The role of useful plants in mountain meadow-pasture communities from molinio-arhenatheretea class

• Autorzy: Paszkiewicz-Jasińska A. , Kopacz M. , Kurnicki R.

Warianty tytułu

PL

Rola roślin użytkowych w górskich zbiorowiskach łąkowopastwiskowych z klasy molinio-arhenatheretea

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The aim of this study was to analyze the species composition of seven communities of mountain grasslands selected in the Kłodzko County, with regard to the presence of useful plants, whose share largely determines the possibilities of their use, mainly as a fodder for ruminants, as a natural place for obtaining pollen and nectar for Apidae, as well as the base of medicinal, edible or of potential culinary importance plants. The analysis was based on 221 phytosociological relevés completed with Braun-Blanquet’s method in the years 2009-2013. Results of the research show that the majority of distinguished communities was characterized by a good utility value number of the sward (UVN=6.1-7.2), with the exception of Angelico-Cirsietum oleracei association (UVN=3.8), significant share of plant species valuable for fodder, plants with medicinal properties, edible for humans and melliferous plants (providing pollen and nectar).

PL

Celem pracy była analiza składu gatunkowego siedmiu zbiorowisk górskich użytów zielonych wyróżnionych w powiecie kłodzkim, pod kątem obecności roślin użykowych, których udział w znacznym stopniu decyduje o możliwościach ich wykorzystania, głównie jako źródła paszy dla zwierząt przeżuwających, jako naturalnego miejsca pozyskiwania pyłków pszczelich i nektaru dla owadów z rodziny pszczołowatych, a także bazy roślin leczniczych oraz jadalnych lub o potencjalnym znaczeniu kulinarnym. Bazę do przeprowadzonej analizy stanowiło 221 zdjęć fitosocjologicznych wykonanych metodą Braun-Blanqueta w latach 2009-2013. Z przeprowadzonych badań wynika, że większość wyróżnionych zbiorowisk charakteryzowała się dobrą wartością użytkową runi (Lwu=6,1-7,2), z wyjątkiem zespołu Angelico-Cirsietum oleracei (Lwu=3,8), znacznym udziałem gatunków roślin wartościowych paszowo, roślin o właściwościach leczniczych, jadalnych dla ludzi oraz roślin pożytkowych (pyłkodajnych i nektarodajnych).

Słowa kluczowe

EN

mountain meadow-pasture communities; Kłodzko County; edible plants for humans; medicinal plant; melliferous plant; plant providing pollen; plant providing nectar; utility value

PL

górskie zbiorowiska łąkowo-pastwiskowe; powiat kłodzki; roślina jadalna; człowiek; roślina lecznicza; roślina pożytkowa; roślina pyłkodajna; roślina nektarodajna; wartość użytkowa

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Poznański Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 63, nr 3
• Strony: 50--55
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz., tab.

Twórcy

autor

Paszkiewicz-Jasińska A.

• Institute of Technology and Life Sciences, Lower Silesia Research Centre in Wrocław ul. Heleny Motykówny 7; 51-209 Wrocław, Poland

autor

Kopacz M.

• AGH University of Science and Technology, Faculty of Mining Surveying and Environmental Engineering Department of Environmental Management and Protection al. A. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland

autor

Kurnicki R.

• Institute of Technology and Life Sciences, Małopolska Research Centre in Kraków ul. Ułanów 21B, 31-450 Kraków, Poland

