Wpływ cen surowców kopalnych na ceny nośników energii w Polsce

• Autorzy: Pawlak J.

Warianty tytułu

EN

Effect of fossil fuels prices on prices of energy carriers in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na podstawie danych GUS określono trendy zmian cen nośników energii stosowanych w rolnictwie polskim i wyznaczono formuły funkcji opisujących ich zależności od ceny ropy naftowej bądź wzajemne korelacje między niektórymi z nich. W okresie od grudnia 2007 do grudnia 2013 r. w Polsce wzrosły ceny: węgla kamiennego o 48,9%, koksu opałowego o 42,5%, gazu ziemnego o 32,3%, energii elektrycznej o 46,7%, benzyny silnikowej o 21,7%, gazu LPG o 17,0%, oleju napędowego o 38,9%, a oleju opałowego – o 32,3%. W tym samym czasie o 21,6% podrożała ropa naftowa Brent. Istnieje bardzo silna zależność między cenami węgla kamiennego i energii elektrycznej. Opisująca ją funkcja wielomianowa charakteryzuje się współczynnikiem determinacji R2 = 0,93. W Polsce węgiel jest głównym surowcem do produkcji energii elektrycznej. Słabsza jest współzależność między cenami węgla kamiennego i koksu. Współzależność w układzie węgiel kamienny – gaz ziemny jest silniej zaznaczona niż w układzie ropa naftowa – gaz ziemny. W warunkach Polski nie potwierdza się obserwowana na rynkach światowych współzależność między cenami ropy naftowej i gazu ziemnego. Jest to spowodowane m.in. czynnikami natury politycznej. Polska jest silnie uzależniona od importu gazu z Rosji i płaci za ten gaz cenę wyższą niż kraje zachodnie. Ponadto, zmiany cen gazu ziemnego w Polsce, podobnie jak energii elektrycznej, wymagają urzędowej akceptacji, dlatego występują okresowo i mają charakter skokowy. Zmiany cen objętych analizą nośników energii mają bardziej łagodny charakter niż zmiany ceny ropy naftowej. Cena ropy naftowej reaguje natychmiast na zmiany koniunktury gospodarczej i sytuację polityczną, zwłaszcza w rejonach o bogatych złożach tego surowca. W przypadku nośników energii pochodzących z przerobu ropy naftowej skutki tych zmian są łagodzone istnieniem zapasów u importerów i są przesunięte w czasie, co ma wpływ na siłę odpowiednich współzależności. Dlatego zależność ceny oleju napędowego od ceny ropy naftowej jest słabsza niż między cenami węgla kamiennego i energii elektrycznej.

EN

Based on MSO data there have been set trends in the prices of energy used in Polish agriculture and determined the formulas of functions describing their relationship depending on the price of crude oil or mutual relationship that occur between certain of them. In the period from December 2007 to December 2013 in Poland the fuel prices increased as follows: coal by 48.9%, oil coke by 42.5%, natural gas by 32.3% and electricity by 46.7%, motor gasoline by 21.7%, gas, LPG by 17.0%, diesel by 38.9% and fuel oil – by 32.3%. At the same time Brent crude oil price increased by 21.6%. There is a very strong correlation between the prices of coal and electricity. Polynomial function that describes it is characterized by a coefficient of determination R2 = 0.93. In Poland, coal is the main raw material for the production of electricity. The weaker is the correlation between the prices of coal and coke. Interdependence coal – natural gas is more pronounced than the interdependence oil – natural gas. Under Polish conditions, the correlation between the prices of crude oil and natural gas, observed in the global market, is not confirmed. The above is due, among others, to the political factors. Poland is strongly dependent on gas import from Russia and pays for that gas higher price than the Western countries. In addition, in Poland the changes in natural gas prices, like electricity, require the official approval, so they occur periodically and are jumping. The changes in the prices of energy carriers covered by the analysis are more gentle character than the changes in the price of crude oil. The price of oil responds immediately to changes in economic and political situation, especially in areas with rich deposits of natural gas. In the case of energy derived from oil processing the consequences of these changes are mitigated by the existence of stocks with importers and are staggered in time, which affects the strength of the respective interdependence. Therefore, the relationship between the price of diesel and crude oil prices is weaker than between the prices of coal and electricity.

