Necessity of Searching for a New Security Paradigm in the World of Globalisation

• Autorzy: Żółnowska Jolanta

Identyfikatory

DOI

10.12845/sft.56.2.2020.9

Warianty tytułu

PL

Konieczność poszukiwania nowego paradygmatu bezpieczeństwa w świecie globalizacji

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Purpose: The aim of the paper is to present arguments in favour of the necessity of seeking a new security paradigm in the globalisation era, a world that keeps changing dynamically, entangled in a network of interconnections and at risk. The scale and type of threats that contemporary communities are confronted with continually provide new impulses to revise the security paradigm. Introduction: The globalisation processes are transnational in nature, involve the entire international community and occur simultaneously. These processes are complex, and their impact on the security environment is equally complex. They make people aware and shape the need for security as one of the essential existential needs of societies. Efforts to find a new security paradigm in the contemporary world are part of the attempt to respond to global challenges and threats. The environment of the security entity, which is both man and the nation-state that tend to change as a result of globalisation processes, requires the implementation of in-depth analyses and a broad research perspective, which should take into account both the complexity and variability of the security phenomenon as such, as well as changes taking place in this environment. Methodology: The paper was devised using a problembased method based on a review of literature on the subject. Not only were the achievements of Polish science used, but also the sources presenting the results of research conducted by representatives of academia of various research provenance from Europe and the United States. Conclusions: The new global order is aimed at assuring human security, and needs to be based on a strong cultural foundation, one consisting of common values. The postulate of seeking a new security paradigm in the world of the globalization ear is a response to the challenges of the present times and threats that national societies and the international community must face. The cultural dimension of security and its axiological basis are of increasing importance here. Accordingly the global society may become a security community that shares common values, among which mutual accountability plays a particular role - both global solidarity and solidarity between people. Given the nature of ongoing processes and the changes that are taking place, some researchers support the necessity of adopting an approach to security which should be based on political science, and emphasise the necessity of working out of a paradigm characterised by a holistic approach to this issue.

PL

Cel: Celem artykułu jest prezentacja argumentów przemawiających za koniecznością poszukiwania nowego paradygmatu bezpieczeństwa w erze globalizacji, świecie dynamicznie zmieniającym się, uwikłanym w sieć wzajemnych powiązań i zagrożonym. Skala i rodzaj zagrożeń, z którymi konfrontowane są współczesne społeczeństwa, dostarczają nieustannie nowych impulsów do rewizji paradygmatu bezpieczeństwa. Wprowadzenie: Procesy globalizacji mają charakter ponadnarodowy, obejmują całą społeczność międzynarodową i zachodzą równocześnie. Są to procesy złożone i równie złożone jest ich oddziaływanie na środowisko bezpieczeństwa. Uświadamiają one i kształtują potrzebę bezpieczeństwa jako jedną z podstawowych potrzeb egzystencjalnych społeczeństw. W próbę odpowiedzi na globalne wyzwania i zagrożenia wpisują się wysiłki związane z poszukiwaniem nowego paradygmatu bezpieczeństwa współczesnego świata. Zmieniające się w wyniku procesów globalizacji otoczenie podmiotu bezpieczeństwa – człowieka i państwa narodowego – wymaga pogłębionych analiz i szerokiej perspektywy badawczej, która uwzględni zarówno złożoność i zmienność samego fenomenu bezpieczeństwa, jak i zmiany jego środowiska. Metodologia: Do realizacji pracy posłużyła metoda problemowa oparta na analizie literatury przedmiotu. Posłużono się nie tylko dorobkiem nauki polskiej, ale i źródłami ukazującymi wyniki badań przedstawicieli środowisk akademickich o różnej proweniencji badawczej z Europy i Stanów Zjednoczonych. Wnioski: Nowy światowy ład, którego celem jest bezpieczeństwo człowieka, musi opierać się na mocnym fundamencie kulturowym, fundamencie wspólnych wartości. Postulat poszukiwania nowego paradygmatu bezpieczeństwa w świecie ery globalizacji jest odpowiedzią na wyzwania współczesności i zagrożenia, którym społeczeństwa narodowe i społeczność międzynarodowa muszą stawić czoła. Coraz większe znaczenie przypada tu kulturowemu wymiarowi bezpieczeństwa i jego aksjologicznej podstawie. Dzięki niej globalne społeczeństwo może stać się wspólnotą bezpieczeństwa dzielącą wspólne wartości, wśród których szczególne miejsce przypada wzajemnej odpowiedzialności – zarówno solidarności globalnej, jak i solidarności między ludźmi. Wobec charakteru toczących się procesów i dokonujących zmian, część badaczy opowiada się za koniecznością politologicznego podejścia do bezpieczeństwa i postuluje wypracowanie paradygmatu charakteryzującego się holistycznym podejściem do tej problematyki.

