Wykorzystanie właściwości sensybilizacyjnych kompleksów ftalocyjaniny z metalami do generowania stanów wzbudzonych molekuł tlenu

• Autorzy: Dyrda G. , Słota R. , Wacławek W.

Warianty tytułu

EN

Utilisation of metal phthalocyanines sensitising properties to generate excited states in molecular oxygen

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Aktywne stany wzbudzone molekuły tlenu mogą być generowane przez molekuły kompleksów ftalocyjaniny, sensybilizowane promieniowaniem z zakresu UV i VIS. Proces ten można wykorzystać do aktywacji różnorodnych układów reakcyjnych, zarówno typowych reakcji red-ox, jak i złożonych procesów biochemicznych. Przedstawione przykłady świadczą o dużym znaczeniu praktycznym zwłaszcza tlenu singletowego. Otrzymane wyniki badań układów ftalocyjanina – tlen wskazują, że wzbudzone molekuły tlenu mogą również powodować rozkład użytego jako sensybilizatora kompleksu Mpc (M = jon metalu, pc = C32H16N8 2- ligand ftalocyjaninowy), niezależnie od jego struktury molekularnej oraz użytego rozpuszczalnika.

EN

Reactive excited states of oxygen molecules may be generated by phthalocyanine complexes photosensitised by radiation from the UV and VIS range. This idea could be used in activating of versatile reaction systems, both typical red-ox reactions as well as complex biochemical processes. The cases shown have proved the practical application potential particularly of the singlet oxygen molecules. Results obtained in our investigations of phthtalocyanine – oxygen systems have revealed the excited oxygen molecules might also produce a decay of the Mpc complex, used as a photosensitiser, regardless of its molecular structure and the solvent applied (M = metal ion, pc = C32H16N8 2- phthalocyanine ligand).

Słowa kluczowe

PL

kompleksy ftalocyjaniny z metalami; fotosensybilizacja; stany wzbudzone; tlen singletowy

EN

metal-phthalocyanines; photosensitising; excited states; singlet oxygen

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology
• Rocznik: 2001
• Tom: R. 6, NR 1-2
• Strony: 31--34
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys.

Twórcy

autor

Dyrda G.

• Instytut Chemii, Uniwersytet Opolski, ul. Oleska 48, 45-052 Opole, tel. (0/.../77) 454 58 41 w. 2234, fax (0/.../77) 455 91 49

autor

Słota R.

• Instytut Chemii, Uniwersytet Opolski, ul. Oleska 48, 45-052 Opole, tel. (0/.../77) 454 58 41 w. 2234, fax (0/.../77) 455 91 49

autor

Wacławek W.

• Instytut Chemii, Uniwersytet Opolski, ul. Oleska 48, 45-052 Opole, tel. (0/.../77) 454 58 41 w. 2234, fax (0/.../77) 455 91 49

Bibliografia

• [1] Suppan P.: Chemia i światło, PWN, Warszawa 1998.
• [2] Paszyc S.: Podstawy fotochemii, PWN, Warszawa 1983.
• [3] Bartosz G.: Druga twarz tlenu, PWN, Warszawa 1995.
• [4] Barltrop J.A.: Fotochemia, PWN, Warszawa 1987.
• [5] Darwent J.R., Douglas P., Harriman A., Porter G. i Richoux M.C.: Coord. Chem. Rev., 1982, 44, 83-126.
• [6] Dyrda G., Słota R. i Wacławek W.: Chem. Dydakt. Ekol. Metrol., 2000, 5, 31-35.
• [7] Bonnet R., New Scientist, 1989, 1660, 55-58.
• [8] Tokumaru K.: J. Porph. Phthal., 2001, 5, 77-85.
• [9] Ferraudi G.J. w pracy Phthalocyanines: Properties and Applications (Ed. Leznoff C.C. and Lever A.B.P.), Ch.4, Vol. 1. VCH Publishers, New York 1989.
• [10] Kaliya L., Lukyanets E.A. i Vorozhtsov G.N.: J. Porph. Phthal., 1999, 3, 592-610.
• [11] Wöhrle D., i in.: Polym. Adv. Technol., 1994, 6, 118-130.
• [12] Lukyanets E.A.: J. Porph. Phthal., 1999, 3, 424-432.
• [13] Philips D.: Pure Appl. Chem., 1995, 67, 117-126.
• [14] Ali H. i Lier J.E.: Chem. Rev., 1999, 99, 2379-2450.
• [15] Dougherty T.J.: J. Photochem. Photobiol., 1993, 58, 895-901.
• [16] Gregory P.: J. Porph. Phthal, 2000, 4, 432-437.
• [17] Fedorova T.M. i in.: Patent USSR 1559649, 1987.
• [18] Barkanova S.V. i in.: Patent USSR 1559655, 1987.
• [19] Kuznetsova N.A. i in.: Zh. Fiz. Khim., 1997, 71, 1690; 1982, 44, 83.
• [20] Nensala N. i Nyokong T.: Polyhedron, 1997, 16, 2971-2978.
• [21] Kerp H.R. i van Faassen E.E., Proc. 11th Workshop on Quantum Solar Energy Conversion (QUANTSOL '98), 1999, Wildhaus, Switzerland.