Dolina rzeki Prosny – turystyka krajobrazu chronionego w kotlinie grabowskiej (wieś Pzystajnia i okolice) wraz ze śladami historii

• Autorzy: Krajewska A. , Małecki Z. J.

Warianty tytułu

EN

The Posna river valley – tourism and the protected landscape in grabów valley ( the village of Przystajnia and the area nearby)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kotlina Grabowska ukształtowana została przez rzeźbę zlodowacenia środkowopolskiego, poddaną następnie procesom denudacji i działalności wód rzecznych. Czynnikiem geologicznym i historycznym wspólnym dla opisywanego regionu jest rzeka Prosna, wzdłuż której pojawiło się najstarsze osadnictwo. Dominującymi formami powierzch-ni są tutaj terasy wymienionej rzeki. Na części obszaru zaplanowano budowę zbiornika retencyjnego Wielowieś Klasztorna, co spowoduje radykalne zmiany krajobrazowe tego atrakcyjnego pod względem przyrodniczym regionu. Dolina Prosny w epoce przedchrześcijańskiej była terenem intensywnego osadnictwa plemiennego, które wraz z umocnieniem się państwa Piastów uległo przekształceniu w osadnictwo grodowe. Rzeka Prosna po części swojej długości służyła jako drogowskaz „Szlaku Bursztynowego” dla kupców rzymskich, prowadzący do wybrzeży Bałtyku. W południowo – wschodniej Wielkopolsce istniały w miarę dogodne warunki dla prowadzenia przez dłuższy czas walk w trakcie trwania powsta-nia styczniowego. Tereny zaboru rosyjskiego od zachodu graniczyły z polskimi ziemiami pozostającymi pod zaborem pruskim. W 1939 r. w nocy z 3 na 4 września we wsi Mączniki żołnierze Wehrmachtu 24 niemieckiej dywizji zamordowali 17 niewinnych mieszkańców wsi Mączniki i Ostrowa Kaliskiego.

EN

Grabów Valley was shaped by the Middle Polish Glaciation followed by the processes of denudation and river activities. The geological and historical factor common for the described region is the Prosna river, along the banks of which the oldest settlements appeared. The Prosna river terraces are the dominating forms of the landscape here. A retention reservoir ‘Wielowieś Klasztorna’ is to be built over a part of the area, which will cause radical land¬scape change of this environmentally interesting region. In the pre-Christian era the Prosna river valley was a site of intensive tribal settlement, which, after the strengthening of the Piast state, changed into town settlement. Along a part of its course the Prosna river served as a signpost of the Amber Trail for the Roman merchants leading them to the Baltic Sea coast. The south-eastern part of Greater Poland provided fairly suitable conditions to conduct and continue military activities during the January Uprising. The area which was under the Russian rule bordered in its western part the part of Poland which was under the Prussian rule. In 1939 in the night of the 3rd of September the Wermacht soldiers of the 24th German Division murdered in the village of Mączniki 17 innocent inhabitants of the villages of Mączniki and Ostrów Kaliski.

Słowa kluczowe

PL

rzeka; krajobraz; ochrona przyrody; turystyka; szlak bursztynowy; państwo Piastów; Powstanie Styczniowe 1863; morderstwa Polaków

EN

river; landscape; nature protection; tourism; Amber Trail; Piast state; January Uprising of 1863; murders of the Polish

• Wydawca: Instytut Badawczo-Rozwojowy Inżynierii Lądowej i Wodnej "Euroexbud" ; Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej Zarząd Oddziału Ziemi Kaliskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska
• Rocznik: 2014
• Tom: Nr 11
• Strony: 53--82
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., fot.

Twórcy

autor

Krajewska A.

• Gimnazjum w Brzezinach

autor

Małecki Z. J.

• Instytut Badawczo-Rozwojowy Inżynierii Lądowej i Wodnej „ Euroexbud” w Kaliszu

Bibliografia

• 1. Małyszko Stanisław; Majątki wielkopolskie, tom VI, Powiat Kaliski, Szreniawa 2000.
• 2. Małecki Zdzisław; Prognozy zmian środowiska przyrodniczego w rejonie planowanego zbiornika Wielowieś Klasztorna, Problemy Ekologii, nr 43, 2007
• 3. Małecki Zdzisław; Ochrona parku podworskiego w Przystajni, AURA 1/2008.
• 4. Małecki Marek; Dzieje obszaru gminy Brzeziny w powiecie kaliskim, Kalisz 2012
• .5. Małecki Zdzisław, Wira Jerzy; Prognozowany wpływ projektowanego zbiornika Wielowieś Klasztorna w zlewni Prosny na gospodarkę wodną, Zeszyty Naukowe Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska nr 7, Kalisz 2012
• 6. Małecki Zdzisław, Małecka Izabela; Ocalić od zapomnienia Kalwarię Moczalsko-Bugajską oraz powstańców styczniowych z 1863/1864 r., Zeszyty Naukowe Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska nr 8-9, Kalisz 2013
• 7. Małecki Zdzisław, Szymon Chucki; Tragiczne losy żołnierzy AK z Przystajni., Zeszyty Na-ukowe Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska nr 8-9, Kalisz 2013
• 8. Małecki Marek; Dzieje Parafii Rzymskokatolickiej pw. św. Krzyża w Brzezinach, Kalisz 2014