Zastosowanie chromatografii w analizie modulatorów hormonalnych występujących w środowisku

Włodarczyk, E.; Zarzycki, P. K.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Zastosowanie chromatografii w analizie modulatorów hormonalnych występujących w środowisku

Autorzy

Włodarczyk E. , Zarzycki P. K.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Języki publikacji

Abstrakty

Modulatory hormonalne (Endocrine Disrupting Compounds; EDCs) są to egzogenne substancje chemiczne, naturalne, jak i syntetyczne, zakłócające aktywność hormonów, głównie sterydowych, u ludzi i zwierząt. Stanowią one niejednorodną grupę związków o różnej budowie chemicznej, właściwościach i wywoływanym efekcie biologicznym. Do substancji tych zalicza się między innymi: pestycydy, fenole, ftalany, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, polichlorowane bifenyle, dioksyny oraz sterydy, w szczególności naturalne i syntetyczne estrogeny. W pracy przedstawiono przegląd literatury dotyczący zastosowania chromatografii w oznaczaniu ilościowym substancji typu EDCs w próbkach środowiskowych, ze szczególnym uwzględnieniem ekosystemów wodnych.

Słowa kluczowe

modulatory hormonalne hormony EDCs chromatografia

Wydawca

Publishing House of Siedlce University of Natural Sciences and Humanities

Czasopismo

Camera Separatoria

Rocznik

2010

Tom

Vol. 2, (monographs No. 122)

Strony

109--129

Opis fizyczny

Bibliogr. 112 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Włodarczyk E.

ewlod@wbiis.tu.koszalin.pl

Zakład Toksykologii i Bioanalityki, Politechnika Koszalińska, ul. Śniadeckich 2, 75-453 Koszalin

autor

Zarzycki P. K.

Zakład Toksykologii i Bioanalityki, Politechnika Koszalińska, ul. Śniadeckich 2, 75-453 Koszalin

