Stawy Mikulczyckie w Zabrzu przykładem pozytywnych przekształceń terenu pogórniczego

• Autorzy: Grzybek I.

Warianty tytułu

EN

Mikulczyce Ponds in Zabrze as an example of positive post-mining landscape transformation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Pozostałością górnictwa, rozwijającego się w Zabrzu od 1790 r., oprócz licznych zabytków techniki, są m.in. bezodpływowe niecki osiadań. Utworzone w nich zbiorniki wodne tworzą nowe siedliska przyrodnicze o bioróżnorodności przewyższającej bioróżnorodność siedlisk pierwotnych. Przykład takiego siedliska, opisany w artykule, stanowią Stawy Mikulczyckie w Zabrzu, tworzące dogodne miejsce rozrodu ptaków wodno-błotnych, a po przeprowadzonej rewitalizacji także miejsce o walorach edukacyjnych i rekreacyjnych.

EN

The development of mining in the area of Zabrze since 1790 has contributed to the transformation of the local farming settlements into a modern industrial town. The mining industry has left many pieces of engineering heritage around Zabrze, making the town attractive for industrial tourism, as well as new landforms, including closed-drainage subsidence troughs. One example of such landforms are Mikulczyce Ponds in Zabrze, where flourishing reed beds have provided favourable conditions for the reproduction of wetland birds. After their revitalisation, the ponds have also become a place used for educational and recreational purposes. Thus, the site allegedly degraded by mining has turned into one of the town's most interesting landscapes, and its rich flora and fauna confirms the thesis that at least some anthropogenic post-mining habitats have higher biodiversity than the “original” farmland habitats. Given the civilizational, culture-making (heritage) and environmental role of mining presented in the article, it is difficult to sustain the common belief that the effects of mining on the residents and environment of mining and post-mining areas are always negative.

Słowa kluczowe

PL

tereny pogórnicze; rewitalizacja; bioróżnorodność; niecka osiadań; Zabrze; Stawy Mikulczyckie

EN

post-mining area; revitalisation; biodiversity; subsidence trough; Zabrze; Stawy Mikulczyckie

• Wydawca: Wyższy Urząd Górniczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 9
• Strony: 5--10
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz.

Twórcy

autor

Grzybek I.

• Wyższy Urząd Górniczy, Katowice

Bibliografia

• 1. Adler R.: Wpływ Johanna Heinricha Heintzmanna na rozwój górnictwa Śląska i Westfalii w 1. poł. XIX w. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie 2010, nr 2, s. 48-52.
• 2. Bożek Z.: Kopalnia zastygła w czasie. Guido - zabrzańską Wieliczką? Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie 2002, nr 7, s. 47-48.
• 3. Bożek Z.: Zabrze stolicą turystyki Przemysłowej. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie 2006, nr 12, s. 51-52.
• 4. Bożek Z.: „Tajemnice lasu karbońskiego” - preludium rewitalizacji skarbnicy historii i dorobku polskiego górnictwa. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie 2011, nr 7, s. 48-52.
• 5. Bugaj T.: „Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna” - unikatowy dziewiętnastowieczny projekt budownictwa podziemnego. Mat. konf. Szkoła Eksploatacji Podziemnej: Zabytkowe obiekty górnicze - ich miejsce w krajobrazie i życiu regionu. Wyd. AWK GEO, Kraków 2007, s. 31-42.
• 6. Frużyński A.: Kopalnia „ZABRZE” ukształtowała życie i historię współczesnego górnictwa. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie 2004, nr 2, s. 55-57.
• 7. Frużyński A.: Kopalnie węgla kamiennego w Polsce. Dom Wydawn. Księży Młyn, Łódź 2012.
• 8. Frużyński A.: Trzykrotnie uruchamiana - trzykrotnie łączona. Skomplikowane dzieje KWK „Ludwik” w Zabrzu. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie 2013, nr 9, s. 50-52.
• 9. Frużyński A.: O kopalni „Szczęście Jadwigi” w Zabrzu niezbyt szczęśliwej dla właścicieli. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie 2014, nr 3, s. 49-52.
• 10. Generalstabskarten. Einheitsblatt Nr. 137D. 1:100000. Kartogr. Abteilung der Preuss. Landesaufnahme 1919, w zbiorach prywatnych.
• 11. Goszcz A. (red.): Ocena oddziaływania na środowisko KWK „Pstrowski” po zaprzestaniu eksploatacji. AGOS S.A., Katowice 1996 [niepublik.], Archiwum Dokumentacji Mierniczo-Geologicznej Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach.
• 12. Hindenburg Oberschl. 1:10000. Aluminium Lichtdruck - Anstalt GmbH. Beuthen O/S, 1930, w zbiorach prywatnych.
• 13. http://www.pzw-zabrze.pl/zarybienia-kolo64-2014,i47 (dostęp: 8.07.2015 r.).
• 14. http://www.rekultywacjabytomki.pl/o-projekcie.html (dostęp: 8.07.2015 r.).
• 15. Jaros J.: Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Wyd. Śląski Instytut Naukowy, Katowice 1984.
• 16. Jurkiewicz J.G., Kolasa J., Wiśniewski L.: Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna jako zabytek techniki zaliczany do europejskiego dziedzictwa Kulturowego. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie 2009, nr 7, s. 52-56.
• 17. Karte des Oberschlesichen Erzbergbaues Heransgegen von dem Königlichen Oberbergamt zu Breslau in den Jahren 1911-1912. Lith. Aust. v. Leopold Kraatz, Berlin, Archiwum Dokumentacji Mierniczo-Geologicznej Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach.
• 18. KWK „Pstrowski” w Zabrzu: Karta otworu wiertniczego nr 3308/84. Archiwum Dokumentacji Mierniczo-Geologicznej Wyższego Urzędu Górniczego, Katowice.
• 19. Mikulczyce. https://pl.wikipedia.org/wiki/Mikulczyce (dostęp: 23.06.2015 r.)
• 20. Molenda T.: Górnicze środowiska antropogeniczne - Obiekty obserwacji procesów geomorfologiczno-biologicznych (na przykładzie województwa śląskiego). Dziedzictwo i historia górnictwa oraz możliwości wykorzystania pozostałości dawnych robót górniczych. Prace Nauk. Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej, seria: Konferencje 2005, nr 43, s. 182-196.
• 21. Pudełko B.: Rekultywacja Bytomki w Zabrzu: zakończyły się prace na kolejnym z dziesięciu terenów w mieście objętych projektem rekultywacji. Chodzi o stawy zapadliskowe w Mikulczycach. Dziennik Zachodni 07.11.2014 r.
• 22. Walerjański D.: Zabrze krok po kroku. Wyd. Frodo, Bytom 2007.