Trichloroeten

• Autorzy: Jankowska A. , Bystry K. , Czerczak S.

Warianty tytułu

EN

Trichloroethylene

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Trichloroeten (Tri) jest lotną, przezroczystą, bez barwną cieczą o słodkim eterycznym zapachu, zbliżonym do zapachu chloroformu. Substancja jest stosowana do odtłuszczania metali oraz jako rozpuszczalnik, Pary trichloroetenu drażnią błony śluzowe nosa i gardła, powodują także podrażnienia skóry i oczu. U ludzi trichloroeten w warunkach narażenia inhalacyjnego działa hamująco na czynności ośrodkowego układu nerwowego i wywołuje: bóle i zawroty głowy, senność, nudności i utratę przytomności. Narażenie na trichloroeten o dużych stężeniach powodowało zgon. Trichloroeten wykazuje również działanie nefrotoksyczne oraz hepatotoksyczne. Według danych Centralnego Rejestru Danych o Narażeniu na Substancje, Preparaty, Czynniki i Procesy Technologiczne o Działaniu Rakotwórczym lub Mutagennym, prowadzonego w Instytucie Medycyny Pracy w Łodzi, na działanie trichloroetenu w 2011 r. było narażonych 1239 pracowników, którzy byli zatrudnieni: przy ekstrakcji tłuszczów z nasion, czyszczeniu i odtłuszczaniu metali, w przemyśle gumowym, farb i atramentów drukarskich oraz lakierów. W 2010 r., zgodnie z danymi Głównego Inspektoratu Sanitarnego, 5 osób było narażonych na trichloroeten o stężeniach większych od obowiązującej wartości NDS, czyli 50 mg/m w tym 2 oso by były zatrudnione przy produkcji wyrobów metalowych, a 3 osoby - przy innej produkcji nie- sklasyfikowanej. U zwierząt doświadczalnych głównymi skutkami narażenia inhalacyjnego na trichloroeten było: upośledzenie funkcji OUN, skutki nefrotoksyczne, hepatotoksyczne oraz wakuolizacja komórek Clara płuc u myszy. W komórkach ssaków w warunkach in vitro czysty trichloroeten wywoływał: transformację komórek, wymianę chromatyd siostrzanych, mutację genów, lecz nie powodował aberracji chromosomów. W dostępnym piśmiennictwie istnieją ograniczone dowody działania rakotwórczego trichloroetenu na ludzi. Wyniki kilku badań kohortowych ludzi narażonych zawodowo na trichloroeten wykazały zwiększone ryzyko zachorowania na: nowotwory wątroby, przewodów żółciowych i nerek, a także na chłoniaka nieziarniczego. Narażenie myszy na trichloroeten drogą pokarmową prowadziło do wzrostu częstości nowotworów wątroby. Związek indukował u myszy i szczurów także nowotwory o innej lokalizacji. Eksperci IARC zaliczyli trichloroeten do gru 2A - grupy substancji prawdopodobnie kancerogennych dla ludzi. Wyniki badań dotyczących wpływu trichloroetenu na rozrodczość ludzi nie dostarczyły jednoznacznych dowodów działania toksycznego związku. dostępnym piśmiennictwie i bazach danych nie znaleziono informacji o wynikach badań epidemiologicznych dotyczących narażenia zawodowe go na trichloroeten, w których ryzyko skutku teratogennego zależałoby znacząco od narażenia na tę substancję. Trichloroeten jest dobrze wchłaniany wszystkimi drogami narażenia: w postaci par wchłania się układzie oddechowym, a ciekły w przewodzie pokarmowym oraz przez skórę. Metabolizm trichloroetenu w organizmie przebiega z udziałem cytochromu P-450 i glutationu Główne metabolity trichloroetenu - trichloroetan i kwas trichlorooctowy, są wydalane z moczem częściowo w postaci glukuronidów. Te dwa metabolity są stosowane jako biochemiczne wskaźniki narażenia. Część wchłoniętego trichloroetenu je wydalana z powietrzem wydychanym w postaci niezmienionej. Wydalanie trichloroetenu z powietrzem oraz wydalanie metabolitów przebieg wielofazowo. Wartość najwyższego dopuszczalnego stężeni (NDS) trichtoroetenu ustalono na podstawie działania jego neurotoksycznego oraz nefrotoksycze go. Proponuje się utrzymanie obowiązującej wartości NDS trichloroetenu, czyli 50 mg/m3 Z uwagi na działanie drażniące substancji oraz działanie par trichloroetenu na OUN, proponuje się przyjęcie wartości najwyższego dopuszczalnego stężeni chwilowego (NDSCh) na poziomie 100 mg/m3 (2 razy wartość NDS). Proponuje się także utrzymanie dotychczas zalecanej wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) n poziomie 20 mg TCA/1 moczu. Zaleca się również oznakowanie związku literam „l”- substancja o działaniu drażniącym, „Sk” substancja wchłania się przez skórę oraz „Rakotw.kat. 2.” — substancja rakotwórcza kategorii 2.

