Czym jest woda dla przyrody?

• Autorzy: Nawrocki Przemysław , Pawelec Alicja , Winiecki Aleksander

Warianty tytułu

EN

What is water for the natural environment?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono znaczenie ekosystemów wód śródlądowych dla przyrody świata i Polski, w kontekście globalnego kryzysu różnorodności biologicznej. Zaprezentowano przykłady przyczyn zmniejszania się populacji i zanikania organizmów słodkowodnych oraz wskazano kierunki niezbędnych działań naprawczych.

EN

The article discusses the role of inland water ecosystems for the natural environment in Poland and in the world, in the context of the global biodiversity crisis. The author presents the examples of decreasing populations and vanishing fresh water organisms and indicates the directions of necessary corrective action.

Słowa kluczowe

PL

przyroda; ekosystem wodny; różnorodność biologiczna; zagrożenia organizmów wodnych

EN

nature; water ecosystems; biodiversity; threats to aquatic organisms

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gospodarka Wodna
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 3
• Strony: 26--32
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33poz., rys., fot.

Twórcy

autor

Nawrocki Przemysław

• Fundacja WWF Polska

autor

Pawelec Alicja

• Fundacja WWF Polska oraz Wydział Biologii, Zakład Hydrobiologii, Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych, Uniwersytet Warszawski

