The material culture of a the housing in the Netherlands and the close end of the „Golden Age”

• Autorzy: Wojtkun G.

Identyfikatory

DOI

10.21005/pif.2016.27.E-06

Warianty tytułu

PL

Niderlandzka kultura materialna a mieszkalnictwo do schyłku „Złotego Wieku”

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

This article attempts to outline the historical background of the development of material culture in the Netherlands until the end of the „Golden Age”, in particular relating to housing. The contemporary Dutch building art enjoyed in Europe general recognition similarly like rustic patterns of Renaissance architecture and Mannerism as well. All this has had a profound influence on the development of the Dutch housing not only during the industrial revolution, but even in the era of the formation of the Modern Movement in architecture.

PL

W niniejszym artykule starano się nakreślić tło historyczne rozwoju kultury materialnej w Niderlandach do schyłku „Złotego Wieku”, a w szczególności w odniesieniu do mieszkalnictwa. Ówczesna niderlandzka sztuka budowlana cieszyła się w Europie powszechnym uznaniem podobnie jak tamtejsze wzory architektury manierystycznej i renesansowej. Wszystko to wywarło przemożny wpływ na rozwój niderlandzkiego mieszkalnictwa nie tylko w okresie rewolucji przemysłowej lecz nawet w epoce kształtowania się Ruchu Nowoczesnego w architekturze.

Słowa kluczowe

EN

architecture of tenement house; castle; Dutch mannerism; houses built on stilts; oblique windmill; preying on poor; armenjagers; terp; yard; hofjes

PL

architektura kamienicy mieszczańskiej; domostwa na palach; kasztel; niderlandzki manieryzm; podwórka; hofjes; polujący na biednych; armenjagers; skośny wiatrak; terp

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 27
• Strony: 293--328
• Opis fizyczny: Bibliogr. 43 poz., rys.

Twórcy

autor

Wojtkun G.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Budownictwa i Architektury, Katedra Mieszkalnictwa i Podstaw Techniczno-Ekonomicznych Architektury