EN

Trichloroethylene (Tri) is a volatile, colorless Iiquid with a sweetish odor resembling chloro form. Tri is mainly used in metal degreasing and as a solvent. Tri vapor is irritating to the eyes, nose, throat (mucous membranes) and skin. Human exposure to Tri results in CNS depression. Headache, dizziness, drowsiness, nausea, unconsciousness and death after exposure to very high concentrations have been observed. High doses of Tri produce hepatotoxicity and nephrotoxicity. After inhalation of Tri by laboratory animais, some adverse effects have been observed in CNS, liver, kidneys and Clara cells in mouse. In vitro studies in mammalian cells suggest that Tri can cause ceil transformation, sister chromatid exchange, gene mutations but does not produce chromosomal aberrations. There is limited evidence in humans for the carcinogenicity of Tri. The results of cohort studies indicate excessive risk of liver, biliary duct and kidney cancer and excessive risk of non Hodgkin’s lymphoma. Tri has produced liver tumours in mice after per os exposure as well as tumors at other sites in mice and rats. According to IARC, Tri is probably carcinogenic to humans (group 2A). The results of available studies show no consistent effects of Tri on the human reproductive system. To determine MAC value for Tri neurotoxicity and nephrotoxicity were adopted as a critical effect. The Expert Group for Chemicals Agents suggest maintaining the current MAC value of 50 mg/m Due to the irritating potential of Tri vapors to CNS, a 5TEL value of 100 mg/m (2 X MAC) has been proposed. It has been also proposed to label the substance with „1” (irritant), Sk (substance can penetrate skin) and „Rakotw. kat. 2” (carcinogen category 2). The current BEI value of 20 mg TCA/I urine is maintained.

Słowa kluczowe

PL

trichloroetan; TRI; NDS; narażenie zawodowe

EN

trichloroethylene; TRI; MAC; occupational exposure

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2013
• Tom: Nr 4 (78)
• Strony: 83--118
• Opis fizyczny: Bibliogr. 142 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Jankowska A.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 91-348 Łódź

autor

Bystry K.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 91-348 Łódź

autor

Czerczak S.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 91-348 Łódź ul. św. Teresy od Dzieciątka Jezus 8