Słowa kluczowe

EN

globalisation; security; accountability; international solidarity

PL

globalizacja; bezpieczeństwo; odpowiedzialność; solidarność międzynarodowa

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Safety & Fire Technology
• Rocznik: 2020
• Tom: Vol. 56, iss. 2
• Strony: 142--155
• Opis fizyczny: Bibliogr. 45 poz.

Twórcy

autor

Żółnowska Jolanta

• The Main School of Fire Service / Szkoła Główna Służby Pożarniczej

Bibliografia

• [1] Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2013.
• [2] Makarewicz A., Bezpieczeństwo człowieka oraz solidarność międzynarodowa, w: Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy, J. Symonides (red.), Warszawa 2006, 728–748.
• [3] Hampson F. O., Bezpieczeństwo jednostki, w: Studia bezpieczeństwa, P. D. Williams (red.), Kraków 2012, 225–240.
• [4] Booth K., Wheeler Nicholas J., Niepewność, w: Studia bezpieczeństwa, P. D. Williams (red.), Kraków 2012, 131–147.
• [5] Rutkowski C., Podstawy nauk o bezpieczeństwie z elementami naukoznawstwa. Bezpieczeństwo jako problem nauki i praktyki, Warszawa 2018.
• [6] Drabik K., Bezpieczeństwo personalne i strukturalne w perspektywie filozoficznej, w: Natura bezpieczeństwa w perspektywie personalnej i strukturalnej, K. Drabik (red.), Warszawa 2013, 35–47.
• [7] Marciniak E. M., Psychologiczne aspekty poczucia bezpieczeństwa, w: Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Wybrane zagadnienia, S. Sulowski, M. Brzeziński (red.), Warszawa 2009, 56–65.
• [8] Williams P. D., Badanie bezpieczeństwa. Wprowadzenie, w: Studia bezpieczeństwa, P. D. Williams (red.), Kraków 2012, 1–12.
• [9] Wolanin J., Bezpieczeństwo i ryzyko a polityka, w: Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Wybrane zagadnienia, S. Sulowski, M. Brzeziński (red.), Warszawa 2009, 44–55.
• [10] Mierzejewski D. J., Bezpieczeństwo europejskie w warunkach globalizacyjnych, Toruń 2011.
• [11] Ziarko J., Wieloparadygmatyczność nauk o bezpieczeństwie w kontekście wybranych założeń teorii społecznych, w: Tożsamość nauk o bezpieczeństwie, S. Sulowski (red.), Toruń 2015, 149–174.
• [12] Giddens A., Nowoczesność i tożsamość, Warszawa 2012.
• [13] Mierzejewski D. J., Bezpieczeństwo Europy ery globalizacji, Piła 2007.
• [14] Wstęp do: Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX wieku, D. B. Bobrow, E. Haliżak, R. Zięba (red.),Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa 1997.
• [15] Lach Z., Potencjał zagrożeń kryzysowych państw i regionów świata, Warszawa 2010.
• [16] Ciążela H., Podmiotowość a problemy globalne. Relacja podmiotowości sprawczej i podmiotowości moralnej, w: Odpowiedzialność globalna i edukacja globalna. Wymiary teorii i praktyki, H. Ciążela, W. Tyburski (red.), Warszawa 2012, 29–38.
• [17] Beck U., Społeczeństwo światowego ryzyka. W poszukiwaniu utraconego bezpieczeństwa, przeł. B. Baran, Warszawa 2012.
• [18] Baumann Z., Żyjąc w czasie pożyczonym. Rozmowy z Citlali Rovirosa-Madrazo, Kraków 2010.
• [19] Pieliński K., Bezpieczeństwo w myśli politycznej, w: Trzy wymiary współczesnego bezpieczeństwa, S. Sulowski, M. Brzeziński (red.), Warszawa 2014, 25–39.
• [20] Rotfeld A. D., Dokąd zmierza świat, w: Dokąd zmierza świat, A. D. Rotfeld (red.), Warszawa 2008, 11–30.
• [21] Czachór Z., Stan krytyczny UE. Analiza z pogranicza teorii kryzysu i kognitywistyki, IV Ogólnopolski Kongres Politologii, Państwo w czasach zmiany, Lublin, 18-20.09.2018, https://phavi.umcs.pl/at/attachments/2018/0909/115639-abstrakty-wystapien-iv-ogolnopolski-kongres-politologii-panstwo-w-czasach-zmiany.pdf [dostęp 16.11.2020].
• [22] Sulowski S., O nowym paradygmacie bezpieczeństwa w erze globalizacji, w: Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Wybrane zagadnienia, S. Sulowski, M. Brzeziński (red.), Warszawa 2009, 11–21.
