The role of a brick detail in architecture on the example of contemporary architectural trends in Upper Silesia

• Autorzy: Juroszek Justyna

Identyfikatory

DOI

10.37190/arc230203

Warianty tytułu

PL

Rola ceglanego detalu w architekturze na przykładzie współczesnych trendów architektonicznych na Górnym Śląsku

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

An image of the changing trends in the design of ceramic architectural details in Upper Silesia in recent years is the subject of the study. At the research stage, a source query, analysis of completed architectural objects, field inspection and photographic documentation were used. On the basis of a broader recognition of the subject, two examples were selected from the sacral buildings, residential buildings and public utility buildings. Assessment of the architectural environment, representativeness of the building, high architectural value, and cultural recognition were the selection criteria. Showing that the contemporary architecture of Upper Silesia allows operating with chiaroscuro, which gives the composition a “third dimension” – uniqueness and specific expression is the goal that the author achieves. It is not reaching for historical patterns, but creating new, geometric, spatial forms, setting new composition rules, using chiaroscuro, painterly and sculptural features of this timeless material. The human scale of the module means that bricks can be used to design almost any architectural object: a residential building, as well as a sacral or public utility building. Contemporary brick is no longer used only to create structural elements – it is part of the image composition, relief and sculpting of each façade.

PL

Tematem pracy jest obraz zmieniających się w ostatnich latach trendów w projektowaniu ceramicznego detalu architektonicznego na terenie Górnego Śląska. Na etapie badań posłużono się kwerendą źródłową, analizą zrealizowanych obiektów architektonicznych, wizją terenową oraz dokumentacją fotograficzną. Na podstawie szerszego rozpoznania tematu wytypowano po dwa przykłady spośród obiektów sakralnych, budynków mieszkalnych oraz obiektów użyteczności publicznej. Jako kryteria wyboru posłużyły ocena środowiska architektonicznego, reprezentacyjność obiektu, wysoka wartość architektoniczna, rozpoznawalność kulturowa. Celem autorki było wykazanie, że współczesna architektura Górnego Śląska pozwala operować światłocieniem, który nadaje kompozycji „trzeci wymiar” – wyjątkowość i specyficzny wyraz. Nie jest to sięganie do wzorców historycznych, lecz tworzenie nowych, geometrycznych, przestrzennych form, ustalanie nowych zasad kompozycyjnych, operowanie światłocieniem, malarskością i rzeźbiarskością tego ponadczasowego materiału. Ludzka skala modułu sprawia, iż cegły można użyć do projektowania niemal każdego obiektu architektonicznego – zarówno budynku mieszkalnego, jak i sakralnego lub użyteczności publicznej. Współczesna cegła nie służy już tylko i wyłącznie do tworzenia elementów konstrukcyjnych – jest częścią kompozycji obrazu, reliefu i rozrzeźbienia każdej elewacji.

Słowa kluczowe

EN

detail; brick; brick architecture; composition; Upper Silesia

PL

detal; cegła; architektura ceglana; kompozycja; Górny Śląsk

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2023
• Tom: Nr 2 (74)
• Strony: 29--39
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., il.

Twórcy

autor

Juroszek Justyna

• Faculty of Civil Architecture and Applied Arts, Silesian Academy, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-7157-1180

Bibliografia

• [1] Lederer A., Wienerberger brick 12, Callwey, Germany, 2012.
• [2] Ballard Bell V., Rand P., Materials for architectural design 2, Laurence King Publishing, London 2014.
• [3] Płuska I., 800 lat cegielnictwa na ziemiach polskich – rozwój historyczny w aspekcie technologicznym i estetycznym, “Wiadomości Konserwatorskie” 2009, nr 26, 26–54.
• [4] Trusewicz E., Cegły ceramiczne na nietynkowane mury i nawierzchnie, “Murator” 2020, nr 07, 72–84.
• [5] Pawlitschko R., Ornament and Brickwork, “Detail” 2021, nr 05, 23–31.
• [6] Parades Benitez C., Architecture & materials, Konemann, Barcelona 2014.
• [7] Serafin A., Ekspresja ceglanych elewacji na przykładzie architektury niemieckiej i austriackiej, “Szkło i Ceramika” 2015, nr 3, 22–26.
• [8] Juzwa N., Świerzawski J., Myśli, marzenia, miejsca. Architektura polska w innowacyjnej współczesności, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Warszawa 2021.
• [9] Węcławowicz-Gyurkovich E., Architektura najnowsza w historycznym środowisku miast europejskich, Wydawnictwo PK, Kraków 2018.
• [10] Dziedzictwo Stanisława Niemczyka, czyli 4 najciekawsze projekty sakralne polskiego Gaudiego, 12.09.2019, https://architectu.pl/miszmasz/Dziedzictwo-Stanisława-Niemczyka [accessed: 15.05.2023].
• [11] Cymer A., Architektura w Polsce 1945–1989, Centrum Architektury, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Warszawa 2019.
• [12] Boguszewicz P., Jabłoński A., Mikulski A., Stanisław Niemczyk Krajobraz pierwotny. Rozmowa ze Stanisławem Niemczykiem, “Architektura i Biznes” 2002, nr 12, 33.
• [13] Gruszka-Zych B., Stworzyć miejsce dla stwórcy. O domu Bożym, blokowiskach i szacunku do rzeczy ze Stanisławem Niemczykiem rozmawia Barbara Gruszka-Zych, “Gość Niedzielny” 2006, nr 18, 3.
• [14] Nakonieczny R., Mieszkanie po polsku 1945–2018, “Architektura” 2018, nr 10, 35.
• [15] Cymer A., Stanisław Niemczyk – postmodernista średniowieczny, [in:] L. Klein (red.), Postmodernizm polski. Architektura i urbanistyka. Analogia tekstów, Stowarzyszenie 40 000 Malarzy, Warszawa 2013, 268–326.
• [16] Szukalska H., Rudy dom na Górnym Śląsku, “Architektura Murator” 2017, nr 05, 72–77.
• [17] Syska A., Rewitalizacja łaźni łańcuszkowej w Zabrzu, “Architektura Murator” 2017, nr 03, 62–67.
• [18] Makowska B., Tendencje w kształtowaniu powierzchni współczesnych form architektonicznych, “Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych PAN” 2008, nr 4B, 117–125.
• [19] Niezabitowska E., Górnośląskie projekty restrukturyzacji przemysłu, “Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Architektura”, z. 25, Wydawnictwo PŚl, Gliwice 1995, 21–44.
• [20] Ochshorn J., Brick, [in:] S. Sennott (ed.), Encyclopedia of 20th-century architecture, Vol. 1, Fitzroy Dearborn Publishers, New York–London 2004, 170–173.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).