Analiza czynnikowa jako metoda identyfikacji procesów kształtujących skład chemiczny wód podziemnych

• Autorzy: Dragon K. , Jażdzewska J.

Warianty tytułu

EN

Factor analysis : groundwater chemistry origin identification method

• Konferencja: VI Konferencja „Modelowanie przepływu wód podziemnych” Ciechocinek, 16–18.11.2014
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The article presents the classification of groundwater chemistry origin in the regional aquifer system located in the Wielkopolska region (west Poland). For identification of geochemical processes that affect groundwater chemistry factor analysis was used. Two groups of processes were identified: “anthropogenic” (i.e., caused by human activity) and “geogenic” (i.e., caused by natural geochemical processes). On the background of the natural changes of groundwater chemistry, the influence of ascent water on groundwater chemistry was identified. The presented results demonstrate that factor analyses is a reliable method for differentiation of both: natural and anthropogenic processes influencing groundwater chemistry, particularly during the early phase of anthropogenic groundwater chemistry transformations. The study demonstrates general usefulness of the groundwater chemistry differentiation for support identification of groundwater flow pattern. It also demonstrates the importance of using chemical data to verify multilayer aquifers connectivity.

Słowa kluczowe

PL

analiza czynnikowa; skład chemiczny wód podziemnych; podział hydrochemiczny wód

EN

factor analysis; groundwater chemistry origin; groundwater hydrogeochemical zoning

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2015
• Tom: Vol. 63, nr 10/1
• Strony: 688--693
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Dragon K.

• Instytut Geologii, Zakład Hydrogeologii i Ochrony Wód, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Maków Polnych 16, 61-606 Poznań

autor

Jażdzewska J.

• Instytut Geologii, Zakład Hydrogeologii i Ochrony Wód, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Maków Polnych 16, 61-606 Poznań

Bibliografia

• 1. DAVIS J.C. 1973 - Statistics and data analysis in geology. Wiley, New York.
• 2. DRAGON K. 2006 - Application of factor analysis to study contamination of a semi-confined aquifer (Wielkopolska Buried Valley aquifer, Poland). J. Hydrology, 331: 272-279.
• 3. DRAGON K. & GÓRSKI J. 2015 - Identification of groundwater chemistry origins in a regional aquifer system (Wielkopolska region, Poland). Environ. Earth Sci., 73 (5): 2153-2167.
• 4. DREVER J.I. 1997 - The geochemistry of natural waters. surface and groundwater environments. Prentice-Hall Upper Saddle River, New Jersey.
• 5. GÓRSKI J. 1989 - Główne problemy chemizmu wód podziemnych utworów kenozoiku środkowej Wielkopolski. Zeszyty Nauk. AGH: 45.
• 6. GÓRSKI J. 2001 - Propozycje oceny antropogenicznego zanieczyszczenia wód podziemnych na podstawie wybranych wskaźników hydrochemicznych. [W:] Bocheńskiej T. & Staśko S. (red.), Współczesne problemy hydrogeologii, Tom X: 309-314. Wydaw UWr, Wrocław.
• 7. JEONG C.H. 2001 - Effect of land use and urbanization on hydrochemistry and contamination of groundwater from Taejon area, Korea. J. Hydrology, 253: 194-210.
• 8. LISZKOWSKA E. 1995 - Analiza czynnikowa jako obiektywna metoda określenia genezy składu chemicznego oraz źródeł zanieczyszczeń wód podziemnych. [W:] Współczesne problemy hydrogeologii, Tom VII: 329-336. Wydaw. Profil, Kraków.
• 9. MODELSKA M. & BUCZYŃSKI B. 2007 - Zastosowanie analizy czynnikowej w badaniach hydrochemicznych wybranych zlewni sudeckich. Prz. Geol., 55 (4): 319-323.
• 10. OLMEZ I., BEAL J.W. & VILLAUME J.F. 1994 - A new approach to understanding multiple-source groundwater contamination: factor analysis and chemical mass balances. Water Resour. Res., 28 (5): 1095-1101.
• 11. STĘPIEŃ M. & JÓŹWIAK K. 2005 - Kształtowanie się chemizmu wód podziemnych niecki krzeszowskiej i jej obrzeżenia w świetle analizy czynnikowej. [W:] Współczesne problemy hydrogeologii, Tom XII: 671-677. Wydaw. UMK, Toruń