Uwalnianie jonów fluorkowych z lakieru fluorkowego drugiej generacji zawierającego CPP – ACP w warunkach in vitro i in vivo z zastosowaniem jonoselektywnej elektrody

Piesiak-Pańczyszyn, Dagmara; Staszkiewicz, Martyna; Dobrzyński, Maciej

Powiadomienia systemowe

Sesja wygasła!

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Uwalnianie jonów fluorkowych z lakieru fluorkowego drugiej generacji zawierającego CPP – ACP w warunkach in vitro i in vivo z zastosowaniem jonoselektywnej elektrody

Autorzy

Piesiak-Pańczyszyn Dagmara , Staszkiewicz Martyna , Dobrzyński Maciej

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Fluoride release from second generation of varnish with CPP – ACP complex under in vitro and in vivo conditions using an ion-selective electrode

Języki publikacji

Abstrakty

Wprowadzenie. Lakiery fluorkowe to preparaty zawierające wysokie stężenia fluoru, stosowane w stomatologii do leczenia i zapobiegania chorobie próchnicowej, często wzbogacane związkami wapnia i fosforu. Skuteczność tych preparatów oceniana jest między innym ilością uwalnianego fluoru w określonym czasie. Cel. Celem badania była ocena dynamiki uwalniania jonów fluorkowych uwalnianych z lakieru MI Varnish firmy GC w warunkach in vitro i in vivo za pomocą jonoselektywnej elektrody ORION model 9609 połączonej z mikrokomputerem pH/jonometrem CPI – 551 Elmetron. Materiały i metody. Materiał do badań in vitro (30 próbek) został przygotowany z usuniętych zębów ludzkich i podzielony na trzy grupy po 10 próbek każda. Po naniesieniu na nie określonej ilości lakieru MI Varnish umieszczono je w szczelnych pojemnikach zawierających sztuczną ślinę o różnym pH (4, 5, 7). Oznaczono skumulowany poziom fluoru (Fskum) po upływie 1, 2, 24, 48 i 168 godzin. W badaniach in vivo udział wzięło 10 ochotników, u których badany lakier został nałożony na powierzchnie żujące, policzkowe i podniebienne wszystkich zębów. Pomiary poziomu fluoru wykonano czterokrotnie, tzn.: przed aplikacją lakieru, po godzinie, po 2 godzinach oraz po 168 godzinach po aplikacji, zbierając za każdym razem 5 ml śliny mieszanej niestymulowanej. Wyniki. W badaniu in vitro uwalnianie fluoru z badanego lakieru różniło się istotnie w każdej godzinie obserwacji i przy każdej kwasowości środowiska (p ˂ 0,001). Najwyższe przyrosty uwalnianego fluoru odnotowano w ciągu pierwszych dwóch godzin obserwacji w każdej badanej grupie, natomiast najwięcej skumulowanego fluoru zostało uwolnione w środowisku o pH = 4. W badaniu in vivo, przyjmując jako poziom wyjściowy fluoru w ślinie 0,158 ± 0,05 ppm F, już po 1 godzinie od aplikacji wzrósł on 12-krotnie do 1,909 ± 0,427 ppm F, po 2 godzinach nieznacznie spadł, przy czym nadal był 9-krotnie wyższy niż przed aplikacją i wynosił 1,468 ± 0,276 ppm F. Po 168 h osiągnął wartość zbliżoną do stanu początkowego równą 0,195 ± 0,08 ppm F. Wnioski. Lakier MI Varnish zarówno w warunkach in vitro, jak i in vivo uwalniał jony fluorkowe przez cały okres badania, przy czym najwięcej fluoru uwalniał w pierwszej godzinie po aplikacji. W badaniu in vitro zarówno pH sztucznej śliny, jak i czas po aplikacji miały istotny wpływ na ilość uwalnianych jonów fluoru. Również interakcja pH i czasu okazała się istotna statystycznie.

