Słynni dziewiętnastowieczni wrocławscy elektrycy

• Autorzy: Przytulski A.

Warianty tytułu

EN

Famous nineteenth-century electricians from Wrocław

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono sylwetki i główne dokonania elektryków, którzy urodzili się we Wrocławiu w dziewiętnastym stuleciu. Każdy z nich zajmował się różnymi dziedzinami z zakresu szeroko pojętej elektrotechniki. Leo Graetz – to przede wszystkim konstruktor używanego do dzisiaj mostka prostowniczego, Karl Steinmetz pierwszy opisał pętlę histerezy i skonstruował silnik o tej samej nazwie, Max Schiemann – to niemiecki pionier trolejbusów, a Oskar Oliven to wizjoner wspólnej energetycznej Europy, która miała powstać kilkanaście lat po pierwszej wojnie światowej, a plany którego zniweczyło dojście do władzy w Niemczech nazistów.

EN

This paper presents figures and main achievements of electricians, who were born in Wroclaw in the nineteenth century. Each of them dealt with various fields wide spectrum of electrical engineering. Leo Graetz - the first and foremost a creator of the rectifier bridge, which is being used until today. Karl Steinmetz was the first one, who described the hysteresis loop and constructed same named engine. Max Schiemann was a German trolley-binder pioneer. Oskar Oliven was a visionary of Europe, using joint energy system, which was to be formed only dozen years after the WWI. His plans were damaged when Nazis came to power in Germany.

Słowa kluczowe

PL

Leo Graetz; mostek prostowniczy; Karl Steinmetz; silnik histerezowy; Max Schiemann; trolejbus; Oskar Oliven; plan Olivena

EN

Leo Graetz; rectifier bridge; Karl Steinmetz; hysteresis engine; Max Schiemann; trolleybus; Oskar Oliven; Oliven's plan

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Górnośląski Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Maszyny Elektryczne : zeszyty problemowe
• Rocznik: 2017
• Tom: Nr 4 (116)
• Strony: 227--236
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., rys.

Twórcy

autor

Przytulski A.

• Politechnika Opolska, Wydział Elektrotechniki, Automatyki i Informatyki, Instytut Systemów Napędowych i Robotyki ul. Prószkowska 76, bud. 1 45-758 Opole

Bibliografia

• [1]. Jager, K., Heilbronner, F. "Lexikon der Elektrotechniker", 2., überarbeitete und ergänzte Auflage VDE Verlag GmbH Berlin, Offenbach 2010.
• [2]. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d4/Leo_Graetz.jpg (2.09.2017).
• [3]. Gerlach, W. "Graetz Leo" in Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 6, Duncker & Humblot, Berlin 1964.
• [4]. Szymczak, P. "Pollak Karol Franciszek" w Polski wkład w przyrodoznawstwo i technikę. Słownik polskich i związanych z Polską odkrywców, wynalazców oraz pionierów nauk matematyczno-przyrodniczych i techniki. Warszawa 2015.
• [5]. Przytulski, A. "Poczet wrocławskich elektryków Leo Graetz – wynalazca używanego do dzisiaj mostka prostowniczego" Napędy i Sterowanie nr 3/2011 s. 118–122.
• [6]. Łagiewski, M. "Wrocławscy Żydzi 1850–1944" Muzeum Miejskie Wrocławia 2010.
• [7]. https://i.pnimg.com/736x/68/26/54/68265409befe57e7c84dc645379f0ba6--steinmetz-electricalengineering.jpg (2.09.2017).
• [8]. Hermann, R. 45 Führer aus den Anfängen und dem Heldenzeitalter der Breslauer Sozialdemokratie. Hrsg. Theodor Muller, Breslau 1925 S. 115–116.
• [9]. Przytulski, A. "Poczet wrocławskich elektryków Karl Steinmetz – twórca teorii prądów przemiennych" Napędy i Sterowanie nr 1/2011 s. 20–24.
• [10]. Leonard, Jonathan N. "Das Leben des Karl Proteus Steinmetz". Deutsche Vlg.-Anstalt Stuttgart 1930.
• [11]. Buchheim, G., Sonnemann, R. "Lebensbilder Ingenieurswissenschaftlern". Leipzig 1989, S. 163–171.
• [12]. Przytulski, A. "Poczet wrocławskich elektryków Max Schiemann – konstruktor pierwszych na świecie trolejbusów" Napędy i Sterowanie nr 12/2010 s. 36–40.
• [13]. Matthes, S. "Leben und Werk Max Schiemanns" in Elektrie 5 (1963) S. 103–104.
• [14]. Kramer, W. "Max Schiemann – Erbauer der gleislosen Bahnen" in Heimatkalender der Kreise Wurzen, Oschatz und Grimma 1966, S. 55 – 58.
• [15]. https://www.siemens.com/history/pool/newsarchiv/newsmeldungen/20110429_bild_2_schiemannobus_1901_458.jpg (2.09.2017).
• [16]. Przytulski, A. "Poczet wrocławskich elektryków Oskar Oliven – prekursor wspólnej energetycznej Europy" Napędy i Sterowanie nr 2/2011 s. 24–28.
• [17]. Dittmann F.: Wie neu ist die Idee eines gesamt europäischen Stromnetzes? Elektrowirtschaft Jg. 109 (2010), Heft 22 S. 50–56.
• [18]. "Biographisches Handbuch der deutschsprachigen Emigration nach 1933" 1 (1980).

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).