Chrząszcze w soli

• Autorzy: Kłys Grzegorz , Ziarkiewicz Aleksandra , Przybyło Jerzy , Włodarczyk-Żurek Elżbieta

Warianty tytułu

EN

Beetles in rock salt

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kopalnia Soli „Wieliczka” jest obiektem sztucznie stworzonym przez człowieka, dawniej eksploatowanym, obecnie intensywnie odwiedzanym. Dzięki kopalni powstała nowa nisza ekologiczna, którą zaczęły zasiedlać troglofilne organizmy żywe. Jednymi z ciekawszych zwierząt żyjących w tej kopalni są chrząszcze Niptus hololeucus. Naturalnie występują w miejscach niezwiązanych z solnymi systemami podziemnymi, jednak zawleczone przystosowały się do troglobiontycznego trybu życia. Obecnie prowadzone badania ukierunkowane są m.in. na biologiczne i morfologiczne porównanie populacji troglofilnych z kopalni i żyjących poza nią. W tym celu przy pomocy pułapek Barbera pobierane są próby z 13 stanowisk z poziomów I-III. Wstępne wyniki pokazują znaczące zmiany liczebności chrząszczy znajdowanych w pułapkach, co może mieć związek z cyklem rozwojowym a także znaczne różnice związane z miejscem ulokowania pułapki.

EN

The „Wieliczka” Salt Mine is the place artificially created by man, formerly operated, now intensely visited. Owing to mine arise new ecological niche, which troglophiles living organisms to settled. One of the more interesting animals from this mine are the beetles Niptus hololeucus. They naturally occur in place unbound with salt underground systems but introduce adapt to troglobiontic lifestyle. The aim of current research is i.a. biological and morphological comparison troglophile and free-living populations. For this purpose, using Barber’s traps samples from 13 positions from the I-III level of the mine are collected. The preliminary results show significant changes in numbers of found beetles in traps, what may be related to the life cycle, and significant differences related to the location of the trap.

Słowa kluczowe

PL

Kopalnia Soli „Wieliczka”; troglokseny; troglofile; troglobionty; chrząszcz

EN

Wieliczka Salt Mine; trogloxene; troglophiles; troglobionts; beetles

• Wydawca: Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
• Czasopismo: Przegląd Solny
• Rocznik: 2018
• Tom: T. 14
• Strony: 145--147
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys.

Twórcy

autor

Kłys Grzegorz

• Uniwersytet Opolski, Samodzielna Katedra Biosystematyki, Oleska 22, 45-052 Opole, Poland

autor

Ziarkiewicz Aleksandra

• Uniwersytet Opolski, Samodzielna Katedra Biosystematyki, Oleska 22, 45-052 Opole, Poland

autor

Przybyło Jerzy

• Kopalnia Soli „Wieliczka” S.A. Wieliczka, Park Kingi 1, 32-020 Wieliczka

autor

Włodarczyk-Żurek Elżbieta

• Kopalnia Soli „Wieliczka” S.A. Wieliczka, Park Kingi 1, 32-020 Wieliczka

Bibliografia

• Baryła J. 2000. Organizmy żywe w jaskiniach polskich w: Jaskinie nr 3: 19-24. ”Szelerewicz”, Kraków.
• Borowski J. 1996. Część XIX. Chrząszcze - Coleoptera. Pustoszowate – Ptinidae. Klucze do Oznaczania Owadów Polski. 149: 42.
• Bukowski K. 2011. Badeńska sedymentacja salinarna na obszarze między Rybnikiem a Dębicą w świetle badań geochemicznych, izotopowych i radiometrycznych. Rozprawy Monografie nr 236, Wydawnictwa AGH, Kraków.
• Charkot J. 2014. Konie w służbie salinarnej. Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce tom XXIX. Muzeum Żup Krakowskich. Wieliczka.
• Dumnicka E. 2005. Stygofauna associated with spring fauna in southern Poland. Subterranean Biology 3: 29-36.
• Dumnicka E., Galas J., Koperski P. 2007. Benthic invertebrates in karst springs: does substratum or location define communities? International Review of Hydrobiology, 92: 452-464.
• Kłys G. 2004. Przyroda Podziemi Tarnogórskich. Pyrzowice-Sosnowiec PTG.
• Kłys G. 2008. Bats in the Tarnowskie Góry-Bytom mines. In: red. Kłys G., Wołoszyn B. W., Jagt -Yazykova E, Anna Kuśnierz A. Impact of environmental conditions on the choice of the hibernaculum by bats. Bytom, 30-45.
• Kłys G. 2013. Antropogeniczne podziemia jako miejsca zimowania nietoperzy Acta Geographica Silesiana. WNoZ UŚ , Sosnowiec, 13: 37-42.
• Kłys G., Kubisz D. 2017. Beetles (Coleoptera) in the Tarnowskie Góry-Bytom Subterranean System. Acta entomologica silesiana, 25: 1-5.
• Ponikowski A. 2008. Chrząszcze jaskiniowe (Coleoptera) z rodziny biegaczowatych (Carabidae) w rezerwacie Skorocice (Niecka Nidziańska). materiały pokonferencyjne „Społeczno-ekonomiczno- przyrodnicze aspekty zrównoważonego rozwoju”, Lublin, KUL, 1-7.
• Rejestr wycieków kopalnianych. Książka kontroli wycieków na poz. IIn, III, archiwum Działu Mierniczo Geologicznego Kopalni Soli „Wieliczka” S.A.
• Skubała P., Kłys G. 2002. Orbitid fauna (Acari: Orbatida) in the mine underground workings. [w:] red: Ignatowica S. Postępy polskiej akarologii. SGGW, 203-212.
• Skubała P., Kłys G. 2006. Fauna mechowców (Acari: Oribatida) w podziemnych chodnikach kopalnianych. 2006. Nauka w obiektywie. Uniwersytet Śląski, 12-13.
• Stępniewska Z, Goraj W, Wolińska A, Szafranek-Nakonieczna A., Banach. A, Górski A. 2018. Methanotrophicactivity of rockssurroundingbadeniansalts in the “Wieliczka” salt mine. CarpathianJournal of Earth and EnvironmentalSciences, 13(1): 107-119.
• Szymczakowski W. 1957. Catopidae (Coleoptera) des grottes dans les Sokole Góry pres de Częstochowa. Acta Zool. Cracov., Kraków, 1: 65-115.
• Zejszner L. 1843. Krótki opis historyczny, geologiczny i górniczy Wieliczki, Behra, Berlin.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).