Introduction. Fluoride varnishes are preparations containing high concentrations of fluoride, used in dentistry to treat and prevent dental caries, often enriched with calcium and phosphorus compounds. Their effectiveness is assessed by the amount of fluoride released over a certain period of time. Objective. The aim of the study was to evaluate the dynamics of in vitro and in vivo fluoride ions release from the second generation (MI Varnish) fluoride varnish using the ORION model 9609 ion-selective electrode connected to the pH microcomputer/ CPI - 551 Elmetron ionometer. Materials and methods. In vitro study the test material (30 specimens) were prepared from extracted human teeth and divided into three groups of 10 specimens each. Measured amounts of the examined varnish were applied onto specimens and the levels of cumulative fluoride (Fskum) were assessed at the baseline and after 1, 2, 24, 48 and 168 h from the application with the use of an ion-specific electrode. The specimens were immersed into artificial saliva with pH adjusted to 4, 5 and 7. In vivo study the examined varnish was applied to the occlusal, buccal and palatal surfaces of all teeth of 10 volunteers. Levels of fluoride release were assessed in unstimulated saliva four times: at the baseline and after 1, 2 and 168 h from the application. Results. In vitro study, the release of fluoride was significantly different in each hour and at each acidity of the environment (p ˂ 0.001), with the highest amount of fluoride within the first two hours after application in each group and the highest cumulative release of fluoride in acidic environment (pH4). Under in vivo conditions, assuming salivary fluoride level as baseline 0,158 ± 0,05 ppm F, after 1 h following the application, the fluoride level increased 12-fold (1,909 ± 0,427 ppm F), after 2 h it slightly dropped to 9 -fold higher (1,468 ± 0,276 ppm F) and after 168 h substantially dropped to the baseline (0,195 ± 0,08 ppm F). Conclusion. MI Varnish released fluoride ions for 168 hours both in vitro and in vivo conditions, with the highest fluoride release within the first hour after application. Under in vitro conditions the release of fluoride from the varnish was related to the acidity of the immersion medium and the time after application. Also, the interaction of pH and the time was statistically significant.

Słowa kluczowe

lakier fluorkowy kompleks C PP-ACP uwalnianie fluoru

fluoride varnish complex CPP-ACP fluoride ions release

Wydawca

Indygo Zahir Media

Czasopismo

Inżynier i Fizyk Medyczny

Rocznik

2023

Tom

Vol. 12, nr 5

Strony

445--454

Opis fizyczny

Bibliogr. 80 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Piesiak-Pańczyszyn Dagmara

dagmara.piesiak-panczyszyn@umw.edu.pl

Katedra Stomatologii Zachowawczej z Endodoncją, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, ul. Krakowska 26, 50-425 Wrocław

autor

Staszkiewicz Martyna

Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, Wybrzeże Ludwika Pasteura 1, 50-367 Wrocław

autor

Dobrzyński Maciej

Katedra i Zakład Stomatologii Dziecięcej i Stomatologii Przedklinicznej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, ul. Krakowska 26, 50-425 Wrocław

