Analiza strukturalno-kinematyczna kompleksu deformacji glacitektonicznych w strefie rowu Kleczewa (elewacja konińska, wschodnia wielkopolska)

• Autorzy: Włodarski W.

Warianty tytułu

Sructural and kinematic analysis of glaciotectonic deformation complex within Kleczew graben zone (Konin Elevation, Central Polish Lowland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza strukturalno-kinematyczna kompleksu deformacji glacitektonicznych, wyodrębniającego się jako osobne piętro strukturalne w strefie rowu Kleczewa (elewacja konińska). Analiza makrostrukturalna pozwoliła zdefiniować trzy podjednostki strukturalne A, B i C. Analiza strukturalno-kinematyczna mezostruktur wykazała znaczące różnice w rozwoju strukturalnym poszczególnych podjednostek. Podjednostkę strukturalną A reprezentują głównie fałdy i nasunięcia, rozwijające się w polu kompresji horyzontalnej przed czołem nasuwającego się lądolodu zlodowacenia Odry. Deformacjom podlegały głównie osady starsze od zlodowacenia Odry, tj. iły formacji poznańskiej miocenu górnego, węgle brunatne formacji poznańskiej miocenu środkowego a podrzędnie gliny T1 zlodowacenia południowopolskiego. Niewielki udział w deformacjach miały dolne partie serii glacifluwialnej z Jóźwina z fazy anaglacjalnej zlodowacenia Odry. Podjednostka strukturalna B obejmuje wyższe partie serii glacifluwialnej z Jóźwina, które przykrywają, a miejscami rozcinają erozyjnie, struktury podjednostki A. Osady podjednostki B są pocięte uskokami normalnymi powstałymi w efekcie pionowych przemieszczeń podścielających je struktur podjednostki A. Podjednostka strukturalna C jest reprezentowana głównie przez struktury wskazujące na ścinanie proste w płaszczyźnie (sub)horyzontalnej w warunkach subglacjalnych. Obejmuje ona glinę T2 zlodowacenia Odry oraz strefy kontaktu z podłożem. Pod względem mezostrukturalnym glina T2 reprezentuje melanż typu block in matrix. Podrzędną rolę w rozwoju strukturalnym podjednostki C odgrywała ekstensja horyzontalna w efekcie aktywizacji makrostruktur podłoża w trakcie rozpadu lądolodu zlodowacenia Odry.

EN

The complex of glaciotectonic deformations within Kleczew graben zone (Konin Elevation) is the object of present study. The analysis of macrostructures was the basis for definition of three structural sub-units A, B and C. Mesostructures were studied in detail within each of these sub-units. The structural sub-unit A is mainly represented by folds and thrusts produced by horizontal compression in front of advanced Odranian ice-sheet. These structures developed mainly within the Upper Miocene Poznań Formation clays, the Middle Miocene Poznań Formation brown coals and the South Polish glacial tills. The structural sub-unit B is composed of the glaciofluvial series from Jóźwin of the Odranian Glaciation, which cover discordantly deformed sediments of the sub-unit A. The sediments of the sub-unit B are dissected by lot of normal faults and high angle reverse faults. These structures were produced by horizontal extension related to vertical uplift of structures of sub-unit A. The structural sub-unit C is represented mainly by glacial till T2 of the Odranian Glaciation and contact zone between this till and the older sediments. The style of deformation of these sediments shows (sub)horizontal simple shearing under subglacial conditions. Within the complex of glaciotectonic deformations, the horizontal extension was the youngest deformation event produced by vertical uplift of the basement during decaying of the Odranian ice-sheet.

Słowa kluczowe

PL

geologia strukturalna; glacitektonika; zlodowacenie Odry; elewacja konińska

EN

structural geology; glaciotectonics; Odranian Glaciation; Konin Elevation

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Prace Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2009
• Tom: T. 194
• Strony: 75--100
• Opis fizyczny: Bibliogr. 41 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Włodarski W.