Bibliografia

• 1.Abe K. (1988) Determination of olfactory threshold values of organic solvents for the control of the working environment. Journal of Working Environment 9, 57—62 [ za SCOEL 2008].
• 2.ACGIH (2012a) Documentation of the TLVs and BEIs with Other Worldwide Occupational Exposure Values, Trichloroethylene [ baza danych].
• 3.ACGIH (2012b) Guide to occupational exposure values. Cincinnati.
• 4.Adams E.M Spences H.C., Powe V.K. i in. (1951) Vapor toxicity of trichloroethylene determined by experiments on laboratory animals. Arch. Ind. Hyg. Occup. Med. 4. 469—481 [ za SCOEL 20081].
• 5.Agency for Toxic Substances and Disease Registry. Toxicological profile for trichloroethylene. US Department of Health and Human Services, 1997.
• 6.AIHA, American Industrial Hygiene Association (1997) Odor threshold for chemicals with established occupational health standards. American Industrial Hygiene Association. Fairfax, VA. USA [ za SCOEL 2008].
• 7.Anttila A., Pukkala E., Sallme’n M, Hernberg S., Hemminki K. (1995) Caucer incidence among Finnish workers exposed to halogenated hydrocarbons. J. Occup. Environ. Med. 37. 797—806 [ za IARC 1995].
• 8.Aranyi C. i in. (1986) The effects of inhalation of organic chemical air contaminants on murine lung host defenses. Fundamental and Applied Toxicology 6, 713— 720 [ za SCOEL 2008].
• 9.Astrand L. Ovrum P. (1976) Exposure to trichloroethylene. I. Uptake and distribution in mann, Scandinavian Journal of Work. Environment and Health 4. 199—211 [ za ECB 2004 cyt. za SCOEL 2008].
• 10.Axelson O., Andersson K.. Hoghest C. i in. (1978) A cohort stud\ on trichloroethylene exposure and cancer mortality. J. Occup. Med. 20. 194—196 [ za IARC 1995].
• 11.Axelson O., Selden A., Anderson K., Hogstedt C”. (1994) Updated and exanded Swedish cohort study on trichloroethylene and cancer risk. Journal of Occupational Medicine 36, 556—562 [ za IARC 1995].
• 12.Baelum J., .Molhaye L., 1-Jansen S.H., Beath M. (1998) Metabolic interaction between toluene, trichloroethylene an n-hexane in humans. Scand. J. Work Environ. Health 24, 30—37 [summary].
• 13.Bartonicek J (1962) Metabolism and excretion o trichloroethylene after inhalation by human subjects. B J. Ind. Med. 19, 134—141 [cyt. za ACGH 2012a].
• 14.Bauer I.. Rabens S. F. (1974) Cutaneous manifestation of trichloroethylene toxicity. Arch. Dermatol. 110. 886- 890 [cyt. za ECB 2004].
• 15.Bergman K. (1979) Whole body autoradiography and allied tracer techniques in distribution and elimination studies of some organic solvents. Trichloroethylene, Scand. J. Work. Environ. 1 (suppl. 1) 5.l89—2 [ za ECB 2004].
• 16.Bernauer U.i in. (1996) Biotransformation of trichloroethylene : dose-dependent excretion of 2.2.2. trichloro-metabolites and mercapturic acids in rats and humans a1 inhalation. Arch. Toxicol. 70(6). 338—346.
• 17.Bilski B. (2001) Wpływ rozpuszczalników organicznych na narząd słuchu. Medycyna Pracy 52, 2, 111—118.
• 18.Blossom S.J., Pumford N R., Gilbert K M . (2004) Activation and attenuation of absorption of apoptosis of CD4 T cells following in vivo exposure to two common environmental toxicants. trichloroacetaldehyde hydrate and trichloroacetic acid. Journal of Autoimmunity 23, 211—220.
• 19.Bogen K.T. I in. (1992) Derma absorption of dilute aqueous chloroform, trichloroethylene, and tetrachloroethylene in hairless guinea pigs. Fundamental and Applied Toxicology 18. 30—39 [ za SCOEL 2008].
• 20.Charbotel B., Fevotte J., Hours M., Martin .1., Bergeret A. (2006) Case — control study on renal cell cancer and occupational exposure to trichloroethylene Part II Epidemiological Aspects. Annals of Occupational Hygiene 50, 777—787.
• 21.Cheminfo (2009) [ baza danych, on-line].
• 22.ChiaS.E., Ong C.. Tsakok M .F .H., Ho A. (1996)Semen parameters in workers exposed to trichloroethylene. Reprod. Toxicol 10, 295—299.
• 23.Conde-Salazar L., Guimarciens D., Romero L. J Sanchez- Yus E. (1983) Subcorneal pustular eruption and erythema from occupational exposure to trichloroethylene. Contact Dermatitis 19. 235—237 [ za ECB 2004].
• 24.Dawson B. V., Johnson PD., Goldberg S.]., Ulreich JB. (1993) Cardiac teratogenesis of halogenated hydrocarbon-contaminated drinking water. J. Am. Coll. Cardiol. 21,1466—1472 [ za SCOEL 2008].
• 25.DFG. Deutsche Forschungsgemeinschaft (2012) MAK and BAT values.
• 26.Dobkin A.B., Byles P.H. (1963) Clinical Anesthesia, Halogenated Anesthies 43—65. Philadelphia [cyt. za Toxicological Profile... 1997].
