Siderite concretions in paleocene series of polish part of the eastern flysch Carpathians

• Autorzy: Dziubińska Beata , Narębski Wojciech

Warianty tytułu

Konkrecje syderytowe w warstwach plioceńskich polskiej części wschodnich Karpat fliszowych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The present paper deals with the results of studies of siderite concretions occurring in black Paleocene shales of the Dukla and Silesian Units. The samples were examined using optical and scanning microscopy, X-ray diffraction and chemical analysis (SEM-EDS, INNA, ICP and estimation of TOC). The main diagenetic minerals of these concretions are iron carbonates close to siderite. Less common are dolomite, ferrous dolomite and calcite. The first phases precipitated from pore solutions were carbonates enriched in manganese. The concretions studied contain up to 49.15 wt.% Fe2O3, at most 16.46 wt.% CaO and up to 8.49 wt.% MgO, whereas the content of organic carbon (TOC) is at most 1.42 wt.%. Sideritic concretions of Paleocene beds of the eastern part of the Flysch Carpathians represent, in fact, sideroplesites and manganospherites of early diagenetic origin. They are, in general, impoverished in all trace elements, except Sr, when compared with shales embedding them. The siderite-bearing series in question can be assigned to the siderite-pyrite and siderite geochemical facies.

PL

Badaniom poddano konkrecje syderytowe występujące w plioceńskich czarnych łupkach jednostki dukielskiej i śląskiej — odpowiednio w warstwach z Majdanu i górnych łupkach istebniańskich. Próbki konkrecji poddano obserwacjom mikroskopowym (mikroskop optyczny i skaningowy), badaniom rentgenowskim i analizie chemicznej (SEM-EDS, INNA, ICP i oznaczeniu TOC). Badania SEM-EDS wykazały, że głównymi minerałami diagenetycznymi są węglany żelaza zbliżone do syderytu, następnie dolomit, dolomit żelazisty i kalcyt. Węglany bogatsze w Mn krystalizują jako pierwsze z roztworów. Badane konkrecje zawierają do 49,15% wag. Fe2O3, do 16,46% wag. CaO, do 5,05% wag. MgO i do 8,49% wag. MnO, natomiast zawartoœæ wêgla organicznego (TOC) dochodzi do 1,42% wag. Konkrecje syderytowe warstw paleoceńskich wschodniej części Karpat fliszowych są głównie syderoplezytami i w znacznie mniejszym stopniu manganosferytami pochodzenia wczesnodiagenetycznego. Świadczy o tym m.in. wykazana analizami punktowymi zmienność składu chemicznego konkrecji od środka ku peryferiom, przy wzbogaceniu części centralnej w mangan. Badania geochemiczne wykazały niższe w stosunku do łupków zawartości wszystkich pierwiastków śladowych w konkrecjach z wyjątkiem diadochowego z wapniem strontu. Utwory te wraz z otaczającymi je łupkami można zaliczyć do facji syderytowo-pirytowej i syderytowej.

Słowa kluczowe

EN

siderite concretions; Flysch Carpathians; diagenesis

PL

konkrecje syderytowe; Karpaty fliszowe

• Wydawca: Mineralogical Society of Poland
• Czasopismo: Mineralogia
• Rocznik: 2004
• Tom: Vol. 35, iss. 2
• Strony: 79--91 + 1 k. tab.
• Opis fizyczny: Bibliogr. [18] poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Dziubińska Beata

• Jagiellonian University, Institute of Geological Sciences, ul. Oleandry 2a, 30-063 Kraków, Poland

autor

Narębski Wojciech

• Jagiellonian University, Institute of Geological Sciences, ul. Oleandry 2a, 30-063 Kraków, Poland

Bibliografia

• BORCHERT H., 1952: Die Bildungsbedingungen mariner Eisenerzlagerstätten. Chemie. d. Erde 16, 1, 49–74.
• COLEMAN M.L., 1985: Geochemistry of diagenetic non-silicate minerals: kinetic considerations. Philosophical Transactions of the Royal Society of London. 315 (series A), 39–56.
• COLEMAN M.L., 1993: Microbial processes: Controls on the shape and oposition of carbonate concretions. Marine Geology 113, 127–140.
• GAUTIER, D.L., 1982: Siderite concretions: indicators of early diagenesis in the Gammon shale (cretaceous). Journal of Sedimentary Petrology 52, 3, 859–871.
• GUCWA I., WIESER T, 1978: Ferromanganese nodules in the Western Carpathian flysch deposits of Poland. Rocz. Pol. Tow. Geol. 48, 147–184.
• MUSZYŃSKI M., RAJCHEL J., SALAMON W., 1979: Concretionary iron and manganese carbonates in Eocene shales of the environs of Dynów near Przemyœl (Flysch Carpathians). Miner. Pol. 9, 1, 111–122.
• NARĘBSKI W., 1956: O diagenetycznych dolomitach żelazistych z Karpat fliszowych. Rocz. Pol. Tow. Geol. 26, 1, 29–50.
• NARĘBSKI W., 1957: Mineralogia i geochemiczne warunki genezy tzw. syderytów fliszu karpackiego. Arch. Miner. 21, 5–100.
• NARĘBSKI W., 1974: Mineralogia i geneza konkrecji sferosyderytowych północno-wschodniej części niecki żytawskiej. Prace Muz. Ziemi 22, 65–77.
• PUSCH G. G., 1836: Geognostischer Atlas von Polen. J. G. Cotta Verlag.
• RAJCHEL J., SZCZEPAŃSKA M., 1997: Dolomity żelaziste z warstw krośnieńskich jednostki skolskiej okolic Dynowa. Geologia (Kwart. AGH) 23, 229–248.
• STRAKHOV N.M., 1953: Diagenesis of sediments and its significance for sedimentary ore formation. Izv. AN SSSR Ser. Geol. 5, 12–49 (in Russian).
• SZCZEPAŃSKA M., 1998: Sferosyderyty z łupków spaskich jednostki skolskiej. Przegl. Geol. 46, 4, 342–347.
• ŚLĄCZKA A., 1958: O pozycji geologicznej okruszcowania w okolicy Baligrodu. Kwart. Geol. 2, 4
• ŚLĄCZKA A., 1971: Geologia jednostki dukielskiej. Prace Inst. Geol. 63, 1–124.
• TAUPITZ K. CH., 1954: Über Sedimentation, Diagenese, Metamorphose, Magmatismus und die Entstehung der Erzlagerstätten. Chemie. d. Erde 17, 2: 104–164.
• TEODOROVICH G.I., 1949: Marine and salt-water siderite geochemical facies as oil-perspective environment. Doklady AN SSSR 69, 2, 227–230 (in Russian).
• ZODROW E.L., CLEAL CH.J, 1999: Anatomically preserved plants in siderite concretions in the shale split of the Foord Seam: mineralogy, geochemistry, genesis (Upper Carboniferous, Canada). Intern. J. of Coal Geol. 41, 371–393.