• Instytut Geologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, ul. Maków Polnych 16, 61-686 Poznań

Bibliografia

• 1. ALEKSANDROWSKI P., 1989 - Geologia strukturalna płaszczowiny magurskiej w rejonie Babiej Góry. Stud. Geol. Pol., 96.
• 2. ARBOLEYA M.L., ENGELDER T., 1995 - Concentrated slip zones with subsidiary shears: their development on three scales in the Cerro Brass fault zone, Appalachian valley and ridge. J. Struct. Geol., 17: 519-532.
• 3. BOYER S.E., ELLIOTT D., 1982 - Thrust systems. Am. Ass. Petrol. Geol. Bull., 66: 1196-1230.
• 4. BRODZIKOWSKI K., 1982 - Deformacje osadów nieskonsolidowanych na obszarach niżowych zlodowaceń plejstoceńskich na przykładzie Polski SW. Acta Uniw. Wratisl., 574: 1-87.
• 5. COWAN D.S., 1985 - Structural styles in Mesozoic and Cenozoic melanges in the western Cordillera of North America. Geol. Soc. Amer. Bull., 96: 451-462.
• 6. DADLEZ R., 1998 - Epikontynentalne baseny sedymentacyjne w Polsce od dewonu po kredę - zależności rozwoju od budowy skorupy krystalicznej. Pr. Państw. Inst. Geol., 165: 17-30.
• 7. DADLEZ R., JAROSZEWSKI W., 1994 - Tektonika. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• 8. DAVIS G.H., BUMP A.P., GARCIA P.E., AHLGREN S.G., 2000 - Conjugate Riedel deformation band shear zones. J. Struct. Geol., 22: 169-190.
• 9. DUNNE W.M., HANCOCK P.L., 1994 - Paleostress analysis of small-scale brittle structures. W: Continental deformation (red. P.L. Hancock): 101-120. Pergamon Press Ltd, Oxford.
• 10. GRAD M., GUTERCH A., 2006 - Sejsmiczne modele struktury skorupy ziemskiej strefy szwu transeuropejskiego (TESZ) w północno-zachodniej i centralnej Polsce. Pr. Państw. Inst. Geol., 1 88: 26-41.
• 11. GUTERCH A., GRAD M., 2000 - Nowe sejsmiczne modele skorupy ziemskiej w strefie transeuropejskiego szwu w zachodniej Polsce. W: Geologia i ochrona środowiska Wielkopolski. Przewodnik 71 Zjazdu PTG (red. J. Skoczylas, J. Biernacka): 7-24. Wyd. Bogucki, Poznań.
• 12. HAFNER W., 1951 - Stress distribution and faulting. Geol. Soc. Am. Bull., 62: 373-398.
• 13. HANCOCK P.L., 1985 - Brittle microtectonics: principles and practice. J. Struct. Geol., 7: 4374-57.
• 14. HERBST P., NEUBAUER F., 2000 - The Pasterze glacier, Austria: an analogue of an extensional allochton. W: Deformation of glacial materials. (red. A.J. Maltman i in.). Geol. Soc. London Sp. Publ., 176: 159-168.
• 15. JAROSZEWSKI W., 1980 - Tektonika uskoków i fałdów. Wyd. Geol., Warszawa.
• 16. JOHNSON A.M., 1995 - Orientations of faults determined by premonitory shear zones. Tectonophysics, 47: 61-238.
• 17. KLATKOWA H., 1993 - Uwagi o strukturach glacistatycznych i ich morfologicznym wyrazie w strefie zlodowacenia warciańskiego Polski środkowej i zachodniej. Acta Geogr. Lodz., 5: 141-164.
• 18. KOKKALAS S., XYPOLIAS P., KOUKOUVELAS I.K., DOUTSOS T., 2003 - Relationships between folding and fracturing in orogenic belts: examples from the Rhenohercynian zone (Germany) and the external Hellenides (Greece). Geol. Carpathica, 54: 153-162.
• 19. KRYGOWSKI B., 1952 - Zagadnienie czwartorzędu i podłoża środkowej części Niziny Wielkopolskiej. Biul. Inst. Geol., 66: 189-217.
• 20. KSIĄŻKIEWICZ M., 1968 - Spostrzeżenia nad rozwojem ciosu w Karpatach fliszowych. Ann. Soc. Geol. Pol., 38: 335-384.
• 21. KUSKY T.M., BRADLEY D.C., 1999 - Kinematic analysis of melange fabric: examples and applications from the McHugh Complex, Kenai Peninsula, Alaska. J. Struct. Geol., 21: 1773-1796.