• 27.Dorfmueller MA., Henne SP.. York R.G., Bornschein R.L.. .Manson J.M. (1979) Evaluation of teratogenicity and behavioural toxicity with inhalation exposure of maternal rats to trichloroethylene. Toxicology 14. 153— 166 [ t. za ECB 2004].
• 28.Dow J.. Green J. (2000) Trichloroethylene induced vitamin B12 and folate deficiency leads to increased formic acid excretion in the rat. Toxicology 146. 123— 136.
• 29.Duprat P, Gradiski D. (1980) Cytogenetic effect of trichloroethylene in the mouse as evaluated by the micronucleus test. IRCS Medical Science Library compendium 8:182 [ za IARC 1995].
• 30.DuTeaux SB.. Berger T., Hess R.A.. Sartini B L.. Miller M.G. (2004) Male reproductive toxicity of trichloroethylene: sperm protein oxidation and decreased fertilizing ability. Biol. Reprod. 70(5), 1518—26.
• 31.ECB. European Chemical Bureau (2004) European Union Risk Assessment Report. Trichloroethylene [ on-line].
• 32.Elovaara E.. Hemminki K.. Vainio H. (1979) Effects ofmethylene chloride, trichloroethane, and trichloroethylene, tetrachloroethylene, and toluene on the development of :hick embryos Toxicoiogy 12, 111—119 [ za SCOEL 208].
• 33.Ertle T, Henschler D., Muller G., Spassowski M. (1972) Metabolism of trichloroethylene in man I. The significance of trichloroethanol in ling-term exposure conditions. Arch. [ 19. 171—188 [ za ECB 2004].
• 34.Fernandez: J. G.. Humbert B. E.. Droz P.O.. Caperos J. R. 1975) Trichioroethylene exposure percentage studies of absorption excretion and metabolism by human subjects. Arch. Mal. Prof. 36, 397—407.
• 35.Fevotte J., Charbotel B., Muller-Beaute P.. Martin J., Hours M.. Bergeret . Ł (2006) Case—Control Study on (Renal Cell Cancer and Occupational Exposure to [ Part 11: Epidemiological Aspects. Annals of Occupational Fl 50, 765—775].
• 36.Fisher J. 11 . Channel S.R., Eggers .15., Johnson P D., MacMahon K.L.. Goodyear C.D. i in. (2001) trichloroacetic acid. and dichloroacetic acid: do they affect fetal rat heart development. Int. J. Toxicol. 20(5), 257—267.
• 37.Forkert P.G., Birch D. IL (1989) Pulmonary toxicity34. oft richloroethylene in mice. Drug Metabolism and )Disposition 17. 106—113 [ za SCOFL 2008]
• 38.Forkert P.G. i in. (1985) Lung injury inducted by trichloroethylene. Toxicology 34, 143—160 [ za ECB 2004: SCOEL 208].
• 39.Forkert P.G., Troughton KM. (1987) Airway injury by trichloroethylene: a scanning electron microscopic study. Journal of Pathology 152. 119—125 [ za ECB 004; SCOEL 2008].
• 40.Friberg L. i in. (1953) Toxicities of trichloroethylene and tetrachloroethylene and Fujiwara’s pyridine-alkali reaction. Acta Pharmacologica et Toxicologica 9. 303— 312 [ za ECB 2004: SCOEL 2008].
• 41.Fukuda K., Takemoto K., Tsuruta H. (1983) Inhalation carcinogenicity of trichloroethylene in mice and rats. Ind. Health. 21, 243—254 [ za IARC 1995].
• 42.GIS. Główny Inspektor Sanitarny (2010) Dane według Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Bydgoszczy.
• 43.Grandjean E. (1963) The effects of short exposures to trichloroethylene on swimming performances and motor activity of rats. American Industrial Hygiene Association Journal 24,376-379 [ za ECH 2004; SCOEL 2001].
• 44.Grandjean E. (1964) Trichioroethylene effects on animal behavior. Archives of Environmental Health 1. 106-108 [ za ECR 2004; SCOEL 2008].
• 45.Grandjean E., Battig K. (1964) Effects of trichloroethylene on behaviour of the rat. Archives Internationales de Pharmacodynamie et de Therapie 147, 330—350 [ za ECB 2004; SCOEL 2008].
• 46.Grandjean E., Muchinger R., Turrian V i in. (1955) Investigations into the effects of exposure to trichloroethylene in mechanical engineering. Brit. J. Ind. Med., 12, 131—142 [ za ECB 2004].
• 47.Green T., Dow J, Foster JR., Hext P.M. (1998) Formic acid excretion in rats exposed to trichloroethylene: a possible explanation for renal toxicity in long-term studies. Toxicology, 127, 39—47.
• 48.GreenT,Dow J., Ong C.N,Ng .V.,Ong H.Y,,Zhuang Z X, Yang X.F.. Bloemen L. (2004) Biological monitoring of kidney function among workers occupationally exposed to trichloroethylene. Occupational and Environmental Medicine 61, 312—317.
• 49.Green T. Prom MS. (1985) Species differences in response to trichioroethylene. II. Biotransformation in rats and mice. Toxicology and Applied Pharmacology 79, 401—411 [ za SCOEL 2008].
• 50.Greim H. (1996) Gesundheitsschadlische Arbeitsstoffe. Toxikologisch-arbeitsmedizinische Begrundungen von MAK Werten, Loseblattasammiung. 22. DFG. Deutche Forschungsgemeinschalt, VCH Verlag Weinheim Ic [za SCOEL 2008].
• 51.Hansch C., Leo A. (1995) Exploring QSAR. Washington DC. American Chemical Society.
