Metodyka wielokryterialnego wspomagania decyzji w transporcie i logistyce

• Autorzy: Żak J.

Warianty tytułu

EN

The metodology of muliple criteria decision aiding in transportation and logistics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Niniejszy artykuł ma charakter metodyczny i przedstawia ogólne zasady metodyki Wielokryterialnego Wspomagania Decyzji (WWD) oraz jej praktyczne zastosowanie do rozwiązywania złożonych, wielokryterialnych problemów decyzyjnych o charakterze transportowo – logistycznym. W pracy przedstawiono główne pojęcia i koncepcje WWD oraz praktyczną analizę zastosowania metodyki WWD w dwóch przypadkach, dotyczących: wielokryterialnej oceny i uszeregowania magazynów – Regionalnych Centrów Dystrybucji w ogólnopolskim systemie dostaw samochodowych części wymiennych oraz wielokryterialnej optymalizacji lokalizacji parkingów Park&Ride w wybranej aglomeracji miejskiej. Pierwszy z problemów, zdefiniowany jako wielokryterialne zadanie szeregowania wariantów, rozwiązano z wykorzystaniem metody Electre III/IV. Drugi z kolei sformułowano jako zadanie wielokryterialnego programowania matematycznego (problem wielokryterialnego wyboru) i rozwiązano w 2-etapowej procedurze obliczeniowej obejmującej: generowanie rozwiązań paretooptymalnych z wykorzystaniem komercyjnego solwera MS Excel i metody ε – constraints oraz ich przegląd i analizę prowadzącą do wyboru rozwiązania kompromisowego za pomocą interaktywnej procedury Przeglądu Wiązką Światła (ang. Light Beam Search – LBS).

EN

The presented paper has a methodological character and presents general rules of the Multiple Criteria Decision Making / Aiding (MCDM/A) methodology and its practical application to solve complex, multiple criteria decision problems of a transportation – logistics character. The paper presents major notions and concepts of MCDM/A and practical analysis of applying MCDM/A methodology in two cases concerning: multiple criteria evaluation and ranking of warehouses – Regional Distribution Centers in an all-Polish supply system of car spare parts and multiple criteria optimization of the location of Park & Ride parking lots in a selected metropolitan area. The first problem, defined as a multiple criteria ranking problem, has been solved with the application of Electre III/IV method. The second one has been formulated as a multiple criteria mathematical programming problem (multiple criteria choice problem) and solved in a 2-stage computational procedure based on: generation of Pareto optimal solutions with the application of commercial MS Excel solver and the ε – constraints method, and their review and analysis resulting in a selection of a compromise solution with the assistance of an interactive Light Beam Search (LBS) procedure.

Słowa kluczowe

PL

transport; logistyka; wielokryterialne wspomaganie decyzji; WWD; wielokryterialne problem szeregowania wariantów; wielokryterialny problem wyboru

EN

transport; logistics; multiple criteria ranking problem; multicriteria choice problem; multiple criteria decision making

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Poznański Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Logistyka
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 3
• Strony: 7141--7155
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., tab., pełen tekst na CD

Twórcy

autor

Żak J.

• Politechnika Poznańska, Wydział Maszyn Roboczych i Transportu; 60-965 Poznań; ul. Piotrowo 3

Bibliografia

• 1. Bradley S., Hax A., Magnanti T., Applied Mathematical Programming. Addison- -Wesley Publishing, San Francisco 1977.
• 2. Coyle J.J., Bardi E.J., Langley Jr. J., The Management of Business Logistics. West Publishing Company, St. Paul 1996
• 3. Ehrgott M., Multicriteria Optimization, Springer, New York 2005
• 4. Errol C., Park-and-Ride: Alive, Well, and Expanding in the United States, Journal of Urban Planning and Development 1988, Vol. 114, No. 1, pp. 2-13.
• 5. Fierek S., Bieńczak M., Żak J., Kruszyński M., Optymalizacja wielokryterialna problemu lokalizacji parkingów park and Ride w aglomeracji poznańskiej. W: Kaczmarek M., Krych A. (red.): Materiały VII konferencji naukowo - technicznej: Skuteczne zmniejszanie zatłoczenia miast, Poznań - Rosnówko, 24-26 czerwca 2009, s. 33 - 44.
• 6. Figueira J., Grecvo S., Ehrgott M. (Eds.), Multiple Criteria Analysis. State of the Art Surveys. International Series in Operations Research and Management Science, Springer Science, Boston 2005.
• 7. Jaszkiewicz A., Słowiński R., The „Light Beam Search” Approach – an Overview of Methodology and Applications. European Journal of Operational Research 1999, Vol. 113, No. 2, pp. 300–314.
• 8. Kisperska – Moroń D., Krzyżaniak S. (Red.), Logistyka. Wyd. Instytutu Logistyki i Magazynowania, Poznań 2009.
• 9. Lam W., Holyoak N., Lo H. P., How Park-and-Ride Schemes Can Be Successful in Eastern Asia, J. Urban Planning. and Development 2001, Volume 127, Issue 2, pp. 63-78.
• 10. Özcan T., Çelebi N., Esnaf S., Comparative analysis of multi-criteria decision making methodologies and implementation of a warehouse location selection problem. Expert Systems with Applications, article in press, 2011.
• 11. Roy B., The outranking approach and the foundations of ELECTRE methods. In Readings in Multiple Criteria Decision Aid, In. C. e Bana (Eds.) Berlin: Springer-Verlag: Berlin 1990, 155–183.
• 12. Roy B., Paradigms and Challenges. In J. Figueira, S. Greco, M, Ehrgott (Eds.), Multiple Criteria Decision Analysis: State of the Art Surveys, Springer, Boston 2005.
• 13. Polityka Parkingowa Miasta Poznania – załącznik do uchwały Nr XXXVIII/409/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 10 czerwca 2008r.
• 14. Roy B., Hugonnard J., Ranking of Suburban Line Extension Projects of the Paris Metro System by a Multicriteria Method. Transportation Research 1982, Vol. 16A, pp. 301-322.
• 15. Roy B., Wielokryterialne wspomaganie decyzji, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 1990.
• 16. Saaty T., The Analytic Hierarchy Process, McGraw-Hill, New York 1980.
• 17. Szarata A., Parkingi Park and Ride w dużych miastach europejskich. Materiały konferencyjne: Transport publiczny w Warszawie kluczem harmonijnego rozwoju stolicy Polski, Warszawa 2005.
• 18. Żak J., Transport. W.: Kisperska – Moroń D., Krzyżaniak S. (Red.): Logistyka. Wyd. Instytutu Logistyki i Magazynowania, Poznań 2009, s. 140 – 174.
• 19. Żak J., Wielokryterialne wspomaganie decyzji w transporcie drogowym, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2005.
• 20. Żak J., Sawicki P., The Multiobjective Ranking of the Warehouses in the Physical Distribution System. W: CD-Proceedings of the 4th International Workshop on Transportation Planning and Implementation Methodologies for Developing Countries: Transportation Infrastructure, Bombay, December 5–7 2000.
• 21. Żak J., Thiel, T. (2001) 'Multiple Criteria Evaluation of the Development Scenarios of the Mass Transit System' In: Park C.-H., Cho J., Oh J., Hayashi Y., Viegas J. (Eds.): CD-Selected Proceedings of the 9th World Conference on Transport Research, Seoul 2001, July 22–27.