Bibliografia

1. L. Strohmenger, E. Brambilla: The use of fluoride varnishes in the prevention of dental caries: a short review, Oral Diseases, 7(2), 2001, 71-80.
2. I. Błaszczyk, E. Ratajczak-Kubiak, E. Birkner: Korzystne i szkodliwe działanie fluoru, Farm Pol, 65(9), 2009, 623-626.
3. S. Peckham, D. Lowery, S. Spencer: Are fluoride levels in drinking water associated with hypothyroidism prevalence in England? A large observational study of GP practice data and fluoride levels in drinking water, J Epidemiol Community Health, 69(7), 619-624.
4. D.M. O’Mullane, R.J. Baez, S. Jones et al.: Fluoride and Oral Health, Community Dent Health, 33(2), 2016, 69-99.
5. E. Dąbrowska, M. Balunowska, E. Letko: Zagrożenia wynikające z nadmiernej podaży fluoru, Nowa Stomat., 4(18), 2001, 22-27.
6. European Commision: Directorate-Deneral for Health & Consumers. Scientific Committee on Health and Environmental Risks SCHER: Critical review of any new evidence on the hazard profile, health effects, and human exposure to fluoride and the fluoridating agents of drinking water, SCHER 16.05.2011.
7. D. Olczak-Kowalczyk, A. Mielczarek, T. Jackowska et al.: Środki fluorkowe w zapobieganiu i leczeniu próchnicy i erozji zębów u dzieci, młodzieży i dorosłych – rekomendacje Polskich Ekspertów. Aktualizacja zaleceń: Indywidualna profilaktyka fluorkowa u dzieci, młodzieży – rekomendacje Polskich Ekspertów. Fluoride agents in the prevention and treatment of dental caries and erosion in children, adolescents and adults – recommendations of Polish Experts. Update of recommendations: Individual fluoride prevention in children and adolescents – recommendations of Polish Experts, Nowa Stomatol, 27(2), 2022, 35-59.
8. D. Olczak-Kowalczyk et al.: Dental Caries Level and Sugar Consumption in 12-Year-Old Children from Poland, Advances in clinical and experimental medicine: official organ Wroclaw Medical University, 25(3), 2016, 545-550.
9. C. Longbottom, K. Ekstrandb, D. Zeroc, M. Kambarad: Novel Preventive Treatment Options, Monogr Oral Sci., 21, 2009, 156-163.
10. U. Kaczmarek, T. Jackowska, M. Mielnik-Błaszczak, A. Jurczak, D. Olczak-Kowalczyk: Indywidualna profilaktyka fluorkowa u dzieci i młodzieży – rekomendacje polskich ekspertów, Nowa Stomatol, 24(2), 2019, 70-85.
11. O. Fejerskov: Changing paradigms in concept on dental caries: cosequences for oral health care, Caries Res., 38(3), 2004, 182-191.
12. A. Turska-Szybka, D. Olczak-Kowalczyk: Zastosowanie środków profilaktycznych z wysokim stężeniem fluoru u dzieci i młodzieży. Możliwości i ograniczenia, Nowa Stomatologia, 3, 2012, 102-107.
13. C.M. Carey: Focus on fluorides, Update on the use of fluoride for the prevention of dental caries, JEvid Based Dent Prac., 14, 2014, 95-102.
14. D. Bonetti, J.E. Clarkson, Fluoride Varnish for Caries Prevention: Efficacy and Implementation, Caries Res 50(1), 2016, 45-49.
15. A. Mielczarek, J. Michalik, M. Kujawa: Wpływ wybranych preparatów fluorowych na mikrostrukturę szkliwa z wczesnymi zmianami próchnicowymi, Nowa Stomatologia, 3, 2013, 120-124.
16. Guideline of fluoride therapy. Reference manual, American Academy of Pediatric Dentistry, 37(6), 2015/2016, 176-179.
17. U. Kaczmarek: Mechanizmy kariostatycznego działania fluoru, Czas Stomatol, 6, 2005, 404-413.
18. S. Kozaczuk: Fluoryzacja dogłębna w profilaktyce i leczeniu próchnicy: stosowanie preparatu Tiefenfluorid junior u dzieci. Opisy przypadków, Nowa Stomatologia, 1, 2020, 15-25.
19. R. Elwood, O. Fejerskov, J.A. Cury, B. Clarckson: Fluoride in caries control, [in:] O. Fejerskov, E. Kidd (eds.): Dental caries: The disease and its clinical management, Oxford: Blackwell publishing, 2008, 287-328.
20. D. Olczak-Kowalczyk, M. Borysewicz-Lewicka, B. Adamowicz-Klepalska, T. Jackowska, U. Kaczmarek: Consensus statement of Polish experts on individual caries prevention with fluoride in children and adolescents, Nowa Stomatologia, 1, 2016, 47-72.