• 52.Hansen J., Raaschou-.Nielsen O., Christensen J.M., Johansen I.. .McLaughlin .J K., Lipworth L., Blot W J, Olsen J.H.,. (2001) Cancer incidence among Danish workers exposed to trichloroethylene. Journal of Occupational and Environmental Medicine 43, 133—l 39.
• 53.Hardin B.D., Kelman B.J. Brent R.L (2005) Trichloroethylene and dichloroethylene. A critical review of teratogenicity. Birth Defects Research Part A. Clinical and Molecular Teratology 73. 931—955 [ za SCOEL].
• 54.Harth V. Bruning T.. Bolt H.M. (2005) Renal carcinogenicity of trichloroethylene: update. mode of action. and fundamentals for occupational standard setting. Rey. En\iron. Health. 20(2). 103—18 [ za SCOEL 2008].
• 55.Henschler D., Romen W., Elsasser H. M. Reichert D., Eder E., Radwan Z (1980) Carcinogenicity study of trichloroethylene by longterm inhalation in three animal species. Arch. Toxicol. 43. 237—248 [ za IARC 1995].
• 56.Henschler D., Vanvakas S., Lammert M. Dekant W., Kraus B., Thomas B., Ulm K. (1995) Increased incidence of renal cell tumors in a cohort of cardboard workers exposed to trichloroethene. Arch. Toxicol. 69, 291—299.
• 57.HSDB. Hazardous Substance Data Bank (2013) [ baza danych on-line].
• 58.Hurtt M E.. Valentine R., Alvarez L. (1993) Developmental toxicity of inhaled trans-1,2- dichloroethylene in the rat. Toxicol Sciences vol. 20. 2. 225—230 [ za SCOEL 2008].
• 59.IARC (1995) Dry cleaning. some chlorinated solvents and other industrial chemicals. Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans vol. 63.
• 60.IARC (2004) Dichloroacetic acid. Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans vol. 84.
• 61.Jakobson J.. Holmberg B.. Ekner A. (1986) Venous blood levels of inhaled trichloroethylene in female rats and changes induced by interacting agents. Acta. Pharmacol. Toxicol. 59. 135—143 [ za ECB 204].
• 62.Johnson P.D., Goldberg S.J, Mays M.Z.., Dawson B. V (2003) Threshold of trichloroethylene contamination in maternal drinking waters affecting fetal heart development in the rat. Environmental Health Perspectives 111. 289—292 [cyt. za SCOEL 2008.]
• 63.Jones W.M. i in. (1958) Hepatotoxicity of inhalation anesthetic drugs. Anesthesiology 19, 715—723 [ za SCOEL 2008].
• 64.Kaneko T. Wang P. Y. Sato -A. (1994) Enzymes induced by ethanol differently affect the pharmacokinetics of trichloroethylene and 1.1.1 -trichloroethane. Occup. Environ. Med. 51. 113—l 19.
• 65.Keshava N., Caldwell J. C. (2006) Key issues in the role of peroxisome roliferator—activated receptor agonism and cell signaling in trichloroethylene toxicity. Environmental Health Perspectives vol. 114. 9. 1464—1470.
• 66.Kishi R. i in. (1993) Acute effects of trichloroethylene on blond concentrations and performance decrements in rats and their revelance to humans. British Journal of Industrial Medicine 50. 470—480. 1993.
• 67.Kligerman A.D. i in. (1994) lnhalation studies of the genotoxicity of trichloroethylene to rodents. Mutation Research. 322. 2. 87—96 [ za SCOEL 2008].
• 68.Kohlmuller D., Kochen W. (1994) Exhalation air analyzed in long-terrn postexposure investigations of acetonitrile and trichloroethylene exposures in two subjects. Clin. Chem. 40. 1462—1464 [ za Toxicoiogicai Profile... 19971].
• 69.Kumar P.. Prasad AK.. Dutta K.K. (2000) Steridogenic alterations in testes and sera of rats exposed to trichioroethylene (TCE) by inhalation. Human 8 Experimental Toxicology Human 8 Experimental Toxicoiogy vol 19. 12, 117—121.
• 70.Kumar P.. Prasad.A.K, Mani U. Maji B.K, Dutta K.K. (2001) Trichloroethylene induced testicular toxicity in rats exposed by inhalation Human & Experimental Toxicology vol. 20. 11. 585—589.
• 71.Lamb J.C. Hentz K. (2006) Toxicological review of male reproductive effects and trichloroethylene exposure. Assessing the relevance to human male reproductive health. Reproductive Toxicology 22. 557—563.
• 72.Land P. C., Owen EL., Linde H.W (1981) Morphologie changes in mouse spermatozoa after exposure ic inhalational anesthetics during early spermatogenesis. Anesthesiology 54, 53—56 [ za ECB 2004].
• 73.Landrigan P.].. Stein G.F., Kaminsky J R. Ruhe R.L., Watanabe AS. (1987) Common source community of industrial exposure to trichioroethylene. Arch. Environ. Health, 42. 327—332 [ za ECB 2004; SCOEL 2008].
• 74.Lavicoli 1., Marinaccio . I.. Corelli G. (2005) Effects oj oceupational trichloroethylene exposure on cytokine levels in workers. J. Occup. Environ. Med. 47(5). 453— 457.
• 75.Lemen R. A. (2001) Unsaturated halogenate hydrocarbons. Trichloroethylene. [W:] Patty’s Toxicology 5th ed.. John Wiley & Sons.