Bibliografia

• [1] Antkowiak L.: Rośliny lecznicze. Wydaw. AR, Poznań, 1998.
• [2] Brągiel P., Trąba Cz.: Flora łąk Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki w Odrzechowej objętych programem rolnośrodowiskowym. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2013, 1(41), 15-30.
• [3] Dąbkowska T.: Charakterystyka wybranych gatunków ziół i chwastów użytków zielonych. Trwałe użytki zielone w gospodarstwach ekologicznych, Ser. Rolnictwo ekologiczne. J. Tyburski (red.), 2013, 85-114.
• [4] Dradrach A., Gawędzki J., Gierula A., Sokolska D., Wolski K.: Zmiany florystyczne na odłogowanych użytkach zielonych w Sudetach na przykładzie Łużyc koło Dusznik. Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich PAN, 2007, 54, 149-156.
• [5] Falkowski M., Kukułka I., Kozłowski S.: Właściwości chemiczne roślin łąkowych. Wydaw. AR Poznań, 2000.
• [6] Filipek J.: Projekt klasyfikacji roślin łąkowych i pastwiskowych na podstawie liczb wartości użytkowej. Postępy Nauk Rolniczych, 1973, 4, 59-68.
• [7] Gawęda H., Ralska M.: Rola ziół w zaopatrzeniu zwierząt w składniki mineralne i elementy śladowe. Roczniki Nauk Rolniczych, Ser. B., 1965, 85, 1, 135-157.
• [8] Grynia M., Kryszak A.: Wartość gospodarcza sudeckich łąk w okolicy Karpacza. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Wydział Nauk Rolniczych i Leśnych, 1999, 87, 27-31.
• [9] Grzelak M., Gaweł E., Janyszek M., Wrońska-Pilarek D., Janyszek S., Murawski M., Runowski S., Knioła A.: Nature and fodder value of grass-sedge communities the Noteć valley in the Natura 2000 area. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, 2017, 62(3), 135-140.
• [10] Klarzyńska A., Kryszak A.: Useful plants in grassland communities of river valleys in Wielkopolska. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, 2016, 61(3), 224-228.
• [11] Kołtowski Z.: Wielki atlas roślin miododajnych. Przedsiębiorstwo Wydaw. Rzeczpospolita S.A., 2006.
• [12] Kopacz M.: Funkcje trwałych użytków zielonych na obszarach górskich w kontekście zmian prawno-gospodarczych. Łąkarstwo w Polsce, 2015, 18, 129-143.
• [13] Kopacz M.: Skutki zmian w zakresie wykorzystania trwałych użytków zielonych w obszarach karpackich. Łąkarstwo w Polsce, 2017, 20, 93-106.
• [14] Kostuch R.: Floristic diversity of grassland – advantages and disadvantages for livestock. Grassland Science in Europe, 1996, 2, 87-92.
• [15] Kostuch R.: Przyczyny występowania różnorodności florystycznej ekosystemów trawiastych, Annales UMSC, Sec. E, 1995, 50, 4, 23-32.
• [16] Kozłowski S., Swędrzyński A.: Łąki ziołowe w aspekcie paszowym i krajobrazowym. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 1996, 442, 269-276.
• [17] Kryszak. A., Kryszak J., Strychalska A.: Natural and use value of meadow communities of mountain and lowland regions. Grassland Science in Europe, 2011, 16, 490-492.
• [18] Lipiński M.: Pożytki pszczele. Zapylanie i miododajność roślin. PWRiL, Warszawa, 2010.
• [19] Łuczaj Ł.: Dzikie rośliny jadalne używane w okresach niedoboru żywności we wschodniej części Karpat (powiat Krosno, Sanok, Lesno, Nadwórno, Kosów i Kołomyje) według ankiety szkolnej z 1934 roku. W: Dzikie rośliny jadalne - zapomniany potencjał przyrody. Pr. zbior. Ł. Łuczaj (red.), Mater. Konf. Przemyśl-Bolestraszyce, Arboretum Bolestraszyce, 2008, 11, 161-181.
• [20] Łuczaj Ł.: Dzikie rośliny jadalne. Przewodnik survivalowy. Chemigrafia, Krosno, 2004.
• [21] Łuczaj Ł.: Polska, Włochy, Japonia i Ameryka, czyli kilka kulturowych porównań dotyczących użytkowania kulinarnego dzikich roślin. W: Dzikie rośliny jadalne - zapomniany potencjał przyrody. Pr. zbior. Ł. Łuczaj (red.), Mat. Konf. PrzemyślBolestraszyce, Arboretum Bolestraszyce, 2008, 11, 5-12.
• [22] Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A, Zając M.: Flowering plants and pteridophytes of Poland - A checklist. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków, 2002.
• [23] Nadolna L., Fatyga J., Żyszkowska M., Paszkiewicz-Jasińska A.: Limited utilization impact on productivity and floristic diversity of grasslands in the Sudeten mountains. Grassland Science in Europe, 2008, 13, 995-997.
• [24] Paszkiewicz-Jasińska A., Helis M.: Floristic diversity of meadow and pasture communities located in the Kłodzko County compared with the environmental factors. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, 2016, 61(4), 101-109.
• [25] Paszkiewicz-Jasińska A., Nadolna L.: Zbiorowiska łąkowe w powiecie wałbrzyskim – możliwości ich ochrony w ramach pakietów przyrodniczych Programu rolnośrodowiskowego. WodaŚrodowisko-Obszary Wiejskie, 2013, 13, 1(41), 115-128.
• [26] Paszkiewicz-Jasińska A., Steinhoff-Wrześniewska A.: Natural and utility values of meadow communities of the order Arrhenatheretalia in Wałbrzych County in relation to habitat conditions. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, 2015, 60(4), 55-60.
• [27] Pawłowski B.: Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania. W: Szata roślinna Polski. T. 1. W. Szafer, K. Zarzycki (red.), PWN, Warszawa, 1972, 237-269.
• [28] Radkowska I.: Wykorzystanie ziół i fitogenicznych dodatków paszowych w żywieniu zwierząt gospodarskich. Wiadomości Zootechniczne, 2013, 51, 4, 117-124.
• [29] Rutkowski L.: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wydaw. PWN, Warszawa, 2008.
• [30] Szot-Radziejewska E.: Dziko rosnące rośliny jadalne na Kielecczyźnie w XIX i XX wieku w świetle źródeł etnograficznych. W: Dzikie rośliny jadalne - zapomniany potencjał przyrody. Pr. zbior. Ł. Łuczaj (red.), Mater. Konf. PrzemyślBolestraszyce, Arboretum Bolestraszyce, 2008, 11, 133-150.
• [31] Trzaskoś M., Szydłowska J., Stelmaszyk A.: Zioła w zbiorowiskach śródleśnych łąk w aspekcie użytkowym i krajobrazowym, Annales UMSC, Sec. E, 2006, 61, 319-331.
• [32] Twardy S., Kopacz M.: Funkcje trwałych użytków zielonych w obszarach górskich. Studium nad rolnośrodowiskowym znaczeniem TUZ na podstawie badań w zlewni górnego Dunajca oraz potoku Grajcarek. Rozprawy Naukowe i Monografie nr 39, Wydawnictwo ITP, Falenty, 2015.
• [33] Wasilewski Z.: Ocena składu botanicznego i jakości spasanych runi w trzech grupach siedlisk. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, 2012, 57(4), 172-176.
• [34] Wyrwa I., Wilkaniec Z.: Rośliny pyłko- i nektarodajne zespołów łąkowych oraz leśnych i zaroślowych doliny Noteci. Rocz. AR Poznań 240, Zoot. 45, 1994, 156-161.
• [35] Żyszkowska M., Paszkiewicz-Jasińska A.: An assessment of the natural value of selected meadow-pasture communities in the middle Sudetes region. Journal of Water and Land Development, 2011, 15, 53-64.