Health Hazards in Combat Division in the State Fire Service as Assessed by Officers of the Lubelskie Voivodeship

• Autorzy: Dudziński Łukasz , Wysocki Dominik , Czyżewski Łukasz

Identyfikatory

DOI

10.12845/sft.56.2.2020.7

Warianty tytułu

PL

Zagrożenia zdrowotne w podziale bojowym w Państwowej Straży Pożarnej w ocenie funkcjonariuszy województwa lubelskiego

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Purpose: The aim of the study is to analyse health threats and occupational risk based on the assessment of the State Fire Service (SFS) officers depending on the nature of the service performed in the combat division (commander, rescuer, driver). Material and methods: The questionnaire survey which was carried out included 181 officers serving in SFS units across the Lubelskie Voivodeship. An original questionnaire consisting of 16 questions was used as a research tool. The opening questions concerned the age and service experience of the respondents. The remaining questions with a 5-point Likert scale, a point-rating scale and single-choice questions (YES/NO) referred to how the officers assess health threats in their service and the risk level for individual professional duties. Results: 50.8% of the respondents served as SFS rescuers, 32.1% as commanders, and 17.1% as drivers. One incident of damage to the skeletal system in the year before the survey was reported by 30 (16.6%) firefighters (including 19 rescuers). 26 (14.4%) firefighters (12 commanders) declared from 2 to 4 injuries. None of the firefighters declared more than 15 skeletal injuries per year. It was shown that firefighting activities were associated with the highest risk of health hazards – they concerned 20 (11.1%) firefighters. Sports activities were characterised by a high risk of injury, which was confirmed by 14 (7.7%) firefighters in the survey. 31 (17.1%) firefighters (14 rescuers, 12 commanders and 5 drivers) experienced stress reactions 2-4 times a year, while 6 (3.3%) officers (3 rescuers, 3 drivers) declared them to happen more than 15 times a year. Conclusions: The analysis showed that health risks of firefighters occupying various positions in the combat division is at a similar level. Numerous health risks in the form of bodily injuries occur as a consequence of sports activities. At the same time participation in operational readiness inspections and training classes is considered as posing the least risk. The use of personal protective equipment and proper protection of the rescuers’ respiratory system have an impact on reducing the health risk during the service.

PL

Cel: Celem pracy jest analiza zagrożeń zdrowotnych oraz ryzyka zawodowego w ocenie funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej w zależności od charakteru pełnionej służby w podziale bojowym (dowódca, ratownik, kierowca). Materiał i metody: Przeprowadzono badanie ankietowe, którym objęto 181 funkcjonariuszy pełniących służbę w jednostkach PSP województwa lubelskiego. Narzędziem badawczym był autorski kwestionariusz ankiety składający się z 16 pytań. Metryczka dotyczyła wieku i stażu służby ankietowanych. Pozostałe pytania z pięciostopniową skalą Likerta, punktową skalą oceny oraz pytania jednokrotnego wyboru (TAK/NIE) dotyczyły tego, jak funkcjonariusze oceniają zagrożenia zdrowotne w służbie oraz poziom ryzyka dla poszczególnych obowiązków służbowych. Wyniki: 50,8% wszystkich respondentów stanowili ratownicy PSP, 32,1% – dowódcy, natomiast 17,1% – kierowcy. Jednokrotne uszkodzenia w układzie kostno-szkieletowym w ciągu roku poprzedzającego badanie zgłosiło 30 strażaków, czyli 16,6% respondentów (w tym 19 ratowników). Od 2 do 4 urazów zadeklarowało 26 strażaków, tj. 14,4% respondentów (w tym 12 dowódców). Powyżej 15 uszkodzeń w układzie kostno-szkieletowym rocznie nie deklarował żaden funkcjonariusz. Wykazano, że działania gaśnicze były obciążone największym ryzykiem wystąpienia zagrożeń zdrowotnych – dotyczyły 20 strażaków (11,1% ankietowanych). Zajęcia sportowe cechowały się dużym ryzykiem kontuzji, co potwierdziło w ankiecie 14 strażaków (7,7% badanych). Reakcje na stres pojawiły się u 31 strażaków (17,1% ankietowanych, w tym 14 ratowników, 12 dowódców i 5 kierowców) z częstotliwością od 2 do 4 razy w roku, natomiast ich wystąpienie powyżej 15 razy w ciągu roku deklarowało 6 funkcjonariuszy (3,3% ankietowanych, w tym 3 ratowników i 3 kierowców). Wnioski: Jak wykazała analiza, zagrożenie zdrowotne strażaków zajmujących różne stanowiska w podziale bojowym kształtuje się na podobnym poziomie. Liczne zagrożenia dla zdrowia w postaci obrażeń ciała występują podczas zajęć sportowych, natomiast jako najmniej ryzykowne aktywności uznano udział w inspekcjach gotowości operacyjnej i zajęcia szkoleniowe. Na zmniejszenie ryzyka zagrożenia zdrowotnego podczas służby ma wpływ stosowanie środków ochrony indywidualnej oraz właściwe zabezpieczenie ratowników w zakresie ochrony dróg oddechowych.

