jednym z najważniejszych wyzwań, przed którymi stanął świat w XXI w., jest wzrost nierówności w obrębie społeczeństw jak i między nimi. Nierówności tworzą podziały między ludźmi związane z zamożnością, wiekiem, władzą i płcią. Obecnie obserwuje się wzrost zainteresowań problematyką nierówności społecznych, które wynikają m.in. z pogłębiającej się przepaści między dobrze sytuowaną a biedniejszą częścią społeczeństwa [Kiniorska, Brambert 2016, s. 96]. W Polsce występuje duże zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego między regionami i wewnątrz nich. Szczególnie widoczne pomiędzy 114 obszarami wiejskimi a miejskimi. Na szeroko pojęte zróżnicowanie przestrzeni wpływają nierówności i dysproporcje, które uwarunkowane są wieloma czynnikami. Według Wójcika i Tomczyk [2015, s. 86] do najistotniejszych możemy zaliczyć potencjał zasobów środowiska przyrodniczego i społecznogospodarczego. Poza strukturą funkcjonalno-przestrzenną i charakterem sieci osadniczej, ważnym elementem są uwarunkowania genetyczne, czyli pewna ścieżka rozwoju społecznego. Celowe wydaje się zatem rozwijanie także takich kierunków badań, które podejmują w wymiarze lokalnym np. problem zaspokojenia potrzeb ludzi, czy nierównego rozwoju. Nierówności społeczne bardzo często skorelowane są z różnicowaniem regionalnym wynikającym z wpływu czynnika historycznego. Do tradycyjnego kryterium należy dołączyć drugie, wynikające z continuum centrum-peryferie. Badania wskazują, że na ostatnim miejscu pod względem aktywności gospodarczej i społecznej znajdują się obszary dawnej Kongresówki. Województwo świętokrzyskie należy do najmniejszych i najsłabiej zurbanizowanych regionów w kraju. Znajduję się w tzw. czołówce obszarów skupiających odsetek osób poniżej minimum egzystencji i ustawowej granicy ubóstwa. Problematyka nierówności społecznych staje się niezwykle ważnym zagadnieniem badawczym dla realizacji celów polityki lokalnej i regionalnej obszarów wiejskich. Tym bardziej, że czynnik społeczny oraz warunki życia społeczności odgrywają coraz większą rolę w rozwoju obszarów wiejskich.

EN

The goal of this study was to present structural assessment of social inequalities in rural areas of the Świętokrzyskie Voivodeship in structural terms. It focused on the period of 2009-2014. The study was primarily based on the data obtained from the Local Data Bank which was analyzed with Ward’s minimum variance method. It produced the classification of gminas according to the level of diversification of social inequalities. In general, the region was divided into two parts: central – with majority of locations surrounding urban areas, the least coherent and peripheral (the North-East, South and West) – less developed, with similar structure.

Słowa kluczowe

PL

warunki demograficzne; hierarchia; obszary wiejskie; społeczne nierówności; dywersyfikacja przestrzenna

EN

demographic condition; hierarchy of means; rural areas; social inequalities; spatial diversification

• Wydawca: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN ; Towarzystwo Urbanistów Polskich
• Czasopismo: Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN
• Rocznik: 2016
• Tom: No 263
• Strony: 113--127
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys.

Twórcy

autor

Kiniorska I.

