Ocena zagrożeń obszarów Natura 2000 w województwie opolskim na podstawie struktury użytkowania terenu

• Autorzy: Wróbel R.

Identyfikatory

DOI

10.2429/proc.2017.11(2)072

Warianty tytułu

EN

Threat assessment of Natura 2000 areas in the Opolskie Voivodeship based on the land use structure

• Konferencja: ECOpole’17 Conference (4-7.10.2017 ; Polanica Zdrój, Poland)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dokonano oceny zagrożeń obszarów Natura 2000 ustanowionych na obszarze województwa opolskiego. Analizie poddano struktury użytkowania gruntów i pokrycia terenu 23 znajdujących się tam obszarów. Określono także potencjalny wpływ otoczenia, wyznaczając buforowe strefy oddziaływania, dla których także zbadano strukturę użytkowania i pokrycia terenu. Określono wskaźnik antropogenizacji obszarów uwzględniający podział na formy o charakterze naturalnym i seminaturalnym oraz antropogenicznym. Wskazano główne zagrożenia dla obszarów Natura 2000 województwa opolskiego. Z przeprowadzonych badań wynika, iż tereny te mają charakter w większości naturalny i seminaturalny. Głównym zagrożeniem dla tych obszarów chronionych, występującym zarówno w ich wnętrzu, jak i w strefach przyległych, jest znaczna struktura gruntów ornych, mogąca skutkować zmianami stanu siedlisk, powodowanego zmianami chemizmu wód i gleb oraz składu gatunkowego siedlisk, będącego efektem zawleczenia obcych gatunków, jak również rozwoju zbiorowisk segetalnych i ruderalnych na obszarach, gdzie zaprzestano produkcji rolniczej. Analiza struktury użytkowania terenu w otoczeniu obszarów chronionych daje odmienne wnioski w przypadku analiz powierzchni i rozmieszczenia poszczególnych form. Analiza procentowego udziału powierzchni wskazuje na dobrą izolację obszarów od wpływów zewnętrznych, zaś analiza przestrzennego rozkładu form wskazuje na zróżnicowanie obszarów w tym zakresie. Stosunkowo wysokie wartości wskaźnika antropogenizacji wskazują na dominujący w strukturze użytkowania gruntów obszarów Natura 2000 udział powierzchni użytków o charakterze naturalnym i seminaturalnym.

EN

The article evaluates the threats to Natura 2000 sites established in the Opolskie Voivodeship. The structure of land use and land cover 23 of the areas located there were analyzed. The potential impact of the environment was also determined by determining the buffer impact zones, for which the structure of land use and coverage was also examined. The index of anthropogenisation of areas was determined, including the division into natural and seminarial and anthropogenic forms. The main threats to the Natura 2000 areas of the Opolskie Voivodeship were indicated. The research shows that these areas are mostly natural and seminal. The main threat to these protected areas, occurring both in their interior and adjacent zones, is a significant structure of arable land, which may result in changes in habitat condition caused by changes in water and soil chemism and habitat species composition, which is the effect of alien species being removed as well as the development of segetal communities and ruderal in areas where agricultural production has been stopped. An analysis of the land use structure in the vicinity of protected areas gives different conclusions in the case of surface analyzes and the distribution of individual forms. The analysis of the percentage of space indicates good isolation of areas from external influences, while the analysis of the spatial distribution of forms indicates the diversity of areas in this area. Relatively high values of the anthropogenicity index indicate the share of natural and semi-natural areas of land used in the structure of land use in Natura 2000 sites.

Słowa kluczowe

PL

Natura 2000; użytkowanie terenu; antropopresja; zagrożenia

EN

Natura 2000; land use; anthropopressure; threats

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Proceedings of ECOpole
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 11, No. 2
• Strony: 641--652
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., rys., map., wykr., tab.

Twórcy

autor

Wróbel R.

• Samodzielna Katedra Ochrony Powierzchni Ziemi, Wydział Przyrodniczo-Techniczny, Uniwersytet Opolski, ul. Oleska 22, 45-040 Opole

Bibliografia

• [1] http://natura2000.gdos.gov.pl/natura-2000-w-polsce.
• [2] Kaługa I. Korzyści dla rolnictwa wynikające z gospodarowania na obszarach Natura 2000. Warszawa: Ministerstwo Środowiska; 2009:59. https://www.gdos.gov.pl/files/artykuly/5073/Natura_2000_korzysci_dla_rolnictwa.pdf.
• [3] Kremer F, Van der Stegen J, Gafo Gómez-Zamalloa M, Szedla T. Natura 2000 i lasy, cz. I-II, 2016. http://ec.europa.eu/environment/nature/natura2000/management/docs/Final%20Guide%20N2000%20%20Forests%20Part%20I-II-Annexes_pl.pdf.
• [4] Lambin EF, Geist HJ, editors. Land-Use and Land-Cover Change. Local Processes and Global Impacts. New York: Springer; 2006; 222. ISBN: 9783540322016.
• [5] Meyer WB, Turner BL, editors. Changes in Land Use and Land Cover: A Global Perspective, Cambridge: Cambridge University Press; 1994:537. ISBN: 9780521470858.
• [6] Jetz W, Wilcove DS, Dobson AP. Projected Impacts of Climate and Land-Use Change on the Global Diversity of Birds. PLoS Biol. 2007;5(6): e157. DOI: 10.1371/journal.pbio.0050157.
• [7] Shalaby A, Tateishi R. Remote sensing and GIS for mapping and monitoring land cover and land-use changes in the northwestern coastal zone of Egypt. Appl Geography, Chiba, Japan. 2007;27:28-41. DOI: 10.1016/j.apgeog.2006.09.004.
• [8] Foley JA, DeFries R, Asner GP, Barford C, Bonan G, Carpenter SR, et al. Global consequences of land use. Science. 2005;309(5734):570-574. DOI: 10.1126/science.1111772.
• [9] http://maps.opolskie.pl/OGIS/default.aspx?gpw=1caaa5ec-dd6c-42bc-b1a8-e5b462487ff6 - usługa WMS - adres: http://sdi.opolskie.pl/struktura_uzytkowania/request.aspx.
• [10] Kistowski M. Przegląd wybranych podejść metodycznych w zakresie analizy oceny wpływu człowieka na środowisko przyrodnicze. W: Szponar A, Horska-Schwarz S. redaktorzy. Struktura przestrzenno-funkcjonalna krajobrazu. Problemy Ekologii Krajobrazu, Wrocław: Uniwersytet Wrocławski; 2005;17:60-70. ISBN: 83-921524-2-5.
• [11] Wróbel R. Antropogeniczne przeobrażenia krajobrazu opolskiego odcinka doliny Odry w XX wieku . Opole: Wyd Uniwersytetu Opolskiego; 2014; 16. ISBN: 9788373956261.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).