Bibliografia

1. López de Alda M.J., Barceló D., J. Chromatogr. A, 892(2000)391.
2. Petrovic M., Eljarrat E., López de Alda M.J., Barceló D., Trends Anal. Chem, 20(2001)637.
3. Rhind S.M., Domestic Animal Endocrinology. 23(2002)179.
4. Diaz-Cruz M.S., López de Alda M.J., López R., Barceló D., J. Mass Spectrom., 38(2003)917.
5. Ingrand V., Herry G., Beausse J., de Roubin M.-R., J. Chromatogr. A, 1020(2003)99.
6. Hong C.C., Shimomura-Shimizu M., Muroi M., Tanamoto K.-I., Biol. Pharm. Bull., 27(2004)1136.
7. Cargouët M., Perdiz D., Mouatassim-Souali A., Tamisier-Karolak S., Levi Y., Sci. Total Environ., 324(2004)55.
8. Lagana A., Bacaloni A., De Leva I., Faberi A., Fago G., Marino A., Anal. Chim. Acta, 501(2004)79.
9. López-Roldan P., López de Alda M.J., Barceló D., Anal. Bioanal.Chem., 378(2004)599.
10. Barceló D., Emerging organic pollutants in waste waters and sludge. Springer-Verlag Berlin Heidelberg 2005.
11. Zhang Y., Zhou J.L., Water Res., 39(2005)3991.
12. Campbell C.G., Borglin S.E., Green B., Grayson A., Wozi E., Stringfellow W.T., Chemosphere, 65(2006)1265.
13. Esperanza M., Suidan M.T., Marfil-Vega R., Gonzalez C., Sorial G.A., McCauley P., Brenner R., Chemosphere, 66(2007)1535.
14. Kim S.D., Cho J., Kim I.S., Vanderford B.J., Snyder S.A., Water Res., 41(2007)1013.
15. Petrovic M., Eljarrat E., López de Alda M.J., Barceló D., J. Chromatogr. A, 974(2002)23.
16. López de Alda M.J., Díaz-Cruz S., Petrovic M., Barceló D., J. Chromatogr. A, 1000(2003)503.
17. Petrovic M., Eljarrat E., López de Alda M.J., Barceló D., Anal. Bioanal. Chem., 378(2004)549.
18. Johnson A., Williams R.J., Simpson P., Kanda R., Environ. Pollut., 147(2007)194.
19. Ternes T.A., Stumpf M., Müeller J., Haberer K., Wilken R.-D., Servos M., Sci. Total Environ.,225(1999)81.
20. Schäfer A.I., Mastrup M., Jansen R., Desalination, 147(2002)243.
21. Wintgens T., Gallenkemper M., Melin T., Desalination, 146(2002)387.
22. Suzuki Y., Maruyama T., Water Res., 40(2006)1061.
23. Ma M., Rao K., Wang Z., Environ. Pollut., 147(2007)331.
24. Ren Y.X., Nakano K., Nomura M., Chiba N., Nishimura O., Water Res., 41(2007)2341.
25. Petrovic M., Sole M., Lopez de Alda M.J., Barcelo D., Environ. Toxicol. Chem., 21(2002)2146.
26. Li C., Li X.Z., Graham N., Gao N.Y., Water Res., 42(2008)109.
27. Liu B., Liu X., Sci. Total Environ., 320(2004)269.
28. Céspedes R., Petrovic M., Raldúa D., Saura U., Piña B., Lacorte S., Viana P., Barceló D., Anal. Bioanal.Chem., 378(2004)697.
29. Kuster M., López de Alda M.J., Barceló D., Trends Anal. Chem., 23(2004)790.
30. López de Alda M.J., Barceló D., J. Chromatogr. A, 938(2001)145.
31. Ying, G.G. Kookana R.S., Ru Y.J., Environ. Int., 28(2002)545.
32. D’Ascenzo G., Di Corcia A., Gentili A., Mancini R., Mastropasqua R., Nazzari M., Samperi R., Sci. Total Environ., 302(2003)199.
33. Rodriguez-Mozaz S., López de Alda M.J., Barceló D., J. Chromatogr. A, 1045(2004)85.
34. Shi J., Fujisawa S., Nakai S., Hosomi M., Water Res., 38(2004)2323.
35. Li F., Yuasa A., Obara A., Mathews A.P., Water Res., 39(2005)2065.
36. Servos M.R., Bennie D.T., Burnison B.K., Jurkovic A., McInnis R., Neheli T., Schnell A., Seto P., Smyth S.A., Terne T.A. s, Sci. Total Environ., 336(2005)155.
37. Zuo Y., Zhang K., Deng Y., Chemosphere, 63(2006)1583.
38. Sonnenschein C., Soto A.M., J. Steroid Biochem. Mol. Biol., 65(1998)143.
39. Arukwe A., Mar. Pollut. Bull., 42(2001)643.