• 76.Lilis R., Stanesen D., Muica N Roventa -11. (1969) Chronic effects of trichloroethylene exposure. Med. Lavaro 60. 595—601 (cyt. za 2004].
• 77.Lindbohm M L., Taskinen H.. Sallmen M. Hemminki K (1990) Spontaneous abortions among women exposed to organic solvents. Am. J. Ind. Med. 17, 449—463 [ za ECB 2004].
• 78.Linde D.R. (1993) CRD Handbook of chemistry and Physics. 74 ed. Boea Raton FL. CRC Press 3—242, 0197.
• 79.Lock E. A., Reed C. J. (2006). Trichloroethylene. Mechanisms of renal toxicity and renal cancer and relevance to risk assessment. Toxicol. Sci. 91, 313—331.
• 80.Loeber C.P.. Hendrix .11.1.. Diez De Pines S.. Goldberg S.J (1988) Trichloroethylene: a cardiac teratogen in developing chick embryos. Pediatr. Res. 24(6), 740—744 [cyt. za SCOEL 2008].
• 81.Maltoni C. Lefemine G., Cotti G., Perino G. (1988) Long term carcinogenicity bioassays on trichioroetliylene administered by inhalation to Sprague-Dawley rats nid Swiss and B6C3FI mice. Ann. N.Y. Acad Sci 534. 316— 342 [ za IARC 1995].
• 82.Maltoni C., Lefermine G., Cotti, G. (1986) Experimental research on trichioroethylene carcinogenesis. [W:] Archives of Research on Industrial Carcinogenesis vol. 5. 1—393. NJ, Princeton Scientific [cyt. za IARC 1995].
• 83.Manson J..tI. i in. (1984) Effects of oral exposure to trichloroetyhylene on female reproductive function. Toxicology vol. 32, 3, 229—242 [ za ECB 2004].
• 84.The Merck Index (1989) [ S. Budavari. 11 ed Rahway. NJ, Merck and Co., Inc., 1516—1517.
• 85.Mertens J A. (1993) Trichloroethylene [W:]Encyclopedia of chemical technology. Fourth ed.. vol. 6, 40—50. New York. Wiley-Interscience [ za ECB 2004].
• 86.Moore, M.M, Harrington-Brock K. (2000) Mutagenicity of trichioroethylene and its metabolites. Implications for the risk assessment of trichioroethylene. Environmental Health Perspectives supp. vol. 108. S2.
• 87.Muller G.. Spassorski H., Henschler D. (1974) Metabolism of trichloroethylene in man II. Pharmacokinetics of metabolites. Arch. Toxicol. 32, 283— 295.
• 88.Muller G., Spassovski M., Henschler D. (1975) Metabolism of trichioroethylene in man. III. Interaction of trichloroethylene and ethanol. Arch. Toxicol. 33. 173—189 [ za ECB 2004].
• 89.Nakayama H., Kobayashi :M.. Takahashi M, Ageishi Y, Takano T (1988) Generalized eruption with severe liver dysfunction associated with occupational exposure to trichloroethylene. Contact Dermatitis 19, 48—51 [ za ECB 2004].
• 90.Narotsky .M.G.. Kavlock R.J (1995b) A multidisciplinary aproach to toxicological screening: 11. Developmental toxicity. J. Toxicol. Environ. 1-Iealth 45. 145—171 [cyt. za SCOEL].
• 90.Narotsky M. G.. Weller E A.,, Chinchilli V M. Kavlock R.] 995a) Nonadditive developmental toxicity in mixtures of trichloryethylene, di(2-ethylhexyl) phthalate, and heptachlor a 5x5x5 design. Toxicological Sciences Volume 27. 2, )3—216 [ za SCOEL 2008].
• 91.IOSH (1980) Teratogenic — mutagenie risk of workplace contaminants. Trichloroethylene, perchloroethylene. and carbon disulphide. National Institute for Occupational safety and Health. Contract 210-77-0047 [ za ECB 2004; SCOEL 2008].
• 92.Noyotna E.. David „Ł, .Malek B. (1979) An epidemiological study of hepatic tumor incidence in persons working with trichloroethylene. 1. The negative results of retrospective investigation in persons with primary liver cancer. Proc. Lek. 31. 121—123 [cyt. za IARC 1995].
• 93.Odum J i in. (1992) A mechanism for the development Clara cell lesions in the mouse lung after exposure to :trichloroethylene. Chemico-Bioiogical lnteractions 83, 5—153 cyt. za SCOEL 20081.
• 94.Padd1e G. (1983) Incidence of liver cancer and chloroethylene manufacture. Joint study by industry d cancer registry. Br. Med. J. 286, 846 [ za IARC 95].
• 95.Raaschou-Nielsen O., Hansen J., McLaughlin J.K., Kolstad H.. Christensen J. M. Tarone R. E., Olsen .1. H. 003) Cancer risk among workers at Danish companies using trichloroethylene: a cohort study. American journaI of Epidemiology 158, 1182—l 192.
• 96.Rasmussen K., Brogen C-H I., Sabroe S. (1993) Subclinical affection of liyer and kidney function and solvent exposure. Int. Arch. Occup. Environ. Health 64, 5—448 [ za ECB 2004].
• 97.Rasmussen K.. Sabroe S.. Wohlert M., Ingersłev H.J., Kappel B.,.Nielsen J. (1988) A genotoxic study of metal workers exposed to trichloroethylene. Sperm parameters d chromosome aberrations in lymphocytes. Int. Arch. cup. Environ. Health. 60. 419—423 [cyt. za ECB 2004].
