Modeling of hydrological conditions for the restoration of Przemkowsko-Przecławskie Wetlands

• Autorzy: Brandyk A. , Majewski G.

Warianty tytułu

PL

Modelowanie warunków wodnych na potrzeby renaturyzacji Bagien Przemkowsko-Przecławskich

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

PL

Przekształcenie środowiska naturalnego obszarów mokradeł spowodowało konieczność podjęcia działań na rzecz ich ochrony i renaturyzacji. Szacuje się, że w środkowej i zachodniej części kontynentu europejskiego ponad 80% (Borger, 1992, Smits i in., 2001), a na świecie ponad połowa terenów mokradłowych została osuszona lub przeobrażona w takim stopniu, że przestała pełnić swoje pierwotne funkcje w krajobrazie. Jako obiekt badań wybrano Bagna Przemkowsko-Przecławskie, o łącznej powierzchni równej 3050 ha, położone w południowo-zachodniej Polsce na Dolnym Śląsku. Według przeprowadzanych badań florystycznych (Szlachetka, 2005) zbiorowiska roślinne Bagien Przemkowsko-Przecławskich wykazują obecnie stadia regeneracyjne po długotrwałym odwodnieniu, świadczące o współczesnej degradacji przyrodniczej tego obiektu. W celu odtworzenia walorów środowiska Bagien Przemkowsko-Przecławskich ustanowiono w 1997 roku Przemkowski Park Krajobrazowy, uwzględniając w sposób szczególny ochronę środowiska przyrodniczego w planach gospodarowania wodą oraz w prowadzeniu gospodarki łąkowo-pastwiskowej (Grootjans i in., 2007). Celem oceny możliwości odtworzenia warunków wodnych oraz szaty roślinnej, skonstruowano model przepływu wód podziemnych dla obiektu Bagna Przemkowsko-Przecławskie, wykorzystując program komputerowy MODFLOW. Za jego pomocą symulowano położenie zwierciadła wód gruntowych dla 6-ciu wariantów gospodarowania wodą, opracowanych na podstawie rozpoznania aktualnego stanu siedlisk i elementów sieci wodnej bagien. Obliczenia realizowano z dekadowym krokiem czasowym dla wielolecia 1965–1988. Stany wód gruntowych, obliczone za pomocą modelu, porównywano z przyjętymi kryteriami hydrologicznymi, opisującymi stan uwilgotnienia siedlisk mokradłowych. Kryteria te zawierały wartości progowe charakterystycznych stanów wody, opracowane na podstawie monitoringu siedlisk referencyjnych w dolinie rzeki Biebrzy w północno-wschodniej Polsce. Poszczególne warianty obliczeniowe były zróżnicowane pod względem parametrów pracy urządzeń wodnych, takich jak: wysokości piętrzenia wody przez zastawki i jazy, wydatek przepompowni melioracyjnej oraz przerzut wód powierzchniowych do obszaru renaturyzowanego. Analiza wyników modelowania wykazała, że dla odtworzenia siedlisk bagiennych na obiekcie badań potrzebne jest nie tylko wykorzystanie istniejącego zasilania podziemnego, ale także niezbędne jest doprowadzenie rezerw wód powierzchniowych.

Słowa kluczowe

PL

modelowanie warunków wodnych; potrzeby renaturyzacji

• Wydawca: Politechnika Koszalińska
• Czasopismo: Rocznik Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2013
• Tom: Tom 15, cz. 1
• Strony: 371--391
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Brandyk A.

• Warsaw University of Life Sciences - SGGW

autor

Majewski G.