• 22. MAREK S., 1977 - Budowa geologiczna wschodniej części niecki mogileńsko-łódzkiej (strefa Gopło-Ponętów-Pabianice). Pr. Inst. Geol., 80.
• 23. MARTINSEN O.J., BAKKEN B., 1990 - Extensional and compressional zones in slumps and slides in the Namurian of County Clare, Ireland. J. Geol. Soc., 147: 153-164.
• 24. MASTELLA L., 1988 - Budowa i ewolucja strukturalna okna tektonicznego Mszany Dolnej, Polskie Karpaty Zewnętrzne. Ann. Soc. Geol. Pol., 58: 53-173.
• 25. PRICE N.J., COSGROVE J.W., 1990 - Analysis of geological structures. Cambridge University Press, Cambridge.
• 26. RAUCH M., 2003 - Nasunięcia schodkowe w płaszczowinie śląskiej (rejon doliny Dunajca). Mat. VI Karpackich Warsztatów Tektonicznych, Kraków: 25-27.
• 27. RAYMOND L.A., 1984 - Classification of melanges. W: Melanges: Their nature, origin and significance (red. L.A. Raymond). Geol. Soc. Am. Sp. Paper, 198: 7-20.
• 28. RECHES Z., 1983 - Faulting of rocks in tree-dimensional strain fields. II. Theoretical analysis. Tectonophysics, 95: 133-156.
• 29. ROTNICKI K., 1976 - The theoretical basis for and a model of the origin of glacitectonic deformations. Quaest. Geogr., 3: 103-139.
• 30. STANKOWSKI W., 2000 - Kenozoik okolic Konina. Wycieczka A. W: Geologia i ochrona środowiska Wielkopolski. Przewodnik 71 Zjazdu PTG (red. J. Skoczylas, J. Biernacka): 97-102. Wyd. Bogucki, Poznań.
• 31. STANKOWSKI W., KRZYSZKOWSKI D., 1991 – Stratygrafia czwartorzędu okolic Konina. W: Przemiany środowiska geograficznego obszaru Konin-Turek (red. W. Stankowski): 11-31. Wyd. UAM, Poznań.
• 32. STEC K., SIATA R., 1999 - Związek wstrząsów sejsmicznych z tektoniką w KWB Bełchatów. Materiały konferencji: „Młodoalpejski rów Kleszczowa: rozwój i uwarunkowania w tektonice regionu”: 129-133.
• 33. SWANSON M.T., 1988 - Pseudotachylyte-bearing strike-slip duplex structures in the Fort Foster Brittle Zone, S. Maine. J. Struct. Geol., 10: 813-828.
• 34. SWANSON M.T., 2005 - Geometry and kinematics of adhesive wear in brittle strike-slip fault zones. J. Struct. Geol., 27:871-887.
• 35. TCHALENKOJ.S., 1970 - Similarities between shear zones of different magnitudes. Geol. Soc. Am. Bull., 81: 1625-1640.
• 36. TOKARSKI A.K., 1975 - Structural analysis of the Magura Unit between Krościenko and Zabrzeż. Ann. Soc. Geol. Pol., 45: 327-359.
• 37. WIDERA M., 1998 - Ewolucja paleomorfologiczna i paleotektoniczna elewacji konińskiej. Geologos, 3: 55-102.
• 38. WŁODARSKI W., 2000 - Litologia, stratygrafia i glacitektonika dolnego i środkowego czwartorzędu. W: Geologia i ochrona środowiska Wielkopolski. Przewodnik 71 Zjazdu PTG (red. J. Skoczylas, J. Biernacka): 112-121. Wyd. Bogucki, Poznań.
• 39. WŁODARSKI W., 2003 - Style synsedymentacyjnej deformacji morenowych glin szarych w rejonie Konina. [Rozpr. doktor.]. Arch. Inst. Geol. UAM, Poznań.
• 40. WŁODARSKI W., JASKULSKI M., 2009 - Złożone układy struktur nieciągłych w kemach z wyciśniętym jądrem na wybranych przykładach. Implikacje paleośrodowiskowe. Pr. Państw. Inst. Geol., 194: 101-118. (w tym tomie)
• 41. ZABIELSKI R., GAŁĄZKA D., 2004 - Skład petrograficzny materiału szkieletowego glin lodowcowych rejonu Konina. W: Gliny morenowe. Typy genetyczne i środowiska depozycji. Przewodnik wycieczek terenowych (red. W. Wysota): 85-91. Wyd. UMK, Toruń.