Słowa kluczowe

PL

nośniki energii; ropa naftowa; cena; Polska

EN

energy carriers; crude oil; price; Poland

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Problemy Inżynierii Rolniczej
• Rocznik: 2014
• Tom: R. 22, nr 1
• Strony: 31--42
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., wykr.

Twórcy

autor

Pawlak J.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Oddział w Warszawie, ul. Rakowiecka 32, 02-532 Warszawa, tel. [phone]

Bibliografia

• BROWN S.P.A., YÜCEL M.K. 2008. What drives natural gas prices? The Energy Journal. Vol. 29. No. 2 s. 45-60.
• GRUDNIK P. 2012. Energochłonność skumulowana produkcji grochu zielonego na konserwy. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 4 s. 121-129.
• GUS 2014. Ceny w gospodarce narodowej. Grudzień 2013 r. [online]. Warszawa. [Dostęp 11.02.2014]. Dostępny w Internecie: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/CH_ceny_gosp_narod_uwagi_metod. pdf
• HARTLEY P.R., MEDLOCK K.B. III, ROSTHAL J.E. 2008. The relationship of natural gas to oil prices. The Energy Journal. Vol. 29. No. 3 s. 47-65.
• HENDRY D. F., JUSELIUS K. 2000a. Explaining cointegration analysis: Part 1. The Energy Journal. Vol. 21. No. 1 s. 1-42.
• HENDRY D.F., JUSELIUS K. 2000b. Explaining cointegration analysis: Part 2. The Energy Journal. Vol. 22. No. 1 s. 75-120.
• KAUFMANN R. 2011. The Role of market fundamentals and speculation in recent price changes for crude oil. Energy Policy. Vol. 39 s. 105-115.
• KILIAN L. 2008. The economic effects of energy price shocks. Journal of Economic Literature. Vol. 46. No. 4 s. 871-909.
• KOCIRA S., KOŁTUN M. 2013. Nakłady energetyczne w gospodarstwach ze zbilansowaną ilością substancji organicznej. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 2 s. 99-106.
• PAWLAK J. 2013a. Ceny oleju napędowego a koszty eksploatacji maszyn w rolnictwie. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej. Nr 2 s. 103-113.
• PAWLAK J. 2013b. Koszty energii w rolnictwie polskim. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej. Nr 3 s. 83-98.
• RAMBERG D.J., PARSONS J.E. 2012. The weak tie between natural gas and oil prices. The Energy Journal. Vol. 33. No. 2 s. 13-35.
• SERLETIS A., HERBERT J. 1999. The message in North American energy prices. Energy Economics. Vol. 21 s. 471-483.
• SUN M., GAO C, SHEN B. 2014. Quantifying China's oil import risks and the impact on the national economy. Energy Policy. Vol. 67 s. 605-611.
• WÓJCICKI Z. 2012a. Modele rozwojowych gospodarstw rodzinnych. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 4 s. 15-24.
• WÓJCICKI Z. 2012b. Model rozwojowego gospodarstwa rodzinnego. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 3 s. 5-14.
• WÓJCICKI Z. 2013. Optymalizacyjne projektowanie modernizacji gospodarstw rolnych. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 1 s. 5-11.
• WÓJCICKI Z., RUDEŃSKA B. 2013. Rozchody i dochody w badanych gospodarstwach rodzinnych. Problemy Inżynierii Rolniczej. Nr 2 s. 43-54.
• ZALEWSKI A. (red.) 2013. Rynek środków produkcji dla rolnictwa. Stan i perspektywy. Warszawa. lERiGŻ-PIB. ISSN 2081-8815 ss. 45.
• ZENG L, XU M., LIANG S., ZENG S., ZHANG T. 2014. Revisiting drivers of energy intensity in China during 1997-2007: A structural decomposition analysis. Energy Policy. Vol. 67 s. 640-647.