• 98.Rebert C.S. Boyes WK, Pryor G. T., Svensgaard D.J., Kassay K .M,. Gordon GR., Shinsky N. (1993) Combined effects of solvents on the rats auditory system: styrene and trihloroethylene. Int.J. . Psychophysiol. 14, 49—59 [ za ECB 2004].
• 99.Reynolds J E., Parfitt K., Parson .A.V. . Sweetman S.C. 89) Martindale — The Extra Pharmacopoeia 1127, 29 „London. Pharmaceutical Press [cyt. za ECB 20041].
• 100.Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia l 1.2002 r. w sprawie nąjwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych w środowisku pracyy. DzU 2002 r.. nr 217, poz. 1833 ze zm.: DzU 05 r.. nr 212. poz. 1769; DzU 2007 r., nr 161, poz. 1142; DzU 2009 nr 105. poz. 873: DzU 2010 r. nr 141. poz 950; DzU2 011 r., nr 274. poz. 1621.
• 101.Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16.12. 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniającego i uchylającego dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1907/2006. Dz. Urz. UE z dnia 31.12.2008 r. (L 353).
• 102.RTECS (2013) [ baza danych] on-line.
• 103.Salvini M.. Binaschi S., Riva M. (1971) Evaluation of the psychophysiological functions of humans e to trichloroethylene. Br. J. Ind. Med. 28, 293—295 1e [za ECB 2004].
• 104.Sato .Nakajima T., Koyama Y. (1981). Dose-related effects of a single dose of ethanol on the metabolism in rat liver of some aromatic and chlorinated hydrocarbons. Toxicol. Appl. Pharmacol. 60. 8—15 cyt. za ECB 2004].
• 105.Sato .A.. Nakajima T. (1978) Differences following skin or inhalation exposure in the absorption and excretion kinetics of trichloroethylene and toluene. British Journal of Industrial Medicine 35. 43—49 [ za ECB 2004: SCOEL 2008].
• 106.Saunders R..4. (1967) A new hazard in closed environ mental atmospheres. Arch. Environ. Health. 14, 380— 384 [ za ECB 2004].
• 107.Savalainen H. (1981) Pharmacokinetics. pharmacodynamics and aspects of neurotoxic effects of four in haled aliphatic chlorohydrocarbon solvents as relevant in man. Eur. J. Drug. Metab. Pharmacokinet. 6, 85—90 [ za ECB 2004].
• 108.Schirren M (1971) Skin injuries caused by trichloroethylene in a metal working firm. Berufsdermatosen 19, 240—245 [ za ECB 2004].
• 109.SCOEL. Scientific Committee on Occupational Exposure Limits (2008) Recommendation from Scientific Committee on Occupational Exposure Limits for trichioroethylene. SCOEL/SUMI142.
• 110.Selde’n A., Hultberg B..Ulander .1. Ahlborg G. (1993) Trichloroethylene exposure in vapour degreasing and urinary excretion on „N-acetyl-beta-D glucosaminidase. Archives of Toxicology 67. 224—226.
• 111.Siegel J in. (1971) Effects on experimental animals of acute, repeated and continuous inhalation exposures to dichioroacetylene mixtures. Toxicology and Applied Pharmacology 18, 168—174 [ za ECB 2004: SCOEL 2008].
• 112.Simon T W (1997) Combining physiologically based pharmacokinetic modeling with Monte Carlo simulation to derive an acute inhalation guidance value for trichloroethylene. Regulatory Toxicology and Pharmacology 26, 257—270.
• 113.Sitarek K. Szadkowska-Stańczyk I. Szymczak W (1997) Trichloroeten. Wytyczne Szacowania Ryzyka Zdrowotnego dla Czynników Rakotwórczych 6. 85—102.
• 114.Slacik-Erben R., Roll R.. Franke G., Uehleke H. (1980) Trichloroethylene vapours do not produce dominant lethal mutations in male mice. Arch. Toxicol. 45. 37—44 [ za ECB 2004].
• 115.Smith D.]., Pu X. Kamendulis LM.. Klaunig J E. (2005) Comparative effects of trichloroacetic acid on rodent and human hepatocytes: role of peroxisome proliferator activated receptor PPARa. Abstr. 760. Toxicol Sci. 76, suppl. 1, 155 [ za SCOEL 2008].
• 116.Smyth H.F. i in. (1962) Range finding toxicity data. List VI. Industrial H Journal [cyt. za SCOEL 2008].
• 117.Spirtas R., Stewart P., Lee S., D., Forbes C. D., Grauman D.J., Pettigrew H.M., Blair A.. Hoover R. .N.. Cohen J. L. (1991) Retrospective cohort mortality study of workers in an aircraft maintenance facility. Epidemiological results. Br. J. Ind. Med. 48, 525—530 [ za ECB 2004].
• 118.Stewart R.D.. Dodd H.C. Gm H.H. Erley DS. (1970) Experimental łiuman exposure to trich Arch. Environ. Health 20, 64—71 [ za SCOEL 20081. Stewart R.D., Halce CL., Foster H. V (1974) Trichloroethylene. Biological standard for industrial worker by breathing analysis. NIOSH Research Report Publication no 7-1-133 [cyt. zaECB 2004].
• 119.Stopps G.J., McLaughlin li. (1967) Psychophysiological testing of human subjects exposed to solvent vapours. Am. Ind. H Assoc. J. 28. 43—50 [ za ECB 2004].
• 120.Taskinen H., Anttila, A., Lindbohm M. L., Sallmen M., Hemminki K (1989) Spontaneous abortions and congenital malformations among the wives of men occupationally exposed to organic solvents. Scand. J. Work. Environ. 1-Iealth. 15. 342—352 [ za ECB 2004].