autor

Winiecki Aleksander

• Wydział Biologii, Zakład Biologii i Ekologii Ptaków, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• [1] Almond, R.E.A., Grooten M., Petersen T. (red). 2020. Living Planet Report 2020 - Bending the curve of biodiversity loss. WWF, Gland, Switzerland.
• [2] Banaszak J. (red.). 2003. Stepowienie Wielkopolski - pół wieku później. Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
• [3] Belletti B. i in. 2020. More than one million barriers fragment Europe's rivers. Nature, 588, 7838: 436-441.
• [4] Brylińska M. 2000. Ryby słodkowodne Polski. Wydawnictwo PWN, Warszawa.
• [5] Chylarecki P. 2017. Zmiany liczebności populacji ptaków lęgowych w Polsce oraz możliwości ochrony gatunków zagrożonych. Opinie i Ekspertyzy OE 263, Kancelaria Senatu - wrzesień 2017.
• [6] Deinet S., Scott-Gatty K., Rotton H., Twardek W.M., Marconi V., McRae L., Baumgart- ner L.J., Brink K., Claussen J.E., Cooke S.J., Darwall W., Eriksson B.K., Garcia de Leaniz C., Hogan Z., Royte J., Silva L.G.M., Thieme M.L., Tickner D., Waldman J., Wanningen H., Weyl O.L.F., Berkhuysen A. 2020. The Living Planet Index (LPI) for migratory freshwater fish - Technical Report. World Fish Migration Foundation, The Netherlands.
• [7] Dudgeon D., Arthington A.H., Gessner M.O., Kawabata Z-I., Knowler D.J., Leveque C., Naiman R.J., Prieur-Richard A-H., Soto D., Stiassny M.J.L., Sullivan C.A. 2006. Freshwater biodiversity: importance, threats, status and conservation challenges. Biological Reviews 81(2): 163-182.
• [8] Eschmeyer W. N. (red.) 2021. Catalog of Fishes. https://www.calacademy.org/ scientists/projects/eschmeyers-catalog-of-fishes (dostęp 01.03.2021).
• [9] Geoserwis mapy GDOŚ ... 2021. http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/?usedesk-top=true (dostęp 24.02.2021).
• [10] Głowaciński Z., Okarma H., Pawłowski J., Solarz W. (red.). 2011. Gatunki obce w faunie Polski. Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie.
• [11] Goudswaard, K., Witte, F., Katunzi, E.F.B. 2006. The invasion of an introduced predator, Nile perch (Lates niloticus, L.) in Lake Victoria (East Africa): chronology and causes. Environmental Biology of Fishes 81(2): 127-139.
• [12] Grooten M., Almond, R.E.A. (red). 2018. Living Planet Report 2018: Aiming Higher WWF, Gland, Switzerland.
• [13] Gutteter-Grudziński J.M. 2012. Studium efektywności odolejania okrętowych wód zęzowych z wykorzystaniem sekcji hydrocyklonów i koalescencyjnych przegród porowatych. Wydawnictwo Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie.
• [14] He F., Zarfl C., Bremerich V., David J.N.W., Hogan Z., Kalinkat G., Tockner K., Jahnig S.C. 2019. The global decline of freshwater megafauna. Global Change Biology, 25 (11): 3883-3892.
• [15] Hughes K. i in. 2021. The world's forgotten fishes. WWF, Gland, Switzerland.
• [16] Huntley B., Green R.E., Collingham YC, & Willis S.G. 2007. A climatic atlas of European breeding birds. Barcelona, Lynx Edicions.
• [17] IUCN - SSC Cetacean Specialist Group. Baiji. https://iucn-csg.org/baiji/ (dostęp 24.02.2021).
• [18] Johnson P.T.J., Olden J.D., Vander Zanden M.J. 2008. Dam invaders: impoundments facilitate biological invasions into freshwaters. Frontiers in Ecology and the Environment 6(7): 357-363.
• [19] Komisja Faunistyczna 2019. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2018. Raport nr 35 - Report No 35. Ornis Polonica 2019, 60: 125-160.
• [20] KZGW 2016. Plany Gospodarowania Wodami Dorzecza: Dniestru, Dunaju, Jarft, Łaby, Niemna, Odry, Pregoły, Świeżej, Ücker, Wisły. Dz.U. z 2016 r. poz. 1818, 1911, 1914, 1915, 1917, 1918, 1919, 1929, 1959, 1967.
• [21] Mielczarek S., Winiecki A. 2017. Awifauna nielęgowa Jezior Konińskich - stan aktualny i zmiany. Ornis Polonica, 58: 244-273.
• [22] Pawlaczyk P. (red.) 2020. Podręcznik dobrych praktyk renaturyzacji wód. PGW Wody Polskie https://www.wody.gov.pl/images/Aktualnosci/foto/renaturyzacjaKPRWP/Podrecznik_renaturyzacji.pdf (dostęp 24.02.2021).
• [23] PROP 2007. Najważniejsze problemy ochrony przyrody w Polsce. Państwowa Rada Ochrony Przyrody, Warszawa.
• [24] PROP 2016. Opinia w sprawie najpilniejszych wyzwań dotyczących ochrony przyrody w Polsce, w roku 2016. Państwowa Rada Ochrony Przyrody, Warszawa.
• [25] REFORM 2015. Results. Publications https://cordis.europa.eu/project/id/282656/results (dostęp 24.02.2021).
• [26] Symonides E. 2014. Ochrona przyrody. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• [27] Tickner D. i in. 2020. Bending the Curve of Global Freshwater Biodiversity Loss: An Emergency Recovery Plan, BioScience, 70(4): 330-342.
• [28] Wilk T., Chodkiewicz T., Sikora A., Chylarecki P., Kuczyński L. 2020. Czerwona lista ptaków Polski. OTOP, Marki.
• [29] Wilk T., Jujka M., Krogulec J., Chylarecki P. (red.). 2010. Ostoje ptaków o znaczeniu międzynarodowym w Polsce. OTOP, Marki.
• [30] Winiecki A. 2016. Wpływ Zbiornika Jeziorsko na obszary prawem chronionej przyrody. Gospodarka Wodna, 9: 331-336.
• [31] Winiecki A., Drabiński A. 1995. Melioracje a ochrona przyrody - niezbędny kompromis. W: Ekologiczne aspekty melioracji wodnych (red. L. Tomiałojć). Wyd. Inst. Ochr. Przyr. PAN, Kraków: 107-121.
• [32] Witkowski A., Kotusz J., Przybylski M. 2009. Stopień zagrożenia słodkowodnej ichtiofauny Polski: Czerwona lista minogów i ryb - stan 2009. Chrońmy Przyr. Ojczystą 65(1): 33-52.
• [33] Włodarczyk-Makuła M. 2016. Zagrożenie zanieczyszczenia środowiska wodnego związkami ropopochodnymi. Środowisko 21(1): 12-16.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).