• Warsaw University of Life Sciences - SGGW

Bibliografia

• 1. Brandyk A.: Modeling of hydrological conditions for Przemkowsko- Przeclawskie Wetlands restoration. Ph. D. thesis, Warsaw University of Life Sciences, 2010.
• 2. Brandyk A., Szporak S., Giełczewski M., Okruszko T.: Przemkow Peatland. W: Grootjans A., Wołejko L. Conservation of wetlands in polish agricultural landscapes, Szczecin 2007.
• 3. Brandyk A., Szporak S., Okruszko T.: Przemkow Landscape Park – key issues in wetlands restoration and management. Center of Excellence in Wetlands Hydrology. WAU Press, 2005.
• 4. Brandyk A., Szporak S., Okruszko T., Giełczewski M.: Zagospodarowanie obszaru Bagien Przemkowsko-Przecławskich na tle uwarunkowań hydrologicznych oraz wymogów ochrony środowiska. Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska. Zeszyt 2(34), 2006.
• 5. Cieślak M., Wołejko L., Stańko R.: Koncepcja zintegrowanego monitoringu środowiska,,Bagien Przemkowsko-Przecławskich. Lubuski Klub Przyrodników, Szczecin, Świebodzin 1999.
• 6. Dahl M., Nilsson B., Langhoff J.H., Refsgaard J.C.: Review of classification systems and new multi – scale typology of groundwater – surface water interaction. Journal of Hydrology Volume: 344, Issue: 1–2, 1–6 (2007).
• 7. Dietrich O., Schweigert S., Steidl J.: Impact of climate change on the water balance of fen wetlands in the Elbe Lowland. Proc. of the 13th International Peat Congress, published by International Peat Society, 2008.
• 8. Grootjans A., Wołejko L.: Conservation of wetlands in polish agricultural landscapes. Wydawnictwo Lubuskiego Klubu Przyrodników. Szczecin, 2007.
• 9. Haczyński A., Smolarczyk K.: Kanał Północny: ,,Ocena skutków piętrzenia wód”. Opracowanie wykonane na zlecenie Fundacji Ekologicznej Ziemi Legnickiej ,,Zielona Akcja”, Legnica 2000.
• 10. Ilnicki P.: Torfowiska i torf. Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu. 2002.
• 11. McDonald M., Harbaugh W.: A modular three – dimensional finite difference groundwater flow model. United States Geological Survey, Openfile Report No. 6. 1988.
• 12. Mioduszewski W., Querner E., Ślesicka A.: Modelling of hydrological system of the Biebrza Valley. "Wethydro", Wyd. SGGW, 2004.
• 13. Mioduszewski W., Szuniewicz J., Kowalewski Z., Chrzanowski S., Ślesicka A., Borowski J.: Gospodarka wodna na torfowisku w basenie środkowym Biebrzy. Bibl.Wiad. IMUZ 90, 1996.
• 14. Moore P., Bellamy D.: Peatlands. Elek Science, London 1974.
• 15. Okruszko T.: Kryteria hydrologiczne w ochronie mokradeł. Rozpr. hab. Rozprawy Naukowe i Monografie. Wydawnictwo SGGW,2005.
• 16. Oświt J.: Roślinność i siedliska zabagnionych dolin rzecznych na tle warunków wodnych. Rocz. Nauk Rol., Ser. D, monografie, 1991.
• 17. Pfadenhauer J.: Grundsatze und Modelle der Moorrenaturierung in Suddeutschland. Telma 28, 1998.
• 18. Querner E., Ślesicka A., Mioduszewski W.: Water management in the Central Biebrza Basin (Gospodarka wodna w środkowym basenie Biebrzy). Proc. of the Int. Conf. "Agricultural Effects on Ground and Surface Waters", 2000.
• 19. Sather J.H., Smith R.D.: An overview of Major Wetland Functions and Values. FWS/OBS-84/18. Us Fish and wildlife service, Washinghton,DC, 68 (1984).
• 20. Schrautzer J., Asshoff M., Muller F.: Restoration strategies for wet grasslands in Northern Germany. Ecological Engineering 7, 1996.
• 21. http://www.eko.org.pl/kropla/archiwum/jesien98/bag.htm