Wielokryterialna ocena dostępności niezagospodarowanych złóż surowców skalnych metodami AHP i WLC na przykładzie powiatu kłodzkiego

• Autorzy: Blachowski J. , Masłowska K.

Warianty tytułu

EN

Multicriteria assessment of undeveloped rock mineral deposits with AHP and WLC methods – case of the Klodzki Poviat (Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono metodę oceny dostępności złóż surowców skalnych opartą na wielokryterialnej hierarchicznej analizie procesu (Analytic Hierarchy Process, AHP) oraz ważonej kombinacji liniowej (Weighted Linear Combination, WLC). Proponowana metodyka posłużyła do wstępnej oceny dostępności niezagospodarowanych złóż kamieni łamanych i blocznych w powiecie kłodzkim. W tym celu zidentyfikowano podstawowe kryteria dostępności, opracowano hierarchiczną strukturę decyzyjną w celu określenia wag poszczególnych kryteriów oraz przeprowadzono analizę przestrzenną dostępności złóż z wykorzystaniem metody WLC w GIS. W wyniku pilotażowej analizy otrzymano ranking 17 niezagospodarowanych złóż kamieni łamanych i blocznych w powiecie kłodzkim w relacji do czynników ochrony przyrody i zagospodarowania przestrzennego.

EN

Methodology for assessing rock minerals deposits accessibility based on multicriteria analytical hierarchy process (AHP) and weighted linear combination methodologies is the subject of this paper. The proposed methodology has been used for preliminary assessment of accessibility of dimension and crushed stones in the Klodzki Poviat (Poland). With this aim, the primary accessibility criteria have been identified, hierarchical decision structure has been developed to determine weights of the criteria and a spatial accessibility analysis has been performed with the use of WLC method in GIS. In the result the 17 undeveloped deposits in the poviat of dimension and crushed stones have been ranked in terms of their accessibility taking into account environmental and spatial development factors.

Słowa kluczowe

PL

ocena dostępności złóż; surowce skalne; AHP; WLC; powiat kłodzki

EN

accessibility evaluation availability; rock materials; AHP; WLC; Klodzki Poviat

• Wydawca: Instytut Górnictwa Odkrywkowego "Poltegor-Instytut"
• Czasopismo: Górnictwo Odkrywkowe
• Rocznik: 2015
• Tom: R. 56, nr 1
• Strony: 61--70
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Blachowski J.

• Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii, Politechnika Wrocławska

autor

Masłowska K.

• Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii, Politechnika Wrocławska

Bibliografia

• [1] Nieć M. i inni, Waloryzacja niezagospodarowanych złóż kopalin skalnych w Polsce. Poltegor - Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego, Wrocław - Kraków, 2013, str. 7-42
• [2] Radwanek-Bąk B., Podstawy waloryzacji złóż kopalin skalnych dla ich ochrony. Przegląd Geologiczny, 53, nr 5, 2005, str. 434–438
• [3] Nieć M., Radwanek-Bąk B., Kompleksowa waloryzacja i hierarchizacja złóż kopalin skalnych, Górnictwo Odkrywkowe, Rocznik LII, nr 6, 2011, str. 5-14
• [4] Nieć M., Radwanek-Bąk B., Waloryzacja i hierarchizacja niezagospodarowanych złóż kopalin skalnych w Polsce. Metoda i wyniki, Górnictwo Odkrywkowe, Rocznik LIV, Nr 2, 2013, str. 21-38
• [5] Uberman R., Waloryzacja złóż węgla brunatnego dla prawnej ich ochrony. Polityka Energetyczna, Tom 14, Zeszyt 2, 2011, str. 415-425
• [6] Saaty T. L., The Analytic hierarchy Process - What it is and how it is used. Math Modelling, Vol. 9, No. 3-5, 1987, str. 161-176
• [7] Saaty T. L., How to make a decision: The Analytic Hierarchy Process. European Journal of Operational Research 48, 1990, str. 9-26
• [8] Uberman R., Ostręga A., Wykorzystanie metody Analitycznego Procesu Hierarchicznego dla waloryzacji (rankingu) polskich złóż węgla brunatnego. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, Tom 24, Zeszyt 2/4, 2008
• [9] Ptak M., Metoda oceny możliwości prowadzenia odkrywkowej działalności górniczej oddziałującej na obszary Natura 2000. Rozprawa doktorska, AGH, Kraków, 2011
• [10] Hyder Z., Site Characterization, Sustainability Evaluation and Life Cycle Emissions Assessment of Underground Coal Gasification. Doctoral Dissertation. Faculty of Virginia Polytechnic Institute and State University, 2012, @ http://scholar.lib.vt.edu/theses/available/etd-09132012-155859/unrestricted/Hyder_Z_D_2012.pdf. Dostęp 18 luty 2015
• [11] Masłowska K., Ocena dostępności niezagospodarowanych złóż surowców skalnych w województwie dolnośląskim metodą AHP. Projekt inżynierski, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 2015, (praca niepublikowana)
• [12] Blachowski J., Książkiewicz W., Metodyka środowiskowej i planistycznej oceny dostępności złóż surowców skalnych z użyciem narzędzi FOSSGIS. Górnictwo Odkrywkowe, Rocznik LIV, Nr 5-6, 2013, str. 45-51
• [13] Główny Urząd Statystyczny. Bank Danych Lokalnych, @http://stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks, dostęp 18.02.2015
• [14] Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Geoserwis GDOŚ. @http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/, dostęp 24.02.2015
• [15] Starostwo Powiatowe w Kłodzku, Informacja dotycząca stanu zagospodarowania złóż surowców naturalnych w powiecie kłodzkim. Kłodzko, sierpień 2010
• [16] Państwowy Instytut Geologiczny, Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2013 r., Warszawa, 2014 (praca zbiorowa)
• [17] Państwowy Instytut Geologiczny, Centralna Baza Danych Geologicznych. Centralna Baza Danych Geologicznych. CMIDAS – złoża kopalin (shp), @ http://web3.pgi.gov.pl/dwm/DownloadManager_v1.aspx, Dostęp 18.12.2014
• [18] Esri, ArcGIS Resources. ArcGIS for Desktop,(@ http://resources.arcgis.com/en/help/main/10.2/, dostęp 05.01.2015
• [19] Drobne S., Lisec A., Multi-attribute Decision Analysis in GIS: Weighted Linear Combination and Ordered Weighted Averaging. Informatica 33, 2009, str. 459–474