The study on combustion of propellants in airborne conditions

• Autorzy: Habera Ł. , Hebda K. , Koślik P.

Identyfikatory

DOI

10.18668/NG.2018.08.04

Warianty tytułu

PL

Badania temperatury spalania paliw prochowych w warunkach napowietrznych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The resources of coal-bed methane in Poland, and especially in Upper-Silesian Coal Basin are estimated on tens of billions cubic meters. These are significant raw material quantities, that should take an interest in terms of acquiring them and producing in safe manner. Considering, however, very low permeability of coal-bed formations, such accumulation of hydrocarbons can be counted among unconventional deposits, requiring specific first working method. Well-known and properly mastered method of influencing the gas-rich coal-bed, consisting in reducing formation pressure by rock-mass stress relieving, effected by means of dewatering of coal beds, gives only moderate production and economical results. Despite the rock-mass pressure decreasing down to sorption isotherm value will result in process of releasing adsorbed methane, the negligible permeability of coal rock forces searching of additional, more effective methods of coal beds stimulation, facilitating flow of released methane through the formation. In opinion of the work authors, application of gas-fracturing technology using low combustion temperature propellants may contribute to effective releasing of methane and flow of the gas to producing boreholes.

PL

Zasoby metanu zalegającego w pokładach węgla kamiennego w Polsce, zwłaszcza w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym, szacowane są na dziesiątki miliardów metrów sześciennych. Są to znaczne ilości surowca, którymi należy się zainteresować w kontekście pozyskania i ich bezpiecznej eksploatacji. Jednak z uwagi na bardzo niską przepuszczalność formacji węglowej taką akumulację węglowodorów możemy nazwać złożem niekonwencjonalnym, wymagającym szczególnego sposobu udostępnienia. Rozpowszechniona i dobrze opanowana metoda oddziaływania na gazonośny pokład węgla, polegająca na obniżeniu ciśnienia w złożu przez odprężenie górotworu, powodowane odwodnieniem pokładów węgla, przynosi umiarkowane rezultaty eksploatacyjne i ekonomiczne. Jakkolwiek obniżenie ciśnienia w górotworze do wartości izotermy sorpcji powoduje proces uwolnienia zaabsorbowanego metanu, to jednak znikoma przepuszczalność skały węglowej wymusza poszukiwanie dodatkowych, bardziej efektywnych metod stymulacji pokładów węgla umożliwiających przepływ uwolnionego metanu w złożu. Zdaniem autorów zastosowanie technologii szczelinowania gazowego z zastosowaniem propelantów o niskiej temperaturze spalania może przyczynić się do skutecznego uwolnienia metanu i przepływu gazu do otworów eksploatacyjnych.

Słowa kluczowe

EN

gas fracturing; combustion temperature of propellants; coal bed methane; CBM

PL

szczelinowanie gazowe; temperatura spalania propelantów; metan z pokładów węgla; CBM

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2018
• Tom: R. 74, nr 8
• Strony: 592--597
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz. rys.

Twórcy

autor

Habera Ł.

• Oil and Gas Institute - National Research Institute, ul. Lubicz 25 A, 31-503 Kraków

autor

Hebda K.

• Oil and Gas Institute - National Research Institute, ul. Lubicz 25 A, 31-503 Kraków

autor

Koślik P.

• Institute of Organic Industry, Krupski Młyn Branch

Bibliografia

• [1] Florczak B.: Charakterystyka stałych heterogenicznych paliw rakietowych (SHPR). Praca zbiorowa pod redakcją dr hab. inż. B. Florczaka, prof. IPO: Stałe heterogeniczne paliwa rakietowe na bazie kauczuku HTPB. Instutut Przemysłu Organicznego, Warszawa 2016.
• [2] Florczak B., Białek M., Szczepaniak M.: Studies on elaborating Nonhomogeneous solid rocket propellant for propellant cardridge. Chemik 2013, vol. 67, pp. 25–32.
• [3] Frodyma A.: Zasady i podstawy projektowania zabiegów stymulacji otworów wiertniczych z zastosowaniem paliw stałych. Nafta-Gaz 2012, no. 9, pp. 590–601.
• [4] Frodyma A., Koślik P.: Analiza numeryczna ładunków kumulacyjnych do inicjowania propelantów modyfikowanych. Nafta-Gaz 2016, no. 10, pp. 841–850, DOI: 10.18668/NG.2016.10.09.
• [5] Sałaciński T., Skupiński W., Dziura R., Florczak B., Cieślikowska M.: Modyfikowanie stałych paliw rakietowych polifunkcyjnymi pochodnymi ferrocenu. Materiały Wysokoenergetyczne, Instytut Przemysłu Oorganicznego, Warszawa 2009, vol. 1, pp. 127–145.
• [6] Wolszakiewicz T.: Badania balistyczne i wytrzymałościowe stałych paliw rakietowych. Monografia Instytutu Przemysłu Organicznego,Warszawa 2013.
• [7] Wolszakiewicz T., Walenta Z.A.: Gazogenerator prochowy. Obliczenia i eksperyment. Przemysł Chemiczny 2007, vol. 86, no. 6, pp. 519–523.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).