Słowa kluczowe

EN

accident at work; rescue activities; firefighting activities; State Fire Service; health hazards

PL

wypadek przy pracy; działania ratowniczo-gaśnicze; Państwowa Straż Pożarna; zagrożenie zdrowotne

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Safety & Fire Technology
• Rocznik: 2020
• Tom: Vol. 56, iss. 2
• Strony: 110--125
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Dudziński Łukasz

• Municipal Headquarters of the State Fire Service in Lublin / Komenda Miejska PSP Lublin

autor

Wysocki Dominik

• Provincial Headquarters of the State Fire Service in Lublin / Komenda Wojewódzka PSP Lublin

autor

Czyżewski Łukasz

• Medical University of Warsaw, Department of Nephrology Nursing / Warszawski Uniwersytet Medyczny, Zakład Pielęgniarstwa Nefrologicznego

Bibliografia

• [1] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 3.07.2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego (Dz. U. 2017, poz. 1319).
• [2] Sawicki T., Bezpieczeństwo strażaków a ryzyko zawodowe, „W akcji” 2012, 2, 46.
• [3] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 września 2008 roku w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby strażaków Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. 2008 Nr 180, poz. 1115).
• [4] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 października 2005 r. w sprawie zakresu, trybu i częstotliwości przeprowadzania okresowych profilaktycznych badań lekarskich oraz okresowej oceny sprawności fizycznej strażaka Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. 2005 Nr 261, poz. 2191).
• [5] Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (t.j.: Dz. U. 2019, poz. 1499, 1635, 1726, 2020).
• [6] http://www.ciop.pl/, Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Międzynarodowa karta charakterystyki zagrożeń zawodowych [dostęp: 10.12.2019].
• [7] http://www.straz.gov.pl/państwowa_straz_pozarna/jednostki_psp [dostęp: 1.10.2019].
• [8] Plan PRM w woj. lubelskim wersja VIII, Jednostki Ratowniczo-Gaśnicze PSP w woj. lubelskim, 2008, s. 236.
• [9] KW PSP Lublin – dane kadrowe dotyczące pracowników systemu codziennego i zmianowego [dostęp: 1.03.2020].
• [10] Rozkaz nr 48.2018 Lubelskiego Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej z dnia 11 czerwca 2018 w sprawie Organizacji Lubelskiej Brygady Odwodowej.
• [11] Rozkaz nr 19 Komendanta Głównego PSP z dnia 29 maja 2018 roku w sprawie organizacji centralnego odwodu operacyjnego krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.
• [12] Korenkiewicz I., Narażenie zawodowe funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej, PIS MSWiA, Białystok 2004, http://www.pis.mswia.gov.pl/is/materialy-szkoleniowe/higiena-pracy [dostęp: 1.12.2019].
• [13] Dane statystyczne KG PSP, https://danepubliczne.gov.pl/organization/komenda-glowna-panstwowej-strazy-pozarnej [dostęp: 1.06.2019].
• [14] Pawlak A., Gotlib J., Gałązkowski R., Analiza występowania i skutków wypadków w środowisku pracy strażaków Państwowej Straży Pożarnej w latach 2008–2013, „Medycyna Pracy” 2016,67(1), 1–9, https://doi.org/10.13075/mp.5893.00086.
• [15] Wejnman M., Przybylski K., Identyfikacja zagrożeń na stanowiskach pracy strażaków zawodowych, „Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej” 2013, 59, 69–84.
• [16] Andruszkiewicz W., Kapusta M., Nowak-Senderowska D., Identyfikacja i ocena typowych zagrożeń na stanowisku pracy strażaka-ratownika, Wyd. AGH, Kraków 2011.
• [17] Kokot Góra S., Porowski R., Słupik D., Zapobieganie nowotworom cz. I. Warsztat Ratownika, „Przegląd Pożarniczy” 2019, 1.
• [18] LeMasters G. K., Ash M. i in., Cancer Risk Among Firefighters: A Review and Meta-analysis of 32 Studies, “Journal of Occupational Environmental Medicine” 2006, 48(11), 1189–1202, https://doi.org/10.1097/01.jom.0000246229.68697.90.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).