21. B. Souza, D. Santos, A. Braga, N. Santos, D. Rios, M. Buzalaf, A. Magalhães: Effect of a Titanium Tetrafluoride Varnish in the Prevention and Treatment of Carious Lesions in the Permanent Teeth of Children Living in a Fluoridated Region: Protocol for a Randomized Controlled Trial, JMIR Res Protoc., 7(1), 2018, 26.
22. D. Piesiak-Panczyszyn, A. Watras, R.J. Wiglusz, M. Dobrzynski: In Vitro Comparison of the Fluoride Ion Release from the First- and Second-Generation Fluoride Varnishes, Appl. Sci., 13, 2023, 7327.
23. M. Clifton, B.A. Carey: Focus on Fluorides: update on the use of fluoride for the prevention of dental caries, J Evid Base Dent Pract., 14(1), 2014, 95-102.
24. M.M. Manarelli, A.C.B Delbem et al.: Fluoride and sodium trimetaphosphate (TMP) release from fluoride varnishes supplemented with TMP, Brazilian Oral Research, 30(1), 2016, 64.
25. T.S. Carvalho, B.G. Peters, D. Rios et al.: Fluoride varnishes with calcium glycerophosphate: fluoride release and effect on in vitro enamel demineralization, Brazilian Oral Research, 29(1), 2015, 1-6.
26. S. Twetman, M.K. Keller: Fluoride Rinses, Gels and Foams: An Update of Controlled Clinical Trials, Caries Res, 50(1), 2016, 38-44.
27. B. Dikmen: ICDAS II criteria (international caries detection and assessment system), J Istanb Univ Fac Dent, 49(3), 2015, 63-72.
28. V.C.C. Marinho, H.V. Worthinto, T. Walsh, J.E. Clarkson: Fluoride varnishes for preventing dental caries in children and adolescents, Cohrane Database Syst Rev., 7, 2012, CD002279.
29. K. Jafari, S. Hekmatfar, M. Fereydunzadeh: In vitro comparison of antimicrobial activity of conventional fluoride varnishes containing xylitol and casein phosphopeptide – amorphous calcium phosphate, Journal of International Society of Preventive and Community Dentistry, 8(4), 2018, 309-313.
30. E.D. Beltran-Aquillar, J.W. Goldstein: Fluoride varnishes: A review of their clinical use, cariostatic mechanism, efficacy and safety, JADA, 131, 2000, 589-594.
31. D. Piesiak-Pańczyszyn, U. Kaczmarek: Uwalnianie fluorków z lakierów fluorkowych w warunkach in vitro i in vivo, Dent. Med. Probl., 54(4), 2017, 327-331.
32. L.M.A. Tenuta, R.V. Cerezetti, A.A. Del Bel Cury, C.P.M. Tabchoury, JA. Cury, Fluoride Release from CaF2 and Enamel Demineralization, Journal of Dental Research, 87(11), 2008, 1032-1036.
33. B.L. Jablonowski, J.A. Bartoloni: Fluoride release from newly marketand fluoride varnishes, Quintessence Int., 43, 2012, 221-228.
34. American Academy of Pediatric Dentistry. Guideline of fluoride therapy. Reference manual, 37(6), 2015/2016, 176-179.
35. Ch. Shen, J. Autio-Gold: Assessing fluoride concentration uniformity and fluoride release from three varnishes, JADA, 133, 2002, 176-182.
36. J.M. ten Cate, M.J. Larsen, E.I.F. Pearc, O. Fejerskov: Chemical interactions between the tooth and oral fluids, Dental Caries: The Disease and Its Clinical Management, Munksgaard, Blackwell, 2003, 49-69.
37. B. Ogaard: CaF2 formation: cariostatic properties and factors of enhancing the effect, Caries Res, 35, 2001, 40-44.
38. A. Mielczarek, J. Michalik, M. Kujawa: Wpływ wybranych preparatów fluorowych na mikrostrukturę szkliwa z wczesnymi zmianami próchnicowymi, Nowa Stomatologia, 3, 2013, 120-124.
39. J.L. Milburn, L.E. Henrichs, R.L. Banfield, M.J. Stansell, K.S. Vandewalle: Substantive fluoride release from a new fluoride varnish containing CXPTM, Dentistry, 5, 2015, 350.
40. P.E. Benson, N. Parkin, F. Dyer et al.: Fluorides for the prevention of early tooth decay (demineralised white lesions) during fixed brace treatment, Cochrane Database Syst Rev., 11, 2019, CD003809.
41. Water Fluoridation: Health monitoring report for England, Public Health England, 2018, https://www.gov.uk/government/publications/water-fluoridation-healthmonitoring-report-for-england-2018.
