Transeuropejska droga wodna przez Polesie a kwestia jego osuszenia w II Rzeczpospolitej

• Autorzy: Łotysz S.

Identyfikatory

DOI

10.4467/0023589XKHNT.18.001.9454

Warianty tytułu

EN

The trans-European waterway through Poland and the question of reclaiming the Polesie marshes in the interwar period

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The reclamation of the Pinsk marshes, as envisaged in interwar Poland, was one of the most ambitious national investment projects of the era. The plan was closely linked with the concept of a trans-European waterway running through Polesie, that was also being contemplated around that time. The latter project was embedded in a larger discussion about Poland’s inland navigation. Eventually, neither of these projects were finalized or even begun, before the second world war broke out. This paper analyses the discourse that took place on both issues, with a particular focus on their inevitable intersection. While describing the political background of this discourse, the article reconsiders the role of the engineers as the principal, sometimes overlooked, players in these processes. This research was supported by the National Science Centre, Poland, Grant No. 2015/19/B/HS3/03553

Słowa kluczowe

PL

drogi wodne; żegluga śródlądowa; melioracje rolne; II Rzeczpospolita

EN

waterways; inland navigation; land reclamation; II Republic of Poland

• Wydawca: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
• Czasopismo: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Rocznik: 2018
• Tom: R. 63, nr 1
• Strony: 7--37
• Opis fizyczny: Bibliogr. 37 poz., 2 mapy

Twórcy

autor

Łotysz S.

• Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów PAN

Bibliografia

• Prasa
• „Czasopismo Techniczne” 1926, 1931, 1932
• „Głos Polski” 1926
• „Goniec Nadwiślański” 1926
• „Gospodarka Wodna” 1936, 1937
• „Ilustrowany Kurier Codzienny” 1926
• „Inżynieria Rolna” 1928
• „Prace Instytutu Badania Stanu Gospodarczego Ziem Wschodnich” 1927
• „Przegląd Geograficzny” 1931
• „Przegląd Techniczny” 1908, 1919, 1924, 1927
• „Republika” 1923
• „Roboty Publiczne” 1919
• „Robotnik” 1926
• Dokumenty drukowane
• Dziennik urzędowy Ministerstwa spraw wewnętrznych, 1925, poz.161, s. 33.
• Dziennik urzędowy Ministerstwa spraw wewnętrznych, 1923, poz. 158, s. 20.
• Liga Narodów. Komisja Doradcza i Techniczna Komunikacji i Tranzytu: Sprawozdanie komitetu ekspertów przedłożone rządowi polskiemu przez Ligę Narodów o programie budowy dróg wodnych w Polsce, wykorzystaniu ujść morskich i dróg dojazdowych do nich dla przewozu węgla, oraz o osuszeniu bagien poleskich, Warszawa 1928.
• Ministerstwo Robót Publicznych do Marszałka Sejmu Ustawodawczego RP, Druk nr 404, Zał. 2, 19 kwietnia 1919 r.
• Sejm Ustawodawczy Rzeczypospolitej Polskiej: Sprawozdanie połączonych komisji robót publicznych i wodnej o przedłożeniu Rządu w przedmiocie budowy dróg wodnych, 1919, Druk nr 639.
• Sprawozdanie stenograficzne z 21 posiedzenia Sejmu Ustawodawczego z dnia 29 marca 1919 r.
• Sprawozdanie stenograficzne z 66 posiedzenia Sejmu Ustawodawczego z dnia 9 lipca 1919 r.
• Ustawa z dnia 9 lipca 1919 roku o budowie kanałów żeglownych, tudzież regulacji rzek żeglownych i spławnych, Dz.Pr.P.P. 1919 nr 59 poz. 356.
• Ustawa z dnia 31 lipca 1924 r. zmieniająca niektóre postanowienia ustawy z dnia 9 lipca 1919 r. o budowie kanałów żeglownych, tudzież regulacji rzek żeglownych i spławnych, Dz. U. nr 79, poz. 768.
• Opracowania
• J. Bund: Rozwój kolejnictwa małopolskiego w okresie 80-lecia (1850-1930), działalności Krakowskiej Izby Przemysłowo-Handlowej oraz przebieg starań o wykonanie Ustawy Koerberowskiej o budowie dróg wodnych, Kraków 1930.
• P. Ehlers: Binnenwasserstraßen des Ostens : mit einem Längenschnitt und einer farbigen Karte, Danzig 1917.
• P. Ehlers: Die Wasserstraße Danzig-Ukraine, Danzig 1918.
• J. Goclon: Ustrój Rady Ministrów, ministerstw i system kontroli resortowej w Polsce w latach 1918-1928, „Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis” t. 2:2013 nr 1.
• L. Gondek: Wywiad polski w Trzeciej Rzeszy 1933-1939 : zarys struktury, taktyki i efektów obronnego działania, Warszawa 1982.
• K. Grünberg, B. Sprengel: Trudne sąsiedztwo : stosunki polsko-ukraińskie w X-XX wieku, Warszawa 2005.
• R. Ingarden: Skutek gospodarczy projektowanych w Królestwie Kongresowem kanałów żeglownych, Kraków 1920.
• R. Ingarden: Rzeki i kanały żeglowne w b. trzech zaborach i znaczenie ich gospodarcze dla Polski, Warszawa 1921.
• J. Lipkowski, T. Tillinger: Memorjał finansowy, techniczny i ekonomiczny dołączony do podania o zatwierdzenie Statutów Spółki Akcyjnej „Kanał Węglowy Śląsk-Gdańsk” z odnogami do Warszawy i do Poznania, Warszawa 1921.
• J. Niezbrzycki: Polesie: opis wojskowo-geograficzny i studjum terenu, Warszawa 1930.
• T. Tillinger: Baltiysko-Chernomorskiy morskoy kanal, Sankt-Peterburg 1908.
• S. Turczynowicz, T. Tillinger: Konieczność budowy drogi wodnej przez Polesie i osuszania go celem połączenia zachodnich centrów przemysłowych ze źródłami surowców środkowej i wschodniej Europy, Warszawa 1925.
• S. Turczynowicz, T. Tillinger: The transeuropean waterway through Poland : by way of Polesie - its natural gate - and the necessity of draining that territory, Warszawa 1925.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).