Architektura sepulkralna podziemia prezbiterium katedry w Łomży

• Autorzy: Bil M.

Warianty tytułu

EN

Funerary architecture of the vault presbytery of Łomża cathedral

• Konferencja: Forum Architecturae Poloniae Medievalis (2 ; 2009 ; Kraków)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W latach 2005-2006 zrealizowane zostały archeologiczno-architektoniczne badania nekropolii zlokalizowanej w podziemiach prezbiterium katedry w Łomży. Artykuł ma przybliżyć przede wszystkim problematykę technologii budowy krypt i ich chronologii na podstawie danych zebranych przy użyciu metodologii badań architektury i innych metod niezbędnych do korelacji wniosków. Do analizy posłużyło 11 odkrytych krypt grobowych. Poruszono kwestię poszczególnych elementów konstrukcyjnych, zarówno komór, jak i korytarzy, oraz kwestie elementów uzupełniających w architekturze krypt, procesu technologicznego budowy łomżyńskich przykładów, a także stosowanych wówczas wątków ceglanych. Przybliżone zostały również przykłady wadliwych konstrukcji. Ostatnią problematyką poruszoną w ramach artykułu była kwestia stratygrafii i chronologii. Wyniki tych badań niosą ze sobą bogatą treść historyczną i mogą wnieść fundamentalne zmiany (w zakresie poznawczym) w wiedzę o sposobie budowania podziemnych krypt grobowych w wiekach średnich i późniejszych.

EN

In years 2005-2006 the architectural and archaeological excavations of necropolis localized in the vault of the Łomża Cathedral. The aim of the article is to introduce the issues of crypt building technology and their chronology based on the data collected by architecture research methodology and other methods vital to conclusion correlation. The analysis was based on 11 discovered sepulchre crypts. Other issues involve crypt construction, their composition, and functions of individual rooms, construction elements of crypts (both its chambers and hallways), problems concerning complementing elements in crypt architecture. The next part of the article presents a detailed description of the technological process behind the construction of crypts in Łomża with brick motifs, and examples of flawed constructions. The last topic of the article is the stratigraphy and chronology. The result of the research is a rich historical collection, which may totally change the perspective in terms of research purposes, and broaden the knowledge on the process of constructing crypt vaults in the Middle Ages and later periods.

Słowa kluczowe

PL

architektura sepulkralna; krypta; nekropolia

EN

funerary architecture; crypt; necropolis

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2011
• Tom: R. 108, z. 7-A
• Strony: 423--439
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., il.

Twórcy

autor

Bil M.

• Instytut Archeologii, Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• [1] Bil M., Opis podziemnych krypt grobowych odkrytych w prezbiterium katedry w Łomży, „Studia Łomżyńskie”, t. XVII, Łomża 2006, 321-374.
• [2] Chętnik A., Z przeszłości i zabytków Łomży, Nowogród–Łomża 1937.
• [3] Czarnecki M., Archeologiczne badania podziemnej architektury w prezbiterium katedry w Łomży (2005-2006), „Studia Łomżyńskie”, t. XVII, Łomża 2006, 303-320.
• [4] Dąbrowska E., Groby, relikwie i insygnia. Studia z dziejów mentalności średniowiecznej, Warszawa 2008.
• [5] Hoczyk-Siwkowa S., Badania archeologiczne w kościele p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kraśniku, woj. lubelskie, „Archaeologia Historica Polona”, t. 13, Toruń 2003, 257-266.
• [6] Godlewska D., Chętnikowa J., Łomża i okolice, Warszawa 1976.
• [7] Grzeszkiewicz-Kotlewska L., Kotlewski L., Kościół dominikański p.w. św. Mikołaja w Toruniu, Toruń 1997.
• [8] Kizik E., Wesele, kilka chrztów i pogrzebów. Uroczystości rodzinne w mieście hanzeatyckim od XVI do XVIII wieku, [w:] Gdańskie studia z dziejów nowożytnych, vol. 1, Gdańsk 2001.
• [9] Kolbuszewski J., Cmentarze, Wrocław 1996.
• [10] Kozieł S., Badania archeologiczne w Kaplicy Świętokrzyskiej w latach 1972-1973, „Studia do dziejów Wawelu”, t. IV, Kraków 1978, 441-459.
• [11] Łopatkiewicz T., Kościół farny w Krośnie – najstarsza nekropolia miasta, [w:] Kościół farny w Krośnie – pomnik kultury artystycznej miasta, materiały z sesji naukowej, Krosno 1997, 141-162.
• [12] Małachowicz E., Katedra wrocławska, Wrocław 2003.
• [13] Morawski Z., „Intra muros”. Zarys problematyki cmentarza miejskiego w średniowieczu, [w:] Czas przestrzeń praca w dawnych miastach, Warszawa 1991, 93-99.
• [14] Walczy S., Rzuty i przekroje Kaplicy Świętokrzyskiej na Wawelu, [w:] Studia do dziejów Wawelu, t. IV, Kraków 1978, [załączniki], wklejka po s. 440.
• [15] Wolf A., Ziemia łomżyńska w średniowieczu, Łomża 1988.