40. Nghiem L.D., Manis A., Soldenhoff K., Schäfe A.I. r, J. Membr. Sci., 242(2004)37.
41. Menditto A., Turrio-Baldassarri L., Chemosphere, 39(1999)1301.
42. Xiao X.Y., McCalley D.V., McEvoy J., J. Chromatogr. A, 923(2001)195.
43. Liu R., Zho J.L. u, Wilding A., J. Chromatogr. A, 1022(2004)179.
44. Auriol M., Filali-Meknassi Y., Tyagi R.D., Adams C.D., Surampalli R.Y., Process Biochem., 41(2006)525.
45. Bodzek M., Dudziak M., Desalination, 198(2006)24.
46. López de Alda M.J., Barceló D., Fresenius J. Anal. Chem., 371(2001)437.
47. Heberer T., J. Hydrol., 266(2002)175.
48. Svenson A., Allard A.S., Ek M., Water Res., 37(2003)4433.
49. Sumpter J.P., Toxicol. Lett., 82/83(1995)737.
50. Pojana G., Gomiero A., Jonkers N., Marcomini A., Environ. Int., 33(2007)929.
51. Liu Z., Kanjo Y., Mizutani S., Sci. Total Environ., 407(2009)731.
52. Andersen H.R., Hansen M., Kjølholt J., Stuer-Lauridsen F., Ternes T., Halling-Sørensen B., Chemosphere, 61(2005)139.
53. Leusch F.D.L., Chapman H.F., van den Heuvel M.R., Tan B.L.L., Gooneratne S.R., Tremblay L.A., Ecotoxicol. Environ. Saf., 65(2006)403.
54. Buszewski B., Buszewska T., Szumski M., Siepak J., Chem. Anal. (Warsaw), 48(2003)13.
55. Siepak J., Państwowy Zakład Higieny. Warszawa 2003.
56. Kobiella B., Zerbe J., Lis S., Siepak J., Ekologia i Technika, 6(2004)196.
57. Buszewska T., Siepak J., Buszewski B., Chemia i Inżynieria Ekologiczna, 12(1998)1099.
58. Lamparczyk H., Ochocka R.J., Zarzycki P.K., Zielinski J., J. Planar. Chromatogr., 3(1990)34.
58. Lamparczyk H., CRC Press. Boca Raton 1992.
59. Kowalkowski T., Zbytniewski R., Szpejna J., Buszewski B., Water Res., 40(2006)744.
60. Zarzycki P.K., Włodarczyk E., Baran M.J., J. Chromatogr. A, 1216(2009)7602.
61. Zarzycki P.K., Włodarczyk E., Baran M.J., J. Chromatogr. A, 1216(2009)7612.
62. Desbrow C., Routledge E.J., Brighty G.C., Sumpter J.P., Waldock M., Environ. Sci. Technol., 32(1998)1549.
63. Jahr D., Chromatographia, 47(1998)49.
64. Routledge E.J., Sheahan D., Desbrow C., Brighty G.C., Waldock M., Sumpter J.P., Environ. Sci. Technol., 32(1998)1559.
65. Szymański K., Siebielska I., Ochrona Środowiska, 76(2000)15.
66. Zarzycki P.K., Lamparczyk H., Chromatographia, 48(1998)377.
67. Zarzycki P.K., Smith R., J. Chromatogr. A, 912(2001)45.
68. Singh M., Sharma R., Banerjee U.C., Biotechnol. Adv., 20(2002)341.
69. Del Valle E.M., Process Biochem., 39(2004)1033.
70. Loftsson T., Duchêne D., Int. J. Pharm., 329(2007)1.
71. Sybilska D., Żukowski J., rozdział w Chiral separation. (Krstulovic A.M. red.) Wiley. New York 1989.
72. Zarzycki P.K., Kulhanek K.M., Smith R., Clifton V.L., J. Chromatogr. A, 1104(2006)203.
73. Schneiderman E., Stalcup A.M., J. Chromatogr. B, 745(2000)83.
74. Saenger W., Jacob J., Gessler K., Steiner T., Hoffmann D., Sanbe H., Koizumi K., Smith S.M., Takaha T., Chem. Rev., 98(1998)1787.
75. Asztemborska M., Nowakowski R., Sybilska D., J. Chromatogr. A, 902(2000)381.
76. Sybilska D., ukowski J., Bojarski J., J. Liq. Chromatogr., 9(1986)591.
77. Sybilska D., Lipkowski J., Wójcikowski J., J. Chromatogr. A, 253(1982)95.
78. Lamparczyk H., Zarzycki P.K., J. Pharm. Biomed. Anal., 13(1995)543.
79. Zarzycki, P.K. Lamparczyk H., J. Chem. Educ., 73(1996)459.
80. Nowakowski R., Bielejewska, A. Duszczyk K., Sybilsk D. a, J. Chromatogr. A, 782(1997)1.
81. Zarzycki P.K., Wierzbowska M., Lamparczyk H., J. Pharm. Biomed. Anal., 15(1997)1281.
