Wybieranie węgla systemem filarowym

• Autorzy: Gierlotka Stefan

Warianty tytułu

EN

Coal extraction using the pillar system

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule opisano system filarowego wybierania pokładu węgla kamiennego, dawniej powszechnie stosowany w górnictwie. Przedstawiono rozwój mechanizacji robót górniczych i odstawy urobku. Opisano stosowane dawniej sposoby wykonywania robót strzałowych przy wybieraniu pokładu. Ważnym czynnikiem podczas prowadzenia podziemnej eksploatacji węgla jest wentylacja wyrobisk. Omówiono rodzaje dawniej stosowanych metod wentylacyjnych w górnictwie. Filarowy system wybierania węgla wykorzystywany był w kopalniach na Śląsku przez cały wiek XIX i w początkach XX w., a w niektórych kopalniach jeszcze w latach 60. XX w. W połowie XX w. system filarowo-zabierkowy został wyparty przez ścianowy system wybierania węgla.

EN

In the second half of the 18th century, coal was mined in the Upper Silesian Coal Basin using an inefficient and dangerous system of extraction galleries. In order to increase the output, the pillar system was introduced, which by the beginning of the 19th century was already used in all Silesian mines. Exploitation of the pillar system required cutting the seam with pillar galleries that ran perpendicular to the main gallery. The pillars were picked by means of shortwalls along the ascent of the seam, at a height equal to the thickness of the seam (up to 10 m), until 1951, when the regulations [11] limited it to 4 m. In order to separate from the neighbouring, already selected pillar, the roof was supported by a narrow strip of raw coal, 0.8-1.3 m wide, or by densely placed racks, the so-called organs. Initially manual: cutting, mining, loading and transporting coal, these were gradually replaced by more efficient methods. The 19th century saw the introduction of dynamite and electric igniters, pneumatic drills and percussion hammers, and pole and chain chipmakers, and in the 20th century conveyors with shock chutes, belt conveyors and scraper conveyors were introduced. The problem was ventilation of the pillar pits. The pits could be ventilated by diffusion over a length of 6-10 m, and up to 30 m in non-gas fields. Longer workings were ventilated using brazing fans or special fairings. In Silesia, pillar systems were used throughout the 19th century and into the early 20th century, and in some mines as late as the 1960s. In the middle of the 20th century, the pillar-and-shortwalls system was replaced by the longwall system.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo węgla kamiennego; system filarowy; mechanizacja górnictwa

EN

hard coal mining; pillar system; mining mechanization

• Wydawca: Wyższy Urząd Górniczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie
• Rocznik: 2022
• Tom: nr 4
• Strony: 8--11
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz.

Twórcy

autor

Gierlotka Stefan

• Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa

Bibliografia

• 1. Bansen H.: Die Streckenfórderung. Berlin 1921.
• 2. Gierlotka S.: Historia Górnictwa - Technika/Mechanizacja/Elektryfikacja. Wyd. Nauk. Śląsk, Katowice 2017.
• 3. Głuszczak Ł., Kruk F.: Walka z gazami w kopalniach, [w:] Górnictwo, t. XVIII, PWT, Katowice 1953.
• 4. Katalog systemów podziemnej eksploatacji węgla w Polsce. Wyd. Śląsk, Katowice 1966.
• 5. Korman J.: Górnictwo. Wyd. Śląsk, Katowice 1972.
• 6. Piątek Z.: Górnictwo węgla kamiennego na Dolnym Śląsku. Przegląd Górniczy 1995, nr 1.
• 7. Piernikarczyk J.: Historia górnictwa i hutnictwa na Górnym Śląsku, t. II. Wyd. Śląski Związek Akademicki, Katowice 1936.
• 8. Poradnik Górnika, t. II, cz. 1. Wyd. Górniczo-Hutnicze, Katowice 1959.
• 9. Poradnik Górnika, t. II, cz. 2. Wyd. Górniczo-Hutnicze, Katowice 1959.
• 10. Poradnik Górnika, t. 2. Wyd. Śląsk, Katowice 1975.
• 11. Przepisy Technicznej Eksploatacji Kopalń Węgla. PWT, Katowice 1951.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).