• [23] Bauman Z., O losach przestrzeni w zglobalizowanym świecie, w: Globalizacja i co dalej?, S. Amsterdamski (red.), Warszawa 2004, 53–70.
• [24] Suchodolski B., Przedmowa, w: Przyszłość jest w naszych rękach, A. Peccei, przekł. I. Wojnar, przedmowa B. Suchodolski, PWN, Warszawa 1987, 5–15.
• [25] Żółnowska J., Bezpieczeństwo w perspektywie kulturowej, w: Racjonalizacja zarządzania jednolitymi formacjami umundurowanymi odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo wewnętrzne, B. Wiśniewski, A. Czupryński, M. Gikiewicz (red.), Warszawa 2020.
• [26] Komunikat Komisji w sprawie strategii UE w zakresie unii bezpieczeństwa, COM/2020/605 final.
• [27] Pfeiderer G., Terroranschlag in Wien: Muslime müssen tolerant sein gegen die Zumutungen der Religionskritik. Das ist das Billett für die moderne Zivilgesellschaft, https://www.nzz.ch/feuilleton/terroranschlag-in-wien-fundamentalismus-bekaempfen-nicht-foerdern-ld.1586035 [dostęp: 10.11.2020].
• [28] Peccei A., Przyszłość jest w naszych rękach, przekł. I. Wojnar, przedmowa B. Suchodolski, PWN, Warszawa 1987.
• [29] Bauman Z., Społeczeństwo w stanie oblężenia, przekł. J. Margański, Warszawa 2006.
• [30] Lind G., Jak uczyć studentów wypowiadania się i słuchania innych? Wzmacnianie kompetencji moralno-demokratycznych, w: Edukacja demokratyczna, K. M. Cern, P.W. Juchacz, E. Nowak (red.), Poznań 2009, 19–38.
• [31] Cern K. M., Demokracja jako forma życia w XXI wieku, w: Edukacja demokratyczna, K. M. Cern, P.W. Juchacz, E. Nowak (red.), Poznań 2009, 61–74.
• [32] Golka M., Socjologia kultury, Warszawa 2007.
• [33] Hołyst B., Bezpieczeństwo. Ogólne problemy badawcze, Warszawa 2014.
• [34] Bude zu Corona H., Solidarität ist heute etwas, worauf wir alle angewiesen sind, https://www.deutschlandfunkkultur.de/soziologe-heinz-bude-zu-corona-solidaritaet-ist-heute-etwas.1013.de.html?dram:article_id=472663 [dostęp: 11.11.2020].
• [35] Leggewie C., Welzer H., Koniec świata, jak znaliśmy. Klimat, przyszłość i szanse demokracji, Przeł. P. Buras, Warszawa 2012.
• [36] Rosol Ch., Wird der Mensch einem Erdzeitalter seinen Namen geben? Gespräch mit dem Geologen Jan Zalasiewicz, https://www.bpb.de/gesellschaft/umwelt/anthropozaen/216916/gespraech-wird-der-mensch-einem-erdzeitalter-seinen-namen-geben [dostęp: 11.11.2020].
• [37] Lucht W., Welchen Ort hat die Menschheit in den Ordnungen der Welt? Ethische und philosophische Überlegungen zum Anthropozän, https://www.bpb.de/gesellschaft/umwelt/anthropozaen/216924/ethische-und-philosophische-ueberlegungen-zum-anthropozaen [dostęp: 10.11.2020].
• [38] Jucker L., Marti B., Die fetten Jahre sind vorbei! Interview mit Harald Welzer, https://oekozentrum.ch/de/blog/interview-mit-harald-welzer [dostęp 6.09.2018].
• [39] Filipowicz S., Krytyka. Imponderabilia i strategia, www.pan.poznan.pl/nauki/N_212_03_Filipowicz.pdf [dostęp: 31.03.2019].
• [40] Tyburski W., Solidarność – wartość etyki środowiskowej, w: Odpowiedzialność globalna i edukacja globalna. Wymiary teorii i praktyki, H. Ciążela, W. Tyburski (red.), Warszawa 2012, 15–28.
• [41] Gilas J., Wartości uniwersalne a normy polityczno-prawne, w: Dokąd zmierza świat, A. D. Rotfeld (red.), Warszawa 2008, 109–118.
• [42] Świnarski J., Koncepcje etyki globalnej a bezpieczeństwo europejskie, w: Współczesne problemy globalne a bezpieczeństwo europejskie, J. Tymanowski (red.), Toruń 2001, 39–61.
• [43] Kozubal M., Auschwitz: XI przykazanie: nie bądź obojętny, https://www.rp.pl/Historia/301279916-Auschwitz-XI-przykazanie-nie-badz-obojetny.html [dostęp: 10.11.2020].
• [44] Singer P., Jeden świat. Etyka globalizacji, przekł. C. Cieśliński, Warszawa 2006.
• [45] Ash T. G., Wolny świat. Dlaczego kryzys Zachodu jest szansą naszych czasów, przekł. D. Chylińska, Kraków 2005.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).