Paleośrodowisko depozycji i dojrzałość kerogenu w utworach karbonu na monoklinie przedsudeckiej

• Autorzy: Czechowski F. , Wolański K.

Warianty tytułu

EN

Paleoenvironment and kerogen maturity in Carboniferous deposits from Fore-Sudetic Monocline

• Konferencja: Geopetrol 2016 : Współpraca nauki i przemysłu w rozwoju poszukiwań i eksploatacji złóż węglowodorów : X Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Techniczna : Zakopane 19--22.09.2016
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono wyniki badań składu molekularnego materii organicznej (MO) zawartej w skałach karbonu i wodach złożowych z otworów na monoklinie przedsudeckiej. Osady były deponowane w płytkowodnym środowisku morskim przy umiarkowanym dostępie tlenu. Występujący kerogen II typu nie podlegał biodegradacji po depozycji. Materiał genetyczny kerogenu pochodzi z alg, planktonu i bakterii środowiska morskiego. W kerogenie, oprócz węglowodorów, są zachowane związki zawierające tlen. Dojrzałość kerogenu oceniona wskaźnikami metylonaftalenowym i meylofenantrenowym mieści się w dużym interwale okna gazowego (Ro > 1,3%), od wczesnej do zaawansowanej fazy przekształceń metagenetycznych. Głównym kierunkiem wzrostu dojrzałości utworów karbonu monokliny przedsudeckiej jest od NW do SE. W tym samym kierunku zmniejsza się udział ekstrahowalnych węglowodorów alifatycznych oraz wzrasta udział węglowodorów aromatycznych. Dla danego otworu dojrzałość wzrasta z głębokością zalegania skały. W skali obszaru monokliny przedsudeckiej brak dobrej korelacji wskaźników dojrzałości i głębokości zalegania skał jest interpretowany różnorodnością MO kerogenu, największą subsydencją skały oraz stopniem rozproszenia MO w matrycy mineralnej skały i jej składem mineralogicznym.

EN

The results on molecular composition of organic matter (OM) in the Carboniferous rocks and reservoir waters from wells on Fore-Sudetic Monocline are presented. Sediments were deposited in the shallow marine water with limited oxygen accessibility. Contained kerogen is type II and derive from algae, plankton and bacteria of marine environment and was not biodegraded after deposition. Apart to the hydrocarbons in the kerogen are preserved oxygen-containing compounds. The kerogen maturity assessed by methylnaphtalene and methylphenanthrene indices varies within a wide gas window interval (Ro > 1.3%), from early to advanced metagenetic rearrangements. The main direction of Carboniferous formations maturity increase on Fore-Sudetic Monocline is from NW to SE. At the same direction in extractable hydrocarbons proportion of aliphatic hydrocarbons decreases while aromatic hydrocarbons increases. For a given well kerogen maturity increases with depth. Maturity indices reveal poor correlation with depth for samples from the whole Fore-Sudetic Monocline area, where discrepancy are explained by variations in kerogen OM composition, the deepest rock subsidence and OM dispersion in rock mineral matrix as well as its mineralogical constitution.

Słowa kluczowe

PL

materia organiczna; skład molekularny; monoklina przedsudecka

EN

organic matter; molecular composition; Fore Sudetic Monocline

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 209 wyd. konferencyjne
• Strony: 713--721
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., wykr.

Twórcy

autor

Czechowski F.

• Uniwersytet Wrocławski, Instytut Nauk Geologicznych

autor

Wolański K.

• PGNiG S.A. w Warszawie, Oddział w Zielonej Górze

Bibliografia

• [1] Górecka-Nowak A. – Palynological constrains on the age of Carboniferous clastic succession of western Poland. Geological Quarterly 2007, vol. 51, nr 1, pp. 39 – 56.
• [2] Górecka-Nowak A. – New interpretations of the Carboniferous stratigraphy of SW Poland based on miospore data. Bulletin of Geosciences 2008, vol. 83, nr 1, pp. 101 – 116.
• [3] Górecka-Nowak A. – Palynological data from the Siciny IG 1 and Marcinki IG 1 boreholes and their significance in the recognition of the Carboniferous succession of SW Poland. Geological Quarterly 2009, vol. 53, nr 2, pp. 167 – 186.
• [4] Górecka-Nowak A. – Complementary data on the palynostratigraphy of the Carboniferous succession of SW Poland. Geological Quarterly 2010, vol. 54, nr 3, pp. 337 – 356.
• [5] Hughes W.B., Holba A.G., Dzou L.I.P. – The ratios of dibenzothiophene to phenanthrene and pristane to phytane as indicators of depositional environment and lithology of petroleum source rocks. Geochimica et Cosmochimica Acta 1995, vol. 59, pp. 3581 – 3598.
• [6] Mazur S., Aleksandrowski P., Turniak K., Krzemiński L., Mastalerz K., Górecka-Nowak A., Kurowski L., Krzywiec P., Żelaźniewicz A., Fanning M.C. – Uplift and late orogenic deformation of the Central European Variscan belt as revealed by sediment provenance and structural record in the Carboniferous foreland basin of western Poland. International Journal of Earth Sciences (Geol Rundsch) 2010, vol. 99, pp. 47 – 64.
• [7] Obermajer M., Fowler M.G., Snowdon L.R. – Depositional Environment and Oil Generation in Ordovician Source Rocks from Southwestern Ontario, Canada: Organic Geochemical and Petrological Approach. AAPG Bulletin 1999, vol. 83, pp. 1426 – 1453.
• [8] Shanmugam G. – Significance of coniferous rain forests and related organic matter in generating commercial quantities of oil, Gippsland Basin, Australia. AAPG Bulletin 1985, vol. 69, pp. 1241 – 1254.

Uwagi

Artykuł w części: Warsztaty I. Badania petrologiczne materii organicznej w skałach macierzystych