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Bibliografia

• 1. Atkinson A., 2015, Inequality: What Can be Done? Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press.
• 2. Bański J., 2009, Odrębność obszaru podmiejskiego w kontinuum miejsko-wiejskim. „Czasopismo Geograficzne”, 80, 4.
• 3. Brambert P., 2011, Ocena potencjału przedsiębiorczości i atrakcyjności gospodarczej obszarów wiejskich województwa świętokrzyskiego, [w:] Uwarunkowania rozwoju obszarów wiejskich. Wybrane problemy, W. Kamińska (red.). Instytut Geografii UJK w Kielcach.
• 4. Heffner K., 2011, Regionalny wymiar dychotomii rozwoju obszarów wiejskich, [w:] Dychotomiczny rozwój obszarów wiejskich? Czynniki progresji, czynniki peryferyzacji, W. Kamińska, K. Heffner (red.). Studia KPZK PAN, t. CXXXVIII, Warszawa.
• 5. Kamińska W., 2010, Przestrzenne zróżnicowanie kapitału ludzkiego i społecznego na obszarach wiejskich woj. świętokrzyskiego, [w:] Kapitał ludzki i społeczny w procesie rozwoju obszarów wiejskich, W. Kamińska, K. Heffner (red.). Studia KPZK PAN, t. CXXVI, Warszawa.
• 6. Kamińska W., 2011, Kapitałspołeczny jako czynnik różnicujący szanse rozwoju obszarów wiejskich. Próba weryfikacji koncepcji Wodcocka i Narayan na przykładzie woj. świętokrzyskiego, [w:] Dychotomiczny rozwój, op. cit.
• 7. Kamińska W., 2012, Wiejski rynek pracy w woj. świętokrzyskim na tle uwarunkowań demograficznych, [w:] Wiejskie rynki pracy – zasoby, aktywizacja, nowe struktury, W. Kamińska, K. Heffner (red.). Studia KPZK PAN, t. CXLV, Warszawa, s. 229-255.
• 8. Kiniorska I., 2012, Nierównościspołeczne w badaniach geograficznych na przykładzie woj. świętokrzyskiego, [w:] „Stare i nowe” problemy badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej, S. Sitek (red.). Polskie Towarzystwo Geograficzne Oddział Katowicki, Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec.
• 9. Kiniorska I., Brambert, P., 2016, Lokalny wymiar rozwoju obszarów wiejskich na przykładzie województwa świętokrzyskiego, [w:] „Stare i nowe”, op. cit.
• 10. Milanovic B., 2016, Global Inequality: a New Approach for the Age of Globalization. The Belknap Press of Harvard University, Cambridge, Massachusetts.
• 11. Nowak E., 2004, Metody klasyfikacji w badaniach geograficznych (analiza porównawcza). Akademia Świętokrzyska im. Jana Kochanowskiego w Kielcach, Bogucki Wyd. Naukowe, Kielce – Poznań, s. 63-74.
• 12. Łysoń P., 2007, Polityka rozwoju obszarów wiejskich w latach 2007/2013. Biuletyn KPZK PAN, z. 234, Warszawa.
• 13. Piketty T., 2001, Income Inequality in France 1901-1998. Center of Economic Policy Research, London.
• 14. Pikketty T., 2015, Ekonomia nierówności. Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa.
• 15. Rosner A., 2010, Przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich a dynamika przemian, [w:] Przestrzenne, społeczno- -ekonomiczne zróżnicowanie obszarów wiejskich w Polsce, M. Stanny, M. Drygas (red.). Problemy Rozwoju Wsi i Rolnictwa, IRWiR, PAN, Warszawa.
• 16. Rosner A., 2011, Zróżnicowanie przestrzenne obszarów wiejskich a pożądane kierunki ich rozwoju, [w:] Obszary wiejskie, wielofunkcyjność, migracje. Nowe wizje rozwoju, W. Kamińska, K. Heffner (red.). Studia KPZK PAN, t. CXXXIII, Warszawa.
• 17. Rosner A., Stanny M., 2007, Zróżnicowanie poziomu rozwoju gospodarczego obszarów wiejskich w Polsce, [w:] Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich a zróżnicowanie dynamiki przemian, A. Rosner (red.). IRWiR PAN, Warszawa.
• 18. Staszewska S., 2015, Rola wiedzy środowiskowej mieszkańców w procesie odnowy wsi, [w:] Edukacja i kapitał ludzki w rozwoju lokalnym i regionalnym. Studia Obszarów Wiejskich, t. 40, Komisja Obszarów Wiejskich, PTG, IGiPZ PAN, Warszawa.
• 19. Wójcik M., 2011, Geografia wsi – nowe wyzwania badawcze, [w:] Wieś jako przedmiot badań naukowych na początku XXI wieku. Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych, UW, s. 45-48.
• 20. Wójcik M., Tomczyk J., 2015, Nierówności w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego gmin wiejskich województwa łódzkiego. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica, 20.