Geometry at the service of artists – on perspective in Albrecht Dürer’s (1471–1528) works

• Autorzy: Tejszerska A.

Warianty tytułu

PL

Geometria w służbie artystów – o perspektywie w pismach Albrechta Dürera

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper presents an extract of forming the principles of perspective construction, construction which had formidable influence on the development and course of shaping European painting. It deals with Albrecht Dürer, his output as an art theorist and one of the greatest artists of the north.

PL

Piętnaste stulecie naszej ery przyniosło bardzo ścisłe powiązanie sztuk plastycznych i geometrii. Stopniowe dochodzenie do zasad konstrukcji perspektywy wyznaczało nowy kierunek w dziejach europejskiego malarstwa. Jednym z twórców, którzy w szczególny sposób przyczyniali się do ich wyjaśnienia i rozpowszechnienia jest, jedyny znaczący teoretyk sztuki ówczesnej „niewłoskiej” Europy, Albrecht Dürer. Jego praca "Underweysung der Messung" („Pouczenie o mierzeniu”), swym zakresem znacznie przekroczyła wymogi wstępnej części ogólnego traktatu o malarstwie, a także potrzeby i możliwości majstrów północy. Trzy księgi traktatu poświęcił autor różnym zagadnieniom geometrycznym. Ukoronowaniem całości jest czwarta księga, której ostatnie strony poświęcone są tematowi nowej konstrukcji perspektywy. Dürer przedstawił tu znaną z wywodów Piera della Francesca podstawową "konstrukcję uprawnioną" (costruzione legittima) opartą na zestawieniu otrzymanych w dwu rzutach odległości pomiędzy punktami przecięcia promieni widzenia wierzchołków sześcianu z tłem. U Dürera konstrukcja ta wzbogacona została o wykres cienia, jaki rzuca ów sześcian na płaszczyznę gruntu, przy oświetleniu punktowym. Znajdziemy tu ponadto, ukazaną po raz pierwszy przez Albertiego uproszczoną metodę budowy gruntu perspektywicznego. Wiele uwagi poświęcił Dürer mechanicznym metodom budowy perspektywicznego obrazu przestrzeni. Pisma teoretyczne Dürera były pierwszymi renesansowymi dziełami powstałymi po północnej stronie Alp. Jego "Underweysung der Messung" było pierwszym traktatem perspektywicznym, może ogólniej geometrycznym, napisanym poza renesansową Italią i skierowanym do malarzy spoza Włoch.

Słowa kluczowe

EN

descriptive geometry; central perspective; history of graphics

PL

geometria wykreślna; perspektywa centralna; historia grafiki

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Geometrii i Grafiki Inżynierskiej
• Czasopismo: Journal Biuletyn of Polish Society for Geometry and Engineering Graphics
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 23
• Strony: 81--88
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz.

Twórcy

autor

Tejszerska A.

• The John Paul II Catholic University of Lublin, Institute of Landscape Architecture Konstantynów 1H, 20-708 Lublin, Poland

Bibliografia

• [1] Bartel K.: Perspektywa malarska. PWN, Warszawa, 1958.
• [2] Białostocki J.: Albrecht Dürer jako pisarz i teoretyk. Teksty źródłowe do Dziejów Teorii Sztuki t. 5. Ossolineum, Wrocław, 1956.
• [3] Białostocki J.: Pięć wieków myśli o sztuce. PWN, Warszawa, 1976.
• [4] Białostocki J.: Teoretycy, pisarze i artyści o sztuce 1500 – 1600. PWN, Warszawa, 1985.
• [5] Bochnak A.: Historia sztuki nowożytnej t. I. PWN, Warszawa, 1981.
• [6] Dürer A.: Underweisung der Messung, Nürnberg 1525. Reprint München, Süddeutsche Monatsheft, American Libraries Collection. (http://community.ebooklibrary.org/?AffiliateKey=Katolicki, 3.2012)
• [7] Dürer A.: Memoirs of Journeys to Venice and the Low Countries. Blackmask Online Collection (http://ebooks.gutenberg.us/WorldeBookLibrary.com/admjv.htm, 5.2012).
• [8] Dürer A., Gallucci G. P.: Di Alberto Durero Della simmetria dei corpi humani, libri quattro, 1594. Appresso Roberto Meietti, American Libraries Collection (http://community.ebooklibrary.org/?AffiliateKey=Katolicki, 3.2012).
• [9] Justi L., Dürer A.: Konstruierte Figuren und Köpfe unter den Werken Albrecht Dürers. K.W. Hiersemann 1902, American Libraries Collection (http://community.ebooklibrary.org/?AffiliateKey=Katolicki, 3.2012).
• [10] Gajewski P.: Zapisy myśli o przestrzeni. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków, 2001.
• [11] Panofsky E.: Studia z historii sztuki. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1971.
• [12] Peltzer A.: Albrecht Dürer's Unterweisung Der Messung. World Public Library Association 2010 (http://community.ebooklibrary.org/?AffiliateKey=Katolicki, 3.2012).
• [13] Samotyhowa N.: Malarstwo zachodnioeuropejskie. Nasza Księgarnia, Warszawa, 1967.