42. B.H. Oliveira, M. Salazar, D.M. Carvalho et al.: Biannual fluoride varnish applications and caries incidence in preschoolers: a 24-month follow-up randomized placebo controlled clinical trial, Caries Res., 48(3), 2014, 228-236.
43. M. Walczak, A. Turska-Szybka: The efficacy of fluoride varnishes containing different calcium phosphate compounds, Fluoride, 50(1 Pt 2), 2017, 151-160.
44. E.C. Reynolds: Casein Phosphopeptide-Amorphous Calcium Phosphate: The Scientific Evidence, Advances in Dental Research, 21(1), 2009, 25-29.
45. Z.A. Güçlü, A. Alaçam, N.J. Coleman: A 12‑week assessment of the treatment of white spot lesions with CPP‑ACP paste and/or fluoride varnish, Biomed Res Int., 2016, 8357621.
46. N.J. Cochrane, F. Cai, N.L. Huq, M.F. Burrow, E. Reynolds: New approaches to enhanced remineralization of tooth enamel, J Dent Res., 89(11), 2010, 1187-1197.
47. E.C. Reynolds: Remineralization of Enamel Subsurface Lesions by Casein Phosphopeptide-stabilized Calcium Phosphate Solutions, Journal of Dental Research, 76(9), 1997, 1587-1595.
48. E.C. Reynolds, F. Cai, N.J. Cochrane, P. Shen, G. Walker et al.: Fluoride and casein phosphopeptide-amorphous calcium phosphate, J Dent. Res, 87, 2008, 344-348.
49. G.L. Vogel: Oral fluoride reservoirs and the prevention of dental caries. Fluoride and the Oral, Enviroment, Monogr. Oral Sci., 22, 2011, 146-157.
50. N. Cochrane, S. Saranathan, F. Cai, K. Cross, E. Reynolds: Enamel subsurface lesion remineralisation with casein phosphopeptidestabilised solutions of calcium, phosphate and fluoride, Caries Research, 42(2), 2008, 88-97.
51. W.S. Eakle, J.D.B. Featherstone, J.A. Weintraub, S.G. Shain, S.G. Gansky: Salivary fluoride levels following application of fluoride varnish or fluoride rinse, Community Dent Oral Epidemiol, 32, 2004, 462-469.
52. Q. Zhang, J. Zou, R. Yang, X. Zhou: Remineralizationeffects of casein phosphopeptide-amorphous calcium phosphate crème on artificial early enamel lesions of primary teeth, International Journal of Paediatric Dentistry, 21(5), 2011, 374-381.
53. P.M. Patel, S.M. Hugar, S. Halikerimath, M. Badakarc et al.: Comparison of the effect of fluoride varnish, chlorhexidine varnish and casein – phosphopeptide amorphous calcium phosphate (CCP-ACP) varnish on salivary Streptococcus mutans level. A six months clinical study, J Clin Diagn Res, 11, 2017, 53-59.
54. V. Kumar, A. Itthagarun, N. King: The effect of casein phosphopeptide- amorphous calcium phosphate on remineralization of artificial caries-like lesions: an in vitro study, Australian Dental Journal, 53, 2008, 34-40.
55. C. Llena, A.M. Leyda, L. Forner: CPP-ACP and CPP-ACFP versus fluoride varnish in remineralisation of early caries lesions. A prospective study, European Journal of Paediatric Dentistry: Official Journal of European Academy of Paediatric Dentistry, 16(3), 2015, 181-186.
56. K.J. Cross, N.L. Huq, D.P. Stanton, M. Sum, E.C. Reynolds: NMR studies of a novel calcium, phosphate and fluoride delivery vehicle-αS1-casein(59-79) by stabilized amorphous calcium fluoride phosphate nanocomplexes, Biomaterials, 25(20), 2004, 5061-5069.
57. K.J. Cross, N.L. Huq, J.E. Palamara, J.W. Perich, E.C. Reynolds: Physicochemical Characterization of Casein Phosphopeptide-Amorphous Calcium Phosphate Nanocomplexes, Journal of Biological Chemistry, 280(15), 2005, 15362-15369.
58. E.C. Reynolds, F. Cai, N.J. Cochrane, P. Shen, G. Walker, M.V. Morgan: Fluoride and casein phosphopeptide-amorphous calcium phosphate, J Dent Res, 87, 2008, 344-348.
59. P. Shen, R. Bagheri, G. Walker et al.: Effect of calcium phosphate addition to fluoride containing dental varnishes on enamel demineralization, Australian Dental Journal, 61(3), 2016, 357-365.
60. I. Farooq, I. A. Moheet, Z. Imran, U. Farooq: A review of novel dental caries preventive material: Casein Phosphopeptide – amorphous calcium phosphate (CPP–ACP) complex, King Saud University Journal of DentalSciences, 4(2), 2013, 47-51.
