Zanieczyszczenia chemiczne w olejach rzepakowych z polskiego rynku

• Autorzy: Wroniak Małgorzata , Łysiak Karol , Ratusz Katarzyna

Identyfikatory

DOI

10.15199/65.2022.12.4

Warianty tytułu

EN

Chemical contaminants in rapeseed oils from the Polish market

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule scharakteryzowano źródła zanieczyszczeń chemicznych, które mogą występować w olejach jadalnych. Porównano zanieczyszczenia i ich źródła w olejach rafinowanych i tłoczonych na zimno. Szczególną uwagę zwrócono na zanieczyszczenia powstające w procesie technologicznym otrzymywania olejów rafinowanych oraz na te pochodzące ze środowiska naturalnego, transportu czy opakowań. Estry monochloropropandioli, estry glicydolu czy oleje mineralne są w ostatnich latach tymi, którym poświęca się najwięcej uwagi w literaturze zagranicznej oraz ustawodawstwie i których poziomy są monitorowane, nie tylko w żywności wysokoprzetworzonej, ale też w czystych olejach. Na podstawie badania olejów rynkowych stwierdzono, że w żadnym z analizowanych olejów rzepakowych pochodzących z polskiego rynku nie stwierdzono pozostałości metali toksycznych, mykotoksyn, dioksyn i związków dioksynopodobnych, ftalanów i WWA. Stwierdzono natomiast bardzo niskie poziomy zawartości estrów 3-MCPD i estrów glicydolu w olejach rafinowanych oraz nasyconych olejów mineralnych (MOSH) zarówno w olejach tłoczonych jak i rafinowanych. Nie odnotowano obecności zawartości aromatycznych olejów mineralnych w badanych olejach powyżej poziomu detekcji metody.

EN

The manuscript describes potential sources of chemical contamination in edible oils. The contaminations found in refined and cold-pressed oils and their sources were compared. Contaminations from the technological process of obtaining refined oils, as well as the environment, during transport, or from the packaging, were taken into consideration. Monochloropropanediol esters, glycidol esters and mineral oils have recently received the most attention in foreign literature, and legislation. Moreover, their levels are being monitored, not only in highly processed food, but also in food containing fats and in pure oils. Based on the analysis of rapeseed oils from the Polish market, it was found that non of the analyzed oils contained toxic metals, mycotoxins, dioxins and dioxin-like compounds, phthalates, or PAHs. However, very low levels of 3-MCPD esters and glycidol esters were discovered in refined oils and saturated mineral oils (MOSH) in both pressed and refined oils. The presence of aromatic mineral oils was not detected in the tested oils was not detected (above the detection level of the method).

Słowa kluczowe

PL

zanieczyszczenia chemiczne; olej rzepakowy; oleje tłoczone na zimno; olej rafinowany

EN

chemical contaminants; rapeseed oil; cold-pressed oils; refined oil

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Spożywczy
• Rocznik: 2022
• Tom: T. 76, nr 12
• Strony: 21--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz.

Twórcy

autor

Wroniak Małgorzata

• Katedra Technologii i Oceny Żywności, Instytut Nauk o Żywności, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

• https://orcid.org/0000-0002-8527-7185

autor

Łysiak Karol

• Katedra Technologii i Oceny Żywności, Instytut Nauk o Żywności, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

autor

Ratusz Katarzyna

• Katedra Technologii i Oceny Żywności, Instytut Nauk o Żywności, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

