Analiza zanieczyszczenia powietrza w Polsce z wykorzystaniem przestrzennej dynamicznej metody przesunięć udziałów

• Autorzy: Antczak E.

Warianty tytułu

EN

Analysis of air pollution in Poland using the spatial dynamic shift-share method

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zasadniczym celem artykułu jest analiza zmian wielkości zanieczyszczenia powietrza w podregionach Polski w latach 1998-2012, według rodzajów substancji zanieczyszczających [tlenek węgla, dwutlenek siarki, tlenki azotu i pyły, wyrażonych w kilogramach na mieszkańca) z zastosowaniem przestrzennej dynamicznej metody przesunięć udziałów. W opracowaniu dokonano oceny tempa wzrostu wielkości zjawiska. Ponadto, zidentyfikowano i oszacowano udział czynników strukturalnych, sektorowych oraz regionalnych (lokalnych, przestrzennych) w wielkości efektu globalnego (zanieczyszczenia w Polsce ogółem) w przekroju podregionów. Dodatkowo włączono do badania aspekty przestrzenne (zależności międzyregionalne) w postaci macierzy wag przestrzennych. jednakże, ze względu na różnokierunkowy i transgraniczny charakter zmiennej aplikowano różne typy macierzy. Skonstruowano je na podstawie sąsiedztwa jednostek oraz estymowanych trendów przestrzennych dotyczących ilości emitowanych zanieczyszczeń. W badaniu wykorzystano również elementy eksploracyjnej analizy danych przestrzennych.

EN

The aim of this paper is to examine the air pollution in the Polish subregions from years 1998 to 2012 by type of pollutants (carbon monoxide, sulfur dioxide, nitrogen oxides and particulate matter, expressed in kilograms per capita) using spatial dynamic shifts-share method. In details, this tool is used to analyse the pace of change in air pollution in subregions, by category of pollutant and region, as well as for all subregions as a whole (the reference area). The study also analyses each subregion’s share and identifies structural and regional (local and spatial) factors in the volume of the net effect (overall pollution in Poland). It also takes into consideration a spatial weights matrixes, which allows to include spatial aspects in the study. However, due to the multidirectional cross-border nature of the pollution different types of matrixes were applied (based on the contiguity order of subregions and on estimated spatial trends of the emitted quantity of pollutants). The study uses elements of exploratory spatial data analysis.

Słowa kluczowe

PL

zanieczyszczenie powietrza; zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy; przestrzenna dynamiczna metoda przesunięć udziałów; macierze wag przestrzennych

EN

air pollution; sustainable socio-economic development; spatial dynamic shift-share method; spatial weights matrices

• Wydawca: Polskie Stowarzyszenie Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych
• Czasopismo: Ekonomia i Środowisko
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 2
• Strony: 191--209
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., il., tab., wykr.

Twórcy

autor

Antczak E.

• Uniwersytet Łódzki Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny ul. Rewolucji 1905 r. 37, 90-214 Łódź

Bibliografia

• KOBIZE, Warszawa 2012.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego, On industrial emissions (integrated pollution prevention and control), www.eur-lex.europa.eu [17-12-2013].
• EMEP, Transboundary Particulate Matter in Europe: Status Report 4/2013, www.nilu.no [17-12-2013].
• Konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości z 1979 r., www.mos.gov.pl [17-12-2013].
• Rada UE (2006), Odnowiona Strategia Trwałego Rozwoju UE, Bruksela oraz dyrektywa 2008/50/EC, www.eur-lex.europa.eu [17-12-2013].
• UNECE, Manual on Methodologies and Criteria for Modelling and Mapping Critical Loads & Levels and Air Pollution Effects, Risks and Trends, (2011) www.icpmapping.org [17.12.2013].
• EEA, (2012), Using models for air quality assessment and planning: a guide, www.eea.europa.eu [17-12-2013].
• D. Creamer, Shift of Manufacturing Industries, Industrial Location and National Resources. U.S. Government Printing Office, Washington D.C 1942.
• E.S. Dunn, A statistical and analytical technique for regional analysis, "Papers of the Regional Science Association" 1960 nr 6, s. 97-112.
• R.A. Barff, P.L. Knight, Dynamic Shift-Share Analysis, "Growth and Change" 1988 nr 19, s. 1-10.
• S. Nazara, G.J.D. Hewings, Spatial Structure and Taxonomy of Decomposition in Shift-Share Analysis, "Growth and Change" 2004 nr 35 (4), s. 476-490.
• W. Tobler, A computer model simulating urban growth in the Detroit region, "Economic Geography" 1970 nr 46(2).
• Ekonometria przestrzenna. Metody i modele analizy danych przestrzennych, red. B. Suchecki, Wyd. C.H. BECK, Warszawa 2012.
• E. Antczak, A. Zółtaszek, Przestrzenno-czasowe analizy zróżnicowania wynagrodzeń w Polsce, w: Studia i prace Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, red. J. Pociecha, Wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego, Kraków 2010, s. 283-298.
• Ekonometria przestrzenna. Metody i modele analizy danych przestrzennych, red. B. Suchecki, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2010,s. 179-200.
• P. J. Stauvermann, The Regionalized NAMEA-type Matrix (RAMEA/Regionalized National Accounting Matrix including Environmental Accounts), Methodology, Application and Interpretation: A Dutch Pilot Study, www.arpa.emr.it [20-11-2013].
• M. Mazzanti, A. Montini, Analysis embedding the drivers of emission efficiency at regional level – Analyses of NAMEA data, "Ecological Economics" 2010 t. 69, s. 2457-2467.
• M. Vargas-Vargas, i in., Environmental Protection Expenditure for Companies: A Spanish Regional Analysis, lnternational Journal of Environmental Research 2010 nr 4(3), s. 373-378.
• H.J. Kexue, Shift-share analysis on regional industrial pollution growth, "Chinese Academy of Sciences" Changchun 2010, s. 1114-1120.
• M. Lindmark, A.K. Bergquist, L.F. Andersson, Energy transition, carbon dioxide reduction and output growth in the Swedish pulp and paper industry: 1973–2006 "Energy Policy" 2011 nr 39, s. 5449-5456.
• E. Antczak, Lewnadowska-Gwarda, Analysis of Internal Emigration in Poland with Using the Spatial Dynamic Shift-Share Method, "Argumenta Oeconomica" 2014, w recenzji.
• M. Jewczak, A. Zółtaszek, Spatial shift-share analysis as a health policy tool, Acta Universitatis Lodziensis, "Folia Oeconomica" 2011 nr 252/2011, s. 87-100.
• www.poland.gov.pl [28-11-2013].
• L. Anselin, Spatial Econometrics: Methods and Models, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht 1988.
• www.kielce.pios.gov.pl [16-12-2013].