61. T. Attin, A.M. Lennon, M. Yakin, K. Becker, W. Buchalla, R. Attin, A. Wiegand: Deposition of fluoride on enamel surfaces released from varnishes is limited to vicinity of fluoridation site, Clin Oral Invest., 11, 2007, 83-88.
62. A. Azarpazhooh, P.A. Main: Fluoride varnish in the prevention of dental caries in children and adolescents: a systematic review, Journal of the Canadian Dental Association, 74(1) 2008, 73-79.
63. B.R. Schemehorn, G.D. Wood, W. McHale, A.E. Winston: Comparison of fluoride uptake into tooth enamel from two fluoride varnishes containing different calcium phosphate sources, Journal of Clinical Dentistry, 22(20), 2011, 51-54.
64. K. Maksymiuk, A. Michalska: Elektrody jonoselektywne – klasyka i nowe koncepcje, CHEMIK, 69(7), 2015, 373-382.
65. E.A. Martínez-Mier, J.A. Cury, J.R. Heilman, B.P. Katz, S.M. Levy: Development of Gold Standard Ion-Selective Electrode-Based Methods for Fluoride Analysis, Caries Research, 45(1), 2010, 3-12.
66. M.B. Rajković, I.D. Novaković: Determination of fluoride content in drinking water and tea infusions using fluoride ion selective electrode, Journal of Agricultural Sciences, 52(2), 2007, 155-68.
67. Thermo Scientific Orion Fluoride Ion Selective Electrode – User Manual 2016.
68. S. Tweetman, K. Skold-Larsson, T. Modeer: Fluoride concentration in whole saliva and separate gland secretions after topical treatment with three different fluoride varnishes, Acta Odontol Scand., 57, 1999, 263-266.
69. J.L. Castillo, P. Milgrom: Fluoride release from varnishes in two in vitro protocols, JADA, 135, 2004, 1696-1699.
70. L.P. Comar, B.M. De Souza, L.T. Grizzo, M.A.R. Buzalaf, C. Magalhaes: Evaluation of fluoride release from experimental TiF4 and NaF varnish in vitro, J Appl Oral Sci., 22(2), 2014, 138-143.
71. P. Ritwik et al.: Evaluation of short term fluoride release from fluoride varnishes, Journal of Clinical Pediatric Dentistry, 36(3), 2012, 275-278.
72. F. Lippert: Fluoride Release from Fluoride Varnishes under Acidic Conditions, Journal of Clinical Pediatric Dentistry, 39(1), 2014, 35-39.
73. P. Shen, R. Bagheri, G. Walker: Effect of calcium phosphate addition to fluoride containing dental varnishes on enamel demineralization, Australian Dental Journal, 61(3), 2016, 357-365.
74. N.J. Cochrane, P. Shen, Y. Yuan, E.C. Reynolds: Ionrelease from calcium and fluoride containing dental varnishes, Australian Dental Journal, 59, 2014, 100-105.
75. S.G. Virupaxi, N.M. Roshan, P. Poornima, N.B. Nagaven, I.E. Neena, K.P. Bharath: Comparative evaluation of longevity of fluoride release from three different fluoride varnishes – an in vitro study, Journal of Clinical and Diagnostic Research, 10(8), 2016, 33-36.
76. A. Sleibi, A.R. Tappuni, N.G. Karpukhinab, R.G. Hill, A. Baysan: A comparative evaluation of ion release characteristics of three different dental varnishes containing fluoride either with CPP-ACP or bioactive glass, Dental Materials, 35(12), 2019, 1695-1705.
77. K. Kolter, M. Wichtner, M. Schönherr, J. Mittwollen: Pharmaceutical formulation for producing rapidly disintegrating tablets, US Patent, abstract no. US8425935B2, 2013.
78. J.D.B. Featherstone, D.T. Zero: Laboratory and human studies to elucidate the mechanism of action of fluoride containing dentifrices, [in:] G. Embery, G. Rölla (eds.): Clinical and biological aspects of dentifrices, Oxford, England: Oxford University Press, 1992, 41-45.
79. L. Al Dehailan, E.A. Martinez-Mier, F. Lippert: The effect of fluoride varnishes on caries lesions: an in vitro investigation, Clin Oral Investig, 20, 2016, 1655-1662.
80. C. Dawes: What is the critical pH and why does a tooth dissolve in acid?, Journal-Canadian Dental Association, 69(11), 2003, 722-725.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-300e798e-4313-46b0-b0f4-ff67dd3c0f97