82. Clifton V.L., Bisits A., Zarzycki P.K., J. Chromatogr. B, 855(2007)249.
83. Lamparczyk H., Zarzycki P.K., Nowakowska J., Ochocka R.J., Chromatographia, 38(1994)168.
84. Zarzycki P.K., Wierzbowska M., Lamparczyk H., J. Pharm. Biomed. Anal., 14(1996)1305.
85. Zarzycki P.K., Kulhanek K.M., Smith R., J. Chromatogr. A, 955(2002)71.
86. Armstrong D.W., Nome F., Spino L.A., Golden T.D., J. Am. Chem. Soc., 108(1986)1418.
87. Fujimura, K. Ueda T., Kitagawa M., Takayanagi H., Ando T., Anal. Chem., 58(1986)2668.
88. Sybilska D., Cyclodextrins as mobile-phase components of separation by isomers by reversed-phase high performance liquid chromatography. w Ordered media in chemical separation. (Hinze W.L, Armstrong D.W. red.) American Chemical Society. Symposium Series 1987, 342, 218-234.
89. Dudziak M., Bodzek M., Ochrona Środowiska, 1(2005)35.
90. Baronti C., Curini R., D'Ascenzo, G. Di Corcia A., Gentili A., Sampeli R., Environ. Sci. Technol., 34(2000)5059.
91. Johnson A.C., Belfroid, A. Di Corcia A., Sci. Total Environ., 256(2000)163.
92. Hashimoto T., Onda K., Nakamura Y., Tada K., Miya A., Murakami T., Water Res., 41(2007)2117.
93. Kuch H.M., Ballschmiter K., Environ. Sci. Technol., 35(2001)3201.
94. Majima, K. Fukui T., Yuan J., Wang G., Matsumoto K., Anal. Sci., 18(2002)869.
95. Larsson D.G.J., Adolfsson-Erici M., Parkkonen J., Pettersson M., Berg, H. Olsson P.-E., Förlin L., Aquat. Toxicol., 42(1999)91.
96. Behnish P.A., Fujii K., Shiozaki K., Kawakami I., Sakai S.-I., Chemosphere, 43(2001)977.
97. Fawell J.K., Sheahan D., James H.A., Hurst M., Scott S., Water Res., 35(2001)1240.
98. Lishman L., Smyth S.A., Sarafin K., Kleywegt S., Toito J., Peart T., Lee B., Servos M., Beland M., Seto P., Sci. Total Environ., 367(2006)544.
99. Belfroid A.C., van der Horst A., Vethaak A.D., Schäfer A.J., Rijs G.B.J., Wegener J., Cofino W.P., Sci. Total Environ., 225(1999)101.
100. Snyder S.A., Keith T.L., Verbrugge D.A., Snyder E.M., Gross T.S., Kannan K., Giesy J.P., Environ. Sci. Technol., 33(1999)2814.
101. Nasu M., Goto M., Kato H., Oshima Y., Tanaka H., Water Sci. Technol., 43(2001)101.
102. Huang C.-H., Sedlak D.L., Environ. Toxicol. Chem., 20(2001)133.
103. Spengler P., Körner W., Metzger J.W., Environ. Toxicol. Chem., 20(2001)2133.
104. Isobe T., Shiraishi, H. Yasuda M., Shinoda A., Suzuki H., Morita M., J. Chromatogr. A, 984(2003)195.
105. Danish Environmental Protection Agency (DEPA). Degradation of estrogens in sewage treatment processes. Environmental Project No. 899. Danish Environmental Protection Agency, Danish Ministry of the Environment; 2004.
106. Tabata A., Kashiwada S., Ohnishi Y., Ishikawa H., Miyamoto N., Itoh M., Magara Y., Water Sci. Technol., 43(2001)109.
107. Boyd G.R., Reemtsma H., Grimm D.A., Mitra S., Sci. Total Environ., 311(2003)135.
108. Quintana J.B., Carpinteiro J., Rodríguez I., Lorenzo R.A., Carro A.M., Cela R., J. Chromatogr. A, 1024(2004)177.
109. Hu J., Zhang H., Chang H., J. Chromatogr. A, 1070(2005)221.
110. Almeida C., Nogueira J.M.F., J. Pharm. Biomed. Anal., 41(2006)1303.
111. Trenholm, R.A. Vanderford B.J., Holady J.C., Rexing D.J., Snyder S.A., Chemosphere, 65(2006)1990.
112. Barel-Cohen K., Shore L.S., Shemesh M., Wenzel A., Müeller J., Kronfeld- Schor N., J. Environ. Manage., 78(2006)16.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-31d625a5-cc37-495a-b843-3e4ce3999546