Rola systemu zarządzania pomiarami i wyposażeniem pomiarowym w przemyśle zbrojeniowym

• Autorzy: Bernatek Monika , Magierski Mieczysław Jan

Identyfikatory

DOI

10.37055/nsz/203232

Warianty tytułu

EN

The role of the measurement and measurement equipment management system in the arms industry

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Cel badań i hipotezy/pytania badawcze: Celem artykułu jest przedstawienie cząstkowych wyników badań eksperymentalnych dotyczących wpływu niepewności pomiarowych na sprawdziany używane na różnych etapach produkcji wyrobów. Autorzy odpowiedzą na pytania problemowe: - Jaki wpływ na wynik pomiaru ma zmiana wzorca, zmiana operatora wykonującego pomiar oraz warunki środowiskowe? - W jaki sposób wyniki pomiarów sprawdzianów wpływają na odbiór wyrobów? Sformułowano hipotezę badawczą: przypuszcza się, że warunki i sposób wykonywania potwierdzeń metrologicznych sprawdzianów oddziałują na jakość i bezpieczeństwo produkowanych wyrobów. Metody badawcze: W celu sprawdzenia wpływu wybranych wielkości niepewności pomiaru na wynik pomiaru przeprowadzono eksperyment badawczy, w którym wykonano pomiary 10 sprawdzianów szczękowych z użyciem dwóch wzorców i dwóch operatorów oraz wykonano pomiar w dwóch różnych temperaturach. Dodatkowo porównano wpływ temperatury na płytki wzorcowe (które są głównym wzorcem dla sprawdzianów szczękowych) za pomocą dwóch płytek wzorcowych: stalowej i ceramicznej o wartości nominalnej 100 [mm] z płytką wzorcową klasy K, korzystając z komparatora dwuczujnikowego. Przeprowadzono także analizę świadectw sprawdzeń płytek wzorcowych (zewnętrznego i aktualnego), zestawiając wyniki błędu długości środkowej. Ostatnim elementem była analiza założeń rysunkowych dla sprawdzianu gwintowego pierścieniowego oraz przeciwsprawdzianu M14x0,75-6h wraz z porównaniem na realnych obiektach badawczych. Główne wyniki: Przeprowadzone badania potwierdzają zasadność stosowania warunków laboratoryjnych przy wykonywaniu potwierdzeń metrologicznych sprawdzianów, gdyż w zależności od wymaganej tolerancji i rodzaju sprawdzianu suma wszystkich niepewności pomiaru może znacząco wpłynąć na jego status oraz na odbiór wyrobu. Sprawdziany są rodzajem wzorca, którego pomiar odbywa się często przez wciskanie - organoleptycznie. W zależności od operatora zarówno sprawdzian, jak i wyrób może być różnie klasyfikowany, stąd najlepszym rozwiązaniem byłoby zastosowanie nowoczesnych urządzeń elektronicznych, gdyż wynik pomiaru podawany jest automatycznie. W ten sposób pomiar jest bardziej wiarygodny, można wykluczyć zarówno błąd ludzki, jak i zawodność systemu. Implikacje dla teorii i praktyki: Szacowanie niepewności pomiaru wiąże się z dodatkowymi kosztami: zwiększeniem personelu oraz innych obostrzeń. Jak wskazują przeprowadzone eksperymenty, jest jednak niezbędne do stosowania w praktyce. Szersze ujęcie tego problemu będzie przedmiotem dalszych badań.

EN

Research objectives and hypothesis/research questions: The aim of this paper is to present partial results of an experimental study on the influence of measurement uncertainty on gauges used at different stages of product manufacture. The authors will answer the problem questions: - What effect does a change in the standard, a change in the operator performing the measurement and environmental conditions have on the measurement result? - How do the results of gauge measurements affect the perception of products? A research hypothesis was formulated: it is assumed that the conditions and method of performing metrological confirmations of gauges have an impact on the quality and safety of manufactured products. Research methods: In order to check the effect of selected measurement uncertainty magnitudes on the measurement result, a research experiment was conducted in which 10 jaw gauges were measured using: two gauges, two operators, and the measurement was performed at two different temperatures. In addition, the effect of temperature on gauge blocks (which is the main standard for jaw gauges) was compared using two gauge blocks: steel and ceramic with a nominal value of 100 [mm] with a grade K gauge block using a two-sensor comparator. An analysis of the gauge block check certificates (external and current) was also carried out, compiling the results of the center length error. The final element was the analysis of drawing assumptions for the ring thread gauge and M14x0.75-6h counter gauge, along with a comparison on real test objects. Main results: The study confirms the validity of using laboratory conditions when performing metrological confirmations of gauges, since, depending on the required tolerance and type of gauge, the sum of all measurement uncertainties can significantly affect its status and the acceptance of the product. Gauges are a type of standard, the measurement of which is often done by pressing - organoleptically. Depending on the operator, both the gauge and the product can be classified differently, hence the best solution would be to use modern electronic devices, where the measurement result is given automatically. In this way, the measurement is more reliable, both human error and system unreliability can be excluded. Implications for theory and practice: Estimating measurement uncertainty comes at an additional cost: increased personnel and other restrictions. However, as the experiments indicate, it is necessary for practical use. A broader treatment of this problem will be the subject of further research.