• 121.Toxicological Profile for Trichloroethylene (1997) U.S. Department of Health and -Human Services. Public Health Service, Agency for Toxic Substances and Disease Registry, September.
• 122.Tsuruta H. (1978) Percutaneous absorption of trichloroethylene in mice. Ind. Health 16, 145—148 [ za ECB 2004].
• 123.UA III. AK Grenzwerte und Einstufbngen fur CM-Stoffe” (2006) Bewertung zu Trichloroethen (Trichloroethylen, TRI) des AK “Grenzwerte und Einstufungen fur CM Stoffe” im UA III des AGS [ za SCOEL 2008].
• 124.EPA, United States EnyironmentaI Protection Agency (1985) Health assessment document for trichloroethane (Final report), EPA-600!8-82006F; 1JS TIS PB85- 249696 Washington DC.
• 125.NCI, United States National Cancer Institute (1976) Carcinogenesis bioassay of trichloroethylene. Technical Report Senes 2. DHEN(NIW) Pob, 76-802
• 126.NTP, United States National Toxicology Program (1985) TrichloroethyIene. Reproduction and fertility assessment in CD-1 mice when administered in the feed. Final report U.S Department of Health and Human Services. Public Health Service [ za SCOEL 2008].
• 127.NTP. United States National Toxicology Program (1988) NTP technical report on the toxicoIogy and carcinogenesis studies of trichloroethylene in four strains of rats. US National Toxicology Program TR 273. NTP. Research Triangle Park, NC.
• 128.NTP, United States National Toxicology Program (1990) NTP technical report on the toxicology and carcinogenesis studies of trichloroethylene in F344/N rats and B6C3F mice. US National Toxicology Program TR 243. NTP. Research Triangle Park, NC.
• 129.Vamvakas S.. Bruning T., Thomasson B., Lammert M, Baumuller .A.. Bolt H.M,., Dekant W, Henschler D., Ulm K. (1998) Renal cell cancer correlated with occupational exposure to trichloroethylene. J. Cancer. Res. Ciin. Oncol. 124, 374—382.
• 130.Van Duuren BL., Goldschmidt BM., Loewengart G., Smith .A. C. Melchionne S.. Sidman I., Roth D. (1979) Carcinogenicity of halogenated olefinic and aliphatic hydrocarbons in mice. J. Natl .Cancer. Inst. 63, 1433— 1439 [ za IARC 1951].
• 131.Vernon R.J., Ferguson R.K (1969) Effects of trichloroethylene on visual motor performance. Arch. Environ. Health. 18. 894—900 [ za ECB 2004].
• 132.Villaschi S. i in. (1991) Damage and repair ol” mouse bronchial epithelium following acute inhalation of trichloroethylene. Experimental Lung Research 15. 601— 614 [ za LOB 2004: SCOEL 2008].
• 133.Wahlberg JE. (1984) Edema inducing effects of sol vents following topical administration. Derm. Benf. Unwelt. 32, 9 i—94.
• 134.Wilmer J. W. i in. (2005)Trichloroethylene (TCE) inhalation did not induce cytogenetic damage in rat bone marrow micronucleus test (MNT). Abstract nr 2224. Toxicological Sciences 84, suppl. 1, 456 [ za UAII1 2006; SCOEL 208].
• 135.Windham G. C., Shusterman D., Swan S. H., Fenster L., Eskenazi B. (1991) Exposure to organic solvents and aderse pregnancy outcome. American Journal of Indus trial 20(2), 241—259 [ za IARC 1995].
• 136.Withey i in. (1983) Effect of vehicle on the pharmacokinetics and uptake of four halogenated hydrocarbons 1i the gastrointestinal tract of the rat J. AppI. Toxicol. 3. 249—253 [ za ECB 2004].
• 137.Wolff D.L. (1976) Rotating rod, spontaneous locomotor activity anci passive avoidance conditioning — their suitability as functional tests in industrial toxicology [W:] Horvath M: Adverse effects of environmental chemicals and psychotropic drugs. Vol. 2. Amsterdam, Eisevier Scientific Publications 293—303 [cyt. za EC 2004: SCOEL 2008].
• 138.Wong O. (2004) Carcinogenicity of trichloroethylene: an epidemiologie assessment. Clin. Occup. Environ. Med 4. 55 7—589 [cyt. za SCOEL 2008].
• 139.Wu K.L., Berger T.J. (2005) Reduction in oocyte fertilizability after exposure of female rats to trichloroethylene, an environmental toxin. Biology of Reproduction Spec. iss. 138 [ za SCOEL 2008].
• 140.Xu H., Tanphaichit .N. Forkert P., Anupriwan .A.. lI Werachatyanukul W., Vincent W.. Leader A., Wade MC (2004) Exposure to trichloroethylene and its metabolites causes impairment of sperm fertilizing ability in mice Toxicological Sciences vol. 82, 2.
• 141.Zablotny C. L.. Carney E. W „ Dugard P. H. (2002) Evaluaation of tnichioroethylene in a rat inhalation developmental toxicity study. Abstract 1161. The Toxicologist 60. 237 [ za SCOEL 2008].
• 142.Zenick H. i in. (1984) Effects of trichloroethylene exposure on male reproductive function in rats. Toxicology vol. 31,3,237—250 [ za ECB 2004].