Historyczne szpitale – zapomniane dziedzictwo

• Autorzy: Gerber Piotr

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK70HOSPITALS

Warianty tytułu

EN

Historical hospitals: forgotten heritage

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Duża część szpitali w Polsce posiada zabytkowe wartości. Na Dolnym Śląsku stanowią one 30% wszystkich działających szpitali. Niemodernizowana przez lata infrastruktura obiektów ochrony zdrowia wymaga wielu inwestycji. W ostatnich latach finansowe wsparcie środkami Unii Europejskiej, środkami samorządów oraz finansami państwowymi przyśpieszyło ten proces modernizacji. Autor na podstawie prowadzonych badań nad architekturą szpitali omówił specyfikę zabytków ochrony zdrowia, prezentując najważniejsze zmiany, jakie zachodziły w budownictwie szpitalnym od końca XVIII wieku do czasów współczesnych. Opisuje najważniejsze modele przestrzenne, kształtowane pod wpływem rozwoju wiedzy medycznej i technicznej. Wskazuje podstawowe kryteria konieczne do uwzględnienia przy ocenie historycznych szpitali wymagających modernizacji. Przedstawione kryteria pozwalają na przygotowanie założeń do modernizacji szpitali z zachowaniem ich zabytkowych wartości.

EN

A large part of hospitals in Poland have historic value. In Lower Silesia, they account for 30% of all operating hospitals. The infrastructure of healthcare facilities, which has not been modernized over the years, requires considerable investment. In recent years, financial support from European Union funds, local government funds and state finances has accelerated this modernization process. On the basis of research on the architecture of hospitals, the author discusses the specificity of historical healthcare facilities, presenting the most important changes that have occurred in hospital construction from the end of the eighteenth century to the present day. This paper describes the most important spatial models, influenced by the development of medical and technical knowledge. It indicates the basic criteria that must be considered when assessing historical hospitals in need of refurbishment. The presented criteria allow for the formulation of assumptions for the modernization of hospitals while maintaining their historical value.

Słowa kluczowe

PL

ochrona zabytków; architektura szpitali; modernizacja szpitali; historia medycyny

EN

monument protection; hospital architecture; hospital modernisation; history of medicine

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2022
• Tom: Nr 70
• Strony: 117--130
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., fot.

Twórcy

autor

Gerber Piotr

• Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej

• https://orcid.org/0000-0003-0172-1996

Bibliografia

• Opracowania / Secondary sources
• 1. Gerber Piotr, Modernizacja zabytkowych szpitali, Wrocław 2019.
• 2. Gerber Piotr, Halicka Renata, Zabytkowe szpitale na Dolnym Śląsku, Wrocław 2017.
• 3. Kozuschek Waldemar, Jan Antoni Mikulicz-Radecki, 1850–1905, współtwórca nowoczesnej chirurgii, Wrocław 2003.
• 4. Laget Pierre-Louis, Laroche Claude, L’hopital en France, Histoire et Architecture, Lyon 2012.
• 5. Leu Fritz (red.), Das Inselspital, Geschichte des Universitätsspitals, Bern 1954–2004, Bern 2006.
• 6. Murken Axel H., Vom Armenhospital zum Grossklinikum, Die Geschichte des Krankenhauses vom 18. Jahrhundert bis zur Gegenwart, Köln 1991.
• 7. Murken Axel H., Pawlik Peter R., Grüße aus dem Krankenhaus, Ansichtskarten von Berliner Krankenhausern, Herzogenrath 2017.
• 8. Pawlik Peter R., Hospital architect Hermann Distel 1875–1945, „Historia Hospitalium” 2006–2007.
• 9. Pawlik Peter R., Der Wandel der Architektur und der Struktur des europäischen Krankenhauses im 20. Jahrhundert, „Historia Hospitalium: Zeitschrift der deutschen Gesellschaft für Krankenhausgeschichte” 2010, nr 27.
• 10. Pawlik Peter R., Von Saarow nach Alexandria Ernst Kopp (1890–1962). Die Umwege eines bedeutenden Krankenhaus-Baumeisters, Herzogenrath 2013.
• 11. Peters Oleg, Heino Schmieden, Leben und Werk des Architekten und Baumaister, 1835–1913, Berlin 2016.
• 12. Sanchez Pilar S., Gascon Miquel T., Hospital Dela Santa Creu i Sant Pau, imatges que fan Historia, Barcelona 2016.
• 13. Schott Heinz, Kronika medycyny, Warszawa 2002.
• Akty prawne / Legal acts
• 14. Ustawa z 22 kwietnia 1959 o zwalczaniu gruźlicy. Dz.U. 1959, nr 27, poz. 179.
• 15. Ustawa z 13 listopada 1963 o zapobieganiu i zwalczaniu chorób zakaźnych. Dz.U. 1963, nr 50, poz. 279.
• Źródła elektroniczne/ Electronic Sources
• 16. Crawford Mark, Elisha Grawes Otis, https://www.asme.org/topics-resources/content/elisha-graves-otis (dostęp:15 XII 2021).
• 17. Interpelacja sejmowa nr 30786, zgłaszająca Aldona Młyńczak, data wpływu: 8.04.2019, https://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=BB9AXE, (dostęp: 11 VIII 2010).
• 18. London Clinic and Nursing Home, https://en.wikipedia.org/wiki/The_London_Clinic (dostęp: 15 IX 2021).
• 19. „Recovery plan for Europe” na lata 2021–2027 przewiduje środki na unowocześnienie infrastruktury ochrony zdrowia, https://ec.europa.eu/info/strategy/recovery-plan-europe_en (dostęp: 17 XII 2021).
• 20. Teschke Brigit, Über 100 Jahre Gesundheit: Zur Geschichte des HELIOS Klinikums Berlin-Buch, https://www.helios-gesundheit.de/kliniken/berlin-buch/ unser-haus/klinik-im-portait/geschichte/ (dostęp: 25 X 2020).
• 21. Universitätsklinikum Aachen, https://www.baukunst-nrw.de/objekte/Universitaetsklinikum-Aachen-279.htm (dostęp: 15 IX 2021).