• https://orcid.org/0000-0002-4071-269X

Bibliografia

• [1] Ahmad, H., A. Md Noor, M.P.A. Sabri, R. Ngteni, S.M.H.S. Hilmi. 2019. „Mineral oil saturated hydrocarbon in crude palm oil-current status in Sime Darby palm oil mills”. Journal of Advanced Agricultural Technologies 6 (4) : 299-303. DOI: 10.18178/joaat.6.4.299-303.
• [2] Aniołowska M., A. Kita. 2014. „Estry kwasów tłuszczowych glicydolu oraz estry kwasów tłuszczowych mono – 3 – chloropropan – 1,2 – diolu – nowe zanieczyszczenia w olejach jadalnych”. Wiadomości Chemiczne 68 (7-8): 701-717.
• [3] Bratinova S., E. Hoekstra. 2019. „Guidance on sampling, analysis and data reporting for the monitoring of mineral oil hydrocarbons in food and food contact materials.” Luksemburg: Publications Office of the European Union https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC115694.
• [4] Bruhl, L. 2016. „Occurrence, determination, and assessment of mineral oils in oil seeds and vegetable oils”. European Journal of Lipid Science and Technology 118: 361-372. DOI: 10.1002/ejlt.201400528.
• [5] Cassiday L. 2016. „Minimizing process contaminants in edible oils”. INFORM. International News on Fats, Oils, and Related Materials 27 (3) : 7-10.
• [6] Commission Recommendation (EU) 2017/84 of 16 January 2017 on the monitoring of mineral oil hydrocarbons in food and in materials and articles intended to come into contact with food: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A32017H0084.
• [7] Craft B.D., F. Destaillats. 2014. „Formation Mechanisms”. W Processing contaminants in edible oils: MCPD and glycidyl. AOCS Press.
• [8] EFSA 2012: Panel on Contaminants in the Food Chain (CO NTAM). 2012. „Scientific Opinion on mineral oil hydrocarbons in food”. EFSA Journal 10 (6) : 2704.
• [9] EFSA 2016: EFSA CO NTAM Panel (EFSA Panel on Contaminants in the Food Chain), 2016. „Scientific opinion on the risks for human health related to the presence of 3- and 2-monochloropropanediol (MCPD), and their fatty acid esters, and glycidyl fatty acid esters in food”. EFSA Journal 14 (5) : 4426, 159. DOI: 10.2903/j.efsa.2016.4426.
• [10] Gibon V., W. De Greyt, P.A. Kellens. 2021. „Mineral oil hydrocarbons: a new challenge for the oils and fats processing industry”. INFORM International News on Fats, Oils, and Related Materials 32 (11-12). DOI: 10.21748/inform.11.2021.11.
• [11] Gwiazdowski R., G. Wickiel. 2009. „Występowanie mikotoksyn alternaryjnych w nasionach rzepaku w zależności od odmian”. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 49 (2) : 934-937.
• [12] Jędrkiewicz R, A. Głowacz, J. Gromadzka, J. Namieśnik. 2016. „Determination of 3-MCPD and 2-MCPD fish oils and lipid fractions of margarines available on Polish market”. Food Control 59: 487-492. DOI: 10.1016/j.foodcont.2015.05.039.
• [13] Karlovits G., E. Kozakiewicz, S. Jankowska, P. Teresinski. 2011. „From farm to fork – screening of the mycotoxin contamination in vegetable oil factory Kruszwica (Poland)”. W Advances in research and technology of rapeseed oil. Monograph part 3, 123-139. Toruń : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• [14] Kowalska D., E. Gruszczyńska, K. Tarnowska. 2017. „Estry chloropropanoli, chloropropanodioli i glicydolu – termicznie indukowane procesowe zanieczyszczenia żywności”. Problemy Higieny i Epidemiologii 98 (1) : 9-16.
• [15] Kuhlman J. 2016. „Analysis and occurrence of dichloropropanol fatty acid esters and related process-induced contaminants in edible oils and fats”. European Journal of Lipid Science and Technology 118: 382-395. DOI: 10.1002/ejlt.201400518.
• [16] Kuhlmann, J. 2011. „Determination of bound 2,3-epoxy-1-propanol (glycidol) and bound monochloropropanediol (MCPD) in refined oils”. European Journal of Lipid Science and Technology 113 : 335-344. DOI: 10.1002/ejlt.201000313.
• [17] Lacoste F. 2013. „Undesirable substances in vegetable oils: anything to declare?” OCL Oilseeds and fats, Crops and Lipids, 21 1 A103. DOI: 10.1051/ocl/2013060.