Bibliografia

• [1] Adolf en Catharina Croeser aan de Oude Delft, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/ commons/c/ce/Jan_Steen_-_Adolf_en_Catharina_Croeser_aan_de_Oude_Delft_1655.jpg, dostęp/access 2016-10-03.
• [2] Afbeeldingen en kaarten. Watersnood 1916, koeien onderdak in Grote Kerk, http://waterlandsarchief.nl/images/stories2013/Doen-en-leren/watersnood1916/edam1916-nu/WAT003001274a.jpg, dostęp/access 2016-10-02.
• [3] Armenjagers in de 18e eeuw, https://stichting-ijsselacademie.mijnstadmijndorp.nl/files/storyimages/zwerver_akattchiau.jpg, dostęp/access 2016-08-27.
• [4] Armenzorg en nabuurschap – De armvoogdij Muggenbeet, https://stichtingijsselacademie.mijnstadmijndorp.nl/files/story-images/muggenbeet6.jpg, dostęp/access 2016-04-15.
• [5] Balicki J., Bogucka M., Historia Holandii, wyd. 2, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1989, ISBN 83–04–03025–X.
• [6] Bezembinder L., Terpen en wierden, Hogebeintum, https://verhaal140.wordpress.com/2012/12/05/hogebeintum, dostęp/access 2016-05-10.
• [7] Binnen plein ran’t Kasteel 1730, http://www.kastelen.nl/kasteel-beeldbank.php?id=314, dostęp/access 2016-10-07.
• [8] Boxer C. R., Morskie imperium Holandii, Gdańsk, Wydawnictwo Morskie, 1980, ISBN 83–215–3233–0.
• [9] De geschiedenis van de gilden van Rotterdam, http://www.engelfriet.net/Alie/Hans/gilden.htm, dostęp/access 2016-08-27.
• [10] Dobrowolski M., Fuggerei – wizja renesansowego bogacza, http://pulshistorii.pb.pl/4175090,65739,fuggerei-wizja-renesansowego-bogacza, dostęp/access 2016-01-07.
• [11] Dutch Arts. Architecture in the Netherlands, Department of the Dutch Ministry of Cultural Affairs, 1991, The Netherlands.
• [12] Edam met Volendam, http://waterlandsarchief.nl/images/stories2013/Doen-en-leren/ watersnood1916/edam1916-nu/Vo_Jozef1916-WAT003006164.jpg, dostęp/access 2016-10-02.
• [13] Een plaggenhut in het open veld, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=urn:gvn:SFA03:SFA022007797&role=image&size=variable, dostęp/access 2016-04-24.
• [14] Fotolibra, http://gb.fotolibra.com/images/previews/1269657-drawing-showing-architecturaltransition-of-styles-of-dutch-houses-in-amsterdam-from-1500-1620.jpeg, dostęp/access 2016-10-03.
• [15] Foto’s en tekeningen van Kasteel Zwanenburg in Gendringen, http://www.kastelen.nl/kasteelbeeldbank.php?id=862&prov=6, dostęp/access 2016-10-07.
• [16] Geschiedenis van de heipaal (3), http://www.ab-fab.nl/afbeeldingen/heistelling%20oud.jpg?quality=75&maxwidth=311, dostęp/access 2016-10-10.
• [17] Gołębiewski Ł., Wódka, Ożarów Mazowiecki, Wydawnictwo Olesiejuk, 2015, ISBN 978–83–274–3995–6.
• [18] Herbert Z., Martwa natura z wędzidłem, Warszawa, Wydawnictwo Fundacja Zeszyty Literackie, 2003, ISBN 83–917979–4–5.
• [19] Het heien van de fundering, http://www.penterbak.nl/amsterdamblad02.html, dostęp/access 2016-05-16.
• [20] Het Hofje van Hoogelande, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cd/Het_Hofje_van_Hoogelande.jpg, dostęp/access 2016-08-27.
• [21] Het „Oude Spijker” of „Dullert Spijker” te Arnhem, http://igem.adlibsoft.com/wwwopacx/wwwopac.ashx?command=getcontent&server=images&value=mma%5c2004-1_GM-03393.jpg, dostęp/access 2016-10-10.
• [22] Huisman K., Terpen in Friesland – Een inleiding, Bornmeer, 2014, ISBN 978–90–5615–324–3.
• [23] Kasteel Helmond in Helmond, http://www.kastelen.nl/kasteel-beeldbank.php?id=314, dostęp/access 2016-10-07.
• [24] Landarbeidster uit Rolde in Drentse streekdracht, https://s-media-cacheak0.pinimg.com/564x/a0/5e/1b/a05e1ba31b980d1ec60e84f57fcd9b7b.jpg, dostęp/access 2016-04-24.
• [25] Majewski J. S., Diamentowa Antwerpia, Ale historia, 2016, Nr 37 (243), Warszawa.
• [26] Marchlewski W., Mennonici w Polsce (o powstaniu społeczności Mennonitów Wymyśla Nowego), Etnografia Polska, 1986, t. XXX, z. 2, PL ISSN 0071–1861.
• [27] Meer schatten van Waterland, http://waterlandsarchief.nl/images/stories2013/Doen-enleren/schatkaart/regio_wat/WAT001021955.jpg, dostęp/access 2016-06-15.
• [28] Mijn land in de kering, http://www.dbnl.org/tekst/isac002mijn01_01/isac002mijn01_01_0002.php, dostęp/access 2016-08-29.
• [29] Napierała P., Simon van Slingelandt (1664–1736). Ostatnia szansa Holandii, Kraków, Wydawnictwo Libron – Filip Lohner, 2012, ISBN 978–83–62196–37–1.
• [30] Nübel O., Die Fuggerei, 11. Auflage, Augsburg, Pröll–Druck u. Verlag, 2000.
• [31] Opracowanie własne na podstawie – http://www.ebedejong.nl/molen/boktjasker01.jpg, dostęp/access 2016-10-01. Boktjasker, http://www.ebedejong.nl/tjasker.htm, dostęp/access 2016-10-01.
• [32] Opracowanie własne na podstawie – http://www.ebedejong.nl/molen/paaltjasker01.jpg, dostęp/access 2016-10-01. Paaltjasker, http://www.ebedejong.nl/tjasker.htm, dostęp/access 2016-10-01.
• [33] Overy P., De Stijl, Warszawa, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1979, ISBN 83–221–0070–1.
• [34] Paintingstar. Fine art online store, http://www.paintingstar.com/item-woman-hands-overmoney-to-her-servant-s128030.html, dostęp/access 2016-10-10.
• [35] Pieter De Hooch, http://www.rivagedeboheme.fr/pages/arts/peinture-17e-siecle/pieter-dehooch.html, dostęp/access 2016-10-10.
• [36] Potkowski E., Heretycy i Inkwizytorzy, Warszawa, Bellona, 2011, ISBN 9788311121430.
• [37] Rasmussen S. E., Odczuwanie architektury, Warszawa, Wydawnictwo Murator, 1999, ISBN 83–904692–9–4.
• [38] Schönau B., Mittendrin ausgeschlossen, Zeit Online, http://www.zeit.de/2016/14/venedigvirtel-ghetto-juedische-gemeinde-faschismus-italien, dostęp/access 2016-06-16.
• [39] Terp, http://www.joostdevree.nl/bouwkunde2/jpgt/terp_01b_zeer_groot_waterbodem_inspectie_leefomgeving_en_transport.jpg, dostęp/access 2016-04-21.
• [40] Terps, http://www.ecomare.nl/en/encyclopedia/regions/landforms/landscape-elements/terpen/dostęp/access 2016-05-30.
• [41] Van vamele tot wamel, http://vanvameletotwamel.nl/wp-content/uploads/2012/02/100250-2-orig.jpg, dostęp/access 2016-10-05.
• [42] Zumthor P., Życie codzienne w Holandii w czasach Rembrandta, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1965.
• [43] Ziemba A., Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380–1500. Sztuka dworu burgundzkiego oraz miast niderlandzkich, t. 1., Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008, ISBN 978–83–235–0443–6.