Słowa kluczowe

PL

produkcja; przemysł zbrojeniowy; wyrób; sprawdzian; wyposażenie pomiarowe

EN

production; armaments; product; gauge; measuring equipment

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Nowoczesne Systemy Zarządzania
• Rocznik: 2024
• Tom: T. 19, nr 3
• Strony: 85--105
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., fot., tab., wykr.

Twórcy

autor

Bernatek Monika

• MESKO S.A., Skarżysko-Kamienna, Polska

• https://orcid.org/0000-0002-1849-9554

autor

Magierski Mieczysław Jan

• Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa, Polska

• https://orcid.org/0000-0002-6912-6328

Bibliografia

• [1] AQAP 2110, 2016. AQAP 2110:2016 - Wymagania NATO dotyczące zapewnienia jakości w projektowaniu, pracach rozwojowych i produkcji. Wydanie D, Wersja 1.
• [2] Figarski, J., 2016. Przemysł zbrojeniowy motorem postępu w normalizacji i kontroli jakości wyrobów, Studia Ekonomiczne, Prawne i Administracyjne, nr 3, s. 61-73.
• [3] Jakubiec, W., Wojtyła, M., 2013. Wybrane aspekty metrologiczne nadzorowania wyposażenia pomiarowego do GPS, [w:] Matuszek, J., Gregor, M., Micieta, B. (red.), Metody i techniki zarządzania w inżynierii produkcji, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej.
• [4] Klimek, D., 2018. Structural Changes in the Polish Arms Industry, Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, vol. 32, nr 3, s. 144-156.
• [5] Łagowski, E., Jasińska, J., 2022. Ewolucja systemów zarządzania jakością, Warszawa: Wojskowa Akademia Techniczna.
• [6] MESKO S.A., 2024. Materiały zakładowe MESKO S.A.
• [7] OiB, 2022. Zakres akredytacji OiB nr 2/MON/2022 - Załącznik 15.
• [8] PN-EN ISO 10012, 2004. PN-EN ISO 10012:2004 - Systemy Zarządzania Pomiarami - Wymagania dotyczące procesów pomiarowych i wyposażenia pomiarowego.
• [9] PN-EN ISO 3650, 2000. PN-EN ISO 3650:2000 Specyfikacje geometrii wyrobów (GPS) - Wzorce długości - Płytki wzorcowe.
• [10] PN-EN ISO 9001, 2015. PN-EN ISO 9001:2015 - Systemy Zarządzania Jakością - Wymagania.
• [11] PN-ISO 1502, 1998. PN-ISO 1502:1998 Gwinty metryczne ISO ogólnego przeznaczenia - Sprawdziany i sprawdzanie.
• [12] PN-ISO 2859-1, 2003. PN-ISO 2859-1:2003 Procedury kontroli wyrywkowej metodą alternatywną. Część 1: Schematy kontroli indeksowane na podstawie granicy akceptowanej jakości (AQL) stosowane do kontroli partii za partią.
• [13] Popiel, H., 2009. Integracja systemów zarządzania, [w:] Gonciarski, W., Zaskórski, P. (red.), Wybrane koncepcje i metody zarządzania początku XXI wieku, Warszawa: Wojskowa Akademia Techniczna.
• [14] Stępień, L., Borkowski, J., 2010. Wpływ warunków eksploatacji na stan techniczny amunicji, Problemy Techniki Uzbrojenia, nr 39, s. 7-14.
• [15] Świderski, A., 2007. Postępowanie z procesami pomiarowymi w systemach zarządzania jakością, Pomiary, Automatyka, Kontrola, vol. 53, nr 1, s. 18-21.
• [16] Terenowski, H., 2010. Szacowanie niepewności pomiarów, Problemy Techniki Uzbrojenia, nr 39, s. 77-84.
• [17] Ustawa, 2006. Ustawa z dnia 17 listopada 2006 r. o systemie oceny zgodności wyrobów na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa (Dz.U. 2022 poz. 747).
• [18] Zawiła-Niedźwiecki, J., 2013. Zarządzanie ryzykiem operacyjnym w zapewnieniu ciągłości działania organizacji, Kraków - Warszawa: edu-Libri.
• [19] Żebrowski, A., 2016. Zagrożenia i bezpieczeństwo przemysłu zbrojeniowego u progu XXI wieku (wybrane aspekty), [w:] Kopeć, R., (red.), Przemysł zbrojeniowy. Tendencje, perspektywy, uwarunkowania, innowacje, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.

Uwagi

w artykule podany jest zły numer ORCID Pani Moniki Bernatek.