• [18] Matthaus B. 2012. „Oil Technology”. W Technological Innovations in Major World Oil Crops vol. 2: Perspectives, 23-92. Springer Science+Business Media.
• [19] Niewiadomski H. 1993. Technologia tłuszczów jadalnych, 57-63, 153-159. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne.
• [20] Pehlivan E., G. Arslan, F. Gode, T. Altun, M.M. Ozcan. 2008. „Determination of some inorganic metals in edible vegetable oils by inductively coupled plasma atomic emission spectroscopy (ICP-AES)”. Grasas y Aceites 59 (3) : 239-244. DOI: 10.3989/gya.2008.v59.i3.514.
• [21] Roszko M., A. Szterk, K. Szymczyk, B. Waszkiewicz-Robak. 2012. „PAHs, PCBs, PBDEs and pesticides in cold-pressed vegetable oils”. Journal of the American Oil Chemists’ Society 89: 389-400. DOI: 10.1007/s11746-011-1926-5.
• [22] Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. UE. L. 2002. 31. 1. z późn. zm).
• [23] Rozporządzenie Komisji (UE) 2020/1322 z dnia 23 września 2020 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1881/2006 w odniesieniu do najwyższych dopuszczalnych poziomów 3-monochloropropanodiolu (3-MCPD), estrów 3-MCPD kwasów tłuszczowych oraz estrów glicydowych kwasów tłuszczowych w niektórych środkach spożywczych (Dz. U. UE. L. 2020. 310.2 z późn. zm.).
• [24] Rozporządzenie Komisji (UE) nr 10/2011 z dnia 14 stycznia 2011 r. w sprawie materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych przeznaczonych do kontaktu z żywnością (Dz.U.UE.L.2011.12.1).
• [25] Rozporządzenie Komisji (WE) nr 333/2007 z dnia 28 marca 2007 r. ustanawiające metody pobierania próbek i metody analiz do celów urzędowej kontroli poziomów ołowiu, kadmu, rtęci, cyny nieorganicznej, 3-MCPD i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w środkach spożywczych (Dz. U. UE. L. 2007. 88. 29 z późn. zm.).
• [26] Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych (Dz. U. UE. L. 2006.364.5. z późn. zm)
• [27] Sadowska M. 2007. „Skażenia żywności”. W Chemia żywności: odżywcze i zdrowotne właściwości składników żywności. T. 3., 149-177. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne.
• [28] Starski A., M. Jędra. 2011. „Ocena zawartości wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) w oleju rzepakowym produkowanym w Polsce”. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 44 (4): 1054-1060.
• [29] Wang S.Y., M.Q. Wang, E.Q. Yang, X.M. Chen, F.G. Pan. 2022. „Review on Occurrence, Sources of Contamination, and Mitigation Strategies of Phthalates in Vegetable Oils”. European Journal of Lipid Science and Technology 124 (5) : 2100086. DOI: 10.1002/ejlt.202100086.
• [30] Weiβhaar R, R. Perz. 2010. „Fatty acid esters of glycidol in refined fats and oils”. European Journal of Lipid Science and Technology 112 : 158-165. DOI: 10.1002/ejlt.200900137.
• [31] Weiβhaar, R. 2011. „Fatty acid esters of 3-MCPD: overview of occurrence and exposure estimates”. European Journal of Lipid Science and Technology 113 : 304-308. DOI: 10.1002/ejlt.201000312.
• [32] Wickiel G., R. Gwiazdowski, K. Marcinkowska. 2012. „Ryzyko skażenia nasion rzepaku ozimego ochratoksyną A w zależności od warunków ich przechowywania”. Postępy w ochronie roślin 52 (3) : 757-759.
• [33] Wroniak M, A. Rękas. 2017. „A preliminary study of PCBs, PAHs, pesticides and trace metals contamination in cold-pressed rapeseed oils from conventional and ecological cultivations”. Journal of Food Science and Technology 54 (5) : 1350-1356. DOI: 10.1007/s13197-017-2575-y.
• [34] Wroniak M. 2013: „Studia nad wpływem wybranych czynników na wartość żywieniową, cechy jakościowe, w tym stabilność oksydatywną i bezpieczeństwo oleju rzepakowego tłoczonego na zimno”. Rozprawy Naukowe i Monografie - Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, 139. Warszawa : Wydawnictwo SGGW, ISBN 978-83-7583-493-2.
• [35] Zelinkowa Z., B. Svejkovska, J. Velisek. 2006. „Fatty acid esters of 3 – chloropropane – 1,2 – diol in edible oils”. Food Additives & Contaminants 23 (12) : 1290-1298. DOI: 10.1080/02652030600887628.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).