Castles of Northwestern Bohemia in the Middle Ages

• Autorzy: Sýkora Milan

Identyfikatory

DOI

10.37190/arc210411

Warianty tytułu

PL

Zamki północno-zachodnich Czech w średniowieczu

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The oldest royal and nobility castles appear in Northwestern Bohemia in the 2^nd third of the 13^th century. Builders mainly use castles with a Bergfried and a palace or with a donjon, regular castle dispositions remain limited to the environment of royal cities. However, the growth in construction of nobility castles did not occur until the reign of John the Blind, when many of them were built as fief castles. During the 14^th century we can observe different tendencies in the construction of castles. There are more sophisticated mansions, where a large palace stands as the main building. In the last quarter of the 14^th century we can already observe decline in the use of defensive components. The direction of the castle architecture towards comfortable settlements was disrupted by the Hussite wars and the massive development of firearms. During the war years in Bohemia, an ingenious architecture was being created using both passive and active defence means, which spread throughout Europe and formed one of the sources of inspiration for modern bastion fortresses. After the Hussite wars, we see tendencies aimed at improving the quality of residential and representational components. The purpose of this article is not only to present the complicated beginnings of castles in north­western Bohemia (today’s Ústí region), but also to attempt to describe the development trends of castle architecture until the late Middle Ages. In his work, the author focused on the description and interpretation of several key objects and on the outline of general trends.

PL

Trzynasty wiek był nie tylko świetlanym okresem panowania ostatnich królów charyzmatycznej dynastii Przemyślidów, ale także okresem stopniowej i długotrwałej transformacji ziem Królestwa Czeskiego, która zasadniczo zmieniła jego wygląd i sposób życia jego mieszkańców. Oprócz ukonstytuowania się szlachty jako grupy społecznej reprezentowanej przez różnorodne symbole wizualne, jednym z przejawów tej przemiany było zastąpienie wczesnośredniowiecznych grodów nowymi kamiennymi zamkami. Wysokie średniowieczne zamki, w przeciwieństwie do swoich poprzedników, miały bardziej zróżnicowane spektrum funkcji, które dodatkowo różniły się w zależności od poszczególnych przypadków. Zamki wczesnego średniowiecza w rozmaity sposób łączyły swoją główną funkcję mieszkalną z funkcjami wojskowymi, centrotwórczymi, administracyjnymi, gospodarczymi, prawnymi i symbolicznymi. Celem artykułu jest nie tylko przedstawienie skomplikowanych początków zamków w północno­zachodnich Czechach (dzisiejszy region Ústí), ale także próba opisu tendencji rozwojowych architektury zamkowej aż do późnego średniowiecza. W swojej pracy autor skupił się na opisie i interpretacji kilku kluczowych obiektów oraz na zarysie ogólnych trendów.

Słowa kluczowe

EN

Northwestern Bohemia; High Middle Ages; castle

PL

północno-zachodnie Czechy; późne średniowiecze; zamek

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 4 (68)
• Strony: 107--119
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., il.

Twórcy

autor

Sýkora Milan

• Ústav archeologické památkové péče severozápadních Čech (v.v.i.), Most, Czech Republic

Bibliografia

• [1] Sýkora M., Roudnický hrad, [in:] M. Trefný (ed.), Roudnice nad Labem, Roudnice nad Labem 2021 [in press].
• [2] Pyšná sídla mocných. Hrady a tvrze na Mostecku, I. Lehký, M. Sýkora (edd.), ÚAPPSZČ, Most 2014.
• [3] Lehký I., Malý “obří hrad” Rýzmburk, [in:] J. Kuljavceva­Hlavová, O. Kotyza, M. Sýkora (edd.), Hrady českého severozápadu. Sborník k životnímu jubileu Tomáše Durdíka, ÚAPPSZČ, Most 2012, 149–203.
• [4] Durdík T., Ilustrovaná encyklopedie českých hradů, Libri, Praha 1999.
• [5] Menclová D., České hrady, 2. díl, Odeon, Praha 1972.
• [6] Sýkora M., Počátky hradu Žerotína a jeho stavební podoba, [in:] Poohří 9. Sborník z konference konané v Lounech 10.–11. října 2019, Oblastní muzeum v Lounech, Louny 2020, 77–114.
• [7] Kotyza O., Sýkora M., Litoměřický hrad a jeho počátky (Poznámky k hradní politice Jana Lucemburského v severozápadních Čechách), [in:] J. Kuljavceva­Hlavová, O. Kotyza, M. Sýkora (edd.), Hrady českého severozápadu. Sborník k životnímu jubileu Tomáše Durdíka, ÚAPPSZČ, Most 2012, 124–135.
• [8] Kavka F., Západoevropský lenní institut jako nástroj vnitřníkrálovské politiky za poślednich Přemyslovců a za Jana Lucemburského, "Český časopis historický" 1990, R. 88, 225–251.
• [9] Gabriel F., Kursová L., Hrad Litoměřice, [in:] J. Klípa, M. Ottová (edd.), Bez hranic. Umění v Krušnohoří mezi gotikou a renesancí, Národní galerie v Praze, Praha 2015, 182–183.
• [10] Kypta J., Sýkora M., Předhradí a předpolí hradu Hasištejna. Zemní fortifikace předsunuté bašty a stopy další zástavby, "Průzkumy památek" 2014, R. 21, č. 1, 75–88.
• [11] Razím V., K stavebnímu vývoji a významu hradu Hasištejna, "Průzkumy památek" 2014, R. 21, č. 1, 39–74.
• [12] Sýkora M., Stavební podoba a historie hradu Nový Žeberk (okr. Chomutov), "Castellologica bohemica", Sv. 16, Západočeská univerzita v Plzni, Plzeň 2016, 57–96.
• [13] Razím V., Hylmarová L., K počátkům města Ústí nad Labem aneb ústecké hrady, "Archeologické rozhledy" 2017, R. 69, č. 3, 493–513.
• [14] Sýkora M., Šlechtická sídla v Milešovské části Českého středohoří, Bachelor's thesis at the Faculty of Philosophy of Charles University, Most 2007.
• [15] Nový M., Sýkora M., Průzkum jádra hradu Oparno, [in:] J. Kuljavceva­Hlavová, O. Kotyza, M. Sýkora (edd.), Hrady českého severozápadu. Sborník k životnímu jubileu Tomáše Durdíka, ÚAPPSZČ, Most 2012, 233–255.
• [16] Sýkora M., Hrady doby husitské, Diploma thesis at the Faculty of Philosophy of Charles University, Most 2013.
• [17] Kalich a Panna. Hrady Jana Žižky, I. Lehký, M. Sýkora (edd.